ماجرای تخریب مقبره های ناصرالدین شاه و رضا شاه پهلوی

سنگ قبر ناصرالدین شاه قاجار دو متر طول و ۸۰ سانتیمتر عرض و حدود ۶۰ سانتیمتر ارتفاع داردایندیپندنت فارسی :مهدی حجت، موسس سازمان میراث فرهنگی پس از استقرار حکومت جمهوری اسلامی در ایران، با حضور در یک برنامه تلویزیونی، به ارائه روایتی از ماجرای تخریب مقبره رضاشاه پهلوی در سال‌های اولیه پس از انقلاب ۱۳۵۷ پرداخته است.

مهدی حجت در شرح ماجرای تخریب مقبره رضا شاه پهلوی گفته است که وقتی گروهی از انقلابیون می‌خواستند مقبره اولین شاه سلسله پهلوی را خراب کنند، به مقبره ناصرالدین شاه می‌رسند تا آن را خراب کنند، اما مهدی حجت و سه نفر از باستان‌شناسان که «دیده بودند این سنگ نفیس است و اثر تاریخی است»، با اعلام این که «الان اذان و سر ظهر است، نماز را اول بخوانیم و بعد ترتیب تخریب سنگ مقبره را بدهیم»، «زیر سنگ را خالی کردیم و سنگ را پشت وانت گذاشتیم و به کاخ گلستان بردیم.»

او در توضیح سنگ قبری که روی قبر ناصرالدین‌شاه بوده است، گفت: «یک سنگ با دو متر طول و ۸۰ سانتیمتر عرض و حدود ۶۰ سانتیمتر ارتفاع یکپارچه مرمر است. یک سنگ مرمر سبز بسیار نفیس است. روی آن به قدری خطوط مختلف کنده‌کاری‌شده و تصویر ناصرالدین‌شاه، بسیار آن را ویژه کرده است.»

موسس سازمان میراث فرهنگی در بخش دیگری از آن گفت‌وگو، درباره هجوم مردم به کاخ‌های سلطنتی پس از وقوع انقلاب، می‌گوید که با وجود رفت‌وآمد بسیار مردم به کاخ‌ گلستان، هیچ تخریبی به کاخ وارد نشد و « فقط یک عکس شاه روی دیوار بود که عکس یک متر و نیم در سه متر بود که آن را چاقو زده بودند که پاره شده بود و کنار آن عکس حضرت علی را گذاشته بودند. این تنها تغییری بود که در کاخ ایجاد کردند.»

پس از وقوع انقلاب در ایران، بسیاری از چهره‌های افراطی پروژه‌های گسترده‌ای برای حذف تمام نمادهای حکومت قبلی طرح‌ریزی کردند. یکی از معروف‌ترین پروژه‌ها، ماجرای تخریب مقبره رضاشاه پهلوی بود که به دستور آیت‌الله خلخالی صورت گرفت. تخریب قسمت‌های محکم ساختمان با به‌کار گذاشتن بمب ساعتی خمیری و تی‌ان‌تی انجام شد.

آرامگاه رضاشاه پهلوی، که از آن به عنوان یکی از نمادهای زیبای معماری شهری یاد شده است، به دست محسن فروغی، استاد معماری و رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، در سمت غرب حرم شاه‌عبدالعظیم و در مساحتی به وسعت ۹۰۰۰ مترمربع و ارتفاع ۲۵ متر طراحی شد و در سال ۱۳۲۹ به بهره‌برداری رسید. مقبره رضاشاه پهلوی درواقع یک ساختمان دو طبقه بود که طبقه بالای آن سالن ورودی و بازدید، و در طبقه پایین سنگ قبر سیاه رنگی بود که آرامگاه رضاشاه در آن واقع شده ‌بود.  بر بالای آن سنگ سیاه‌رنگ نیز تاج پادشاهی طلایی نصب شده بود.

در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷، در جریان گودبرداری محل پیشین آن آرامگاه، جسدی مومیایی کشف شد که براساس بررسی‌های کارشناسی، احتمال تعلق آن جسد به رضاشاه قوت گرفت. در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۷، حسن خلیل‌آبادی، عضو شورای شهر تهران، اعلام کرد که آن مومیایی متعلق به رضاشاه بوده و دوباره در همان محدوده دفن شده‌است.