هشدار به پزشکان بریتانیا در باره واکسن آسترازنکا و لختگی خون

«پزشکان باید نسبت به شرایط بیمارانی که این عارضه کمیاب را دارند هشیار باشند»ایندیپندنت فارسی :همزمان با تأیید ۷ مرگ از سوی سازمان مقرراتی بریتانیا، به پزشکان توصیه‌ای جدید برای کمک به شناسایی بیماری نادر لختگی خون که ممکن است با واکسن ویروس کرونای آکسفورد-آسترازنکا مرتبط باشد، ارائه شد.

پس از آن که چندین متخصص درباره ارتباط تعداد موارد لختگی خون با سندرم نادری که با نام ترومبوسیتوپنی شناخته می‌شود اظهار نگرانی کردند، جامعه خون‌شناسی بریتانیا این تصمیم را اتخاذ کند.

این توصیه می‌گوید پزشکان باید نسبت به این وضعیت و آنچه باید به دنبالش باشند، «هشیار» بمانند و بدانند که آن را چطور درمان کنند و اطلاعاتش را گزارش کنند تا این اطلاعات به نحوی مناسب گردآوری شود.

ترومبوسیتوپنی شامل بیمارانی است که در وضعیتی غیرعادی دچار کاهش سلول‌های پلاکت در خون خود می‌شوند. پلاکت‌ها موجب می‌شوند که  بعد از ورود جراحت، خون لخته شود.

در بیماران مبتلا، پزشکان شاهد لختگی خون، به ویژه در مغز افراد، هستند که پنداشته می‌شود به علت پلاکت‌هایی است که به پادتن این واکسن متصل می‌شوند.

معمولا این وضعیت در بیمارانی دیده می‌شود که داروی رقیق کردن خون با نام هپارین را استفاده می‌کنند، ولی در موارد مرتبط به واکسن آکسفورد با آسترازنکا، در بیمارانی هم  که از این دارو استفاده نکرده بودند، نیز رخ داده است.

روز پنجشنبه، سازمان مقررات دارویی بریتانیا گفت تاکنون در میان بیش از ۱۸ میلیون از افراد واکسن زده، ۳۰ مورد از وضعیت مذکور را شناسایی کرده است. به گفته این سازمان، ۷ مورد از موارد مذکور به مرگ ختم شدند.

اگر هر گونه ارتباطی هم بین واکسن و این وضعیت اثبات شود، باز هم وضعیت بسیار نادری است و بدین معناست که واکسن همچنان برای استفاده عموم مردم ایمن است.

این وضعیت خطر خیلی کمتری از ابتلا به ویروس کرونا دارد که می‌دانیم خود به طرز چشمگیری باعث افزایش خطر لختگی در خون می‌شود.

سازمان نظام پزشکی و دارویی در حال بررسی موارد گزارش شده است، ولی از عموم مردم خواسته است که به دریافت این واکسن ادامه دهند تا از آن‌ها در برابر کووید-۱۹ محافظت شود.

در اروپا اطلاعات مفصلی درباره موارد مشکوک منتشر شده است، ولی در بریتانیا، سازمان مقرراتی مذکور هنوز اطلاعات گسترده‌ای درباره افرادی که به این سندرم مبتلا شده‌اند، منتشر نکرده است.

سازمان نظام پزشکی و دارویی بر نظام گزارش کارت زرد خود برای بررسی هرگونه عوارض جانبی واکسن متکی است. اما فقط ارائه گزارشی در این زمیه، به این معنی نیست که واکسن دلیل قطعی آن عارضه جانبی بوده است.

جامعه خون‌شناسی بریتانیا به پزشکان گفت که این سندرم «در میان افرادی که واکسن ویروس کرونا را دریافت کرده‌اند شناسایی شده و بیماران مبتلا، متعلق به تمام گروه‌های سنی و هر دو جنسیت هستند. در حال حاضر نشانه‌ای از عناصر خطرناک وجود ندارد.»

این سازمان افزود: «پزشکان باید نسبت به این سندرم هشیار باشند تا بتوانند آن را شناسایی کنند و از نحوه مشخص مداوای آن مطلع باشند.»

آدل فیلدینگ، مشاور خون‌شناسی و رئیس جامعه خون‌شناسی بریتانیا، در مصاحبه با ایندیپندنت گفت که این هشدار بعد از آن صادر شد که پزشکانی با آن‌ها تماس گرفتند و نگرانی خود را درباره آنچه شاهد بودند، گزارش کردند.

او گفت: «احساس کردیم خیلی مهم است اکه ین مساله را به عموم مردم  بگوییم و مطمئن باشیم که همه از آن باخبر هستند. تشخیص هرگونه ارتباطی بین این وضعیت با واکسن ویروس کرونا، در صلاحیت ما نیست. اما وظیفه ما است که بر این وضعیت تاکید کنیم تا مردم به خوبی از آن باخبر شوند. از آنجا که این وضعیت ممکن است به طرق مختلفی برای متخصصان متعدد پیش آید، می‌خواستیم مطمئن شویم که همه از آن باخبر شوند و کسی بی‌خبر نماند و نیز کسی احساس نکند که نمی‌داند باید برای مشاوره و دریافت کمک به کجا مراجعه کند.»

او در توضیح آن که این سندرم چیست، گفت این وضعیت معمولا در بیمارانی وجود دارد که هپارین مصرف می‌کنند که باعث تشکیل پادتنی خاص می‌شود که خالق پلاکت‌هایی است که عنصر چهارم برای ترکیب هپارین نامیده می‌شوند.

دکتر فیلدینگ گفت این وضعیت در برخی از بیماران بعد از دریافت واکسن هم دیده شده است. او گفت: «پادتن ایجاد شده همان پادتنی است که برای پلاکتی که به نام عنصر چهارم شناخته می‌شود ایجاد شده است. این نکته خیلی مهم است، چرا که شاهد لخته‌های اتفاقی خون نیستیم که موجب نگرانی شده است. بروز لخته در خون پدیده‌ای رایج است. بلکه دلیل نگرانی این است که برای شناسایی سندرم باید آزمایش مشخص ویژه‌ای انجام داد تا بتوان ابتلا به آن را تشخیص داد. پس باید رویه‌ای مشخص طی شود تا تشخیص داده شود فردی به این مورد مبتلا شده است یا خیر.»

او ادامه داد: «راهنمایی که ما صادر کردیم، به پزشکان کمک می‌کند تا رویه‌ای نسبتا ساده را دنبال کنند تا تشخیص دهند که این مورد در بیماران‌ وجود دارد یا خیر.»

او گفت، آزمایش برای این سندرم معمولا در بیمارستان‌ها انجام نمی‌شود و برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.

او افزود: «این وضعیت ممکن است برای جان فرد خطرناک باشد؛ به ویژه اگر درمان آن به درستی انجام نشود. کاری که باید انجام داد، این است که افراد را به نحوی که ظاهرا زیاد منطقی به نظر نمی‌آید، مداوا کنیم. معمولا در موارد لختگی خون معمولی به بیماران ترومبوسیت، هپارین تجویز می‌شود، ولی در این موارد نباید از هپارین استفاده شود. همچنین، وقتی با بیماری مواجه هستیم که تعداد پلاکت‌های خیلی پایینی دارد، معمولا به آن‌ها پلاکت می‌زنیم. ولی این کار را هم نباید در این مورد انجام داد. خیلی مهم است که این موارد شناسایی شوند تا درمان‌هایی دیگر به آن‌ها ارائه شود.»

سازمان نظام پزشکی و دارویی گفت ۲۲ گزارش ترومبوسیس در رگ‌های وریدی مغزی در سینوس، یا لختگی خون در مغز، و ۸ مورد از ابتلا به ترمبوسیتوپنیا دریافت کرده است.

این سازمان گفت هیچ گزارشی از موارد لختگی خون بعد از استفاده از واکسن فایزر- بایون‌تک، دریافت نکرده‌ است.

پروفسور آدام فین، از دانشگاه بریستول، گفت: «این گزارش اظهار می‌دارد که موارد مذکور به دقت تحت بررسی قرار گرفته‌اند تا هرگونه رابطه علت و معلولی احتمالی آن‌ها با تزریق واکسن، روشن شود. به هر صورت، شدیدا نادر بودن این حوادث با توجه به میلیون‌ها دوز تزریق شده این واکسن، یعنی سنجش خطرات در برابر منافع آن برای مردمی که برای مصون‌ شدن دربرابر کووید-۱۹ به دریافت واکسن دعوت شده‌اند. قضیه خیلی سرراست است: دریافت واکسن، با فاصله زیاد با گزینه‌های دیگر، ایمن‌ترین گزینه برای به حداقل رساندن خطر افراد در ابتلای وخیم به بیماری یا مرگ است.»

بعد از توزیع واکسن آکسفورد با آسترازنکا در اروپا، نگرانی‌هایی درباره وضعیت لختگی خون حاصل از آن ابراز شد. آلمان استفاده از این واکسن را برای افراد زیر ۶۰ سال معلق کرد و هلند نیز همین راه را پی گرفت.

رئیس سازمان دارویی اروپا گفت، «هیچ مدرکی» برای پشتیبانی از محدود کردن استفاده از واکسن آسترازنکا در هیچ جایی وجود ندارد.

این سازمان گفت رابطه علت و معلولی بین لختگی‌های غیرعادی در خون افرادی که واکسن را دریافت کرده‌اند، «اثبات نشده ولی محتمل است.»

دکتر جون رین، مدیرعامل سازمان نظام پزشکی و دارویی، گفت: «منافع واکسن آسترازنکا در جلوگیری از ابتلا به کووید-۱۹ هنوز از هرگونه خطر آن بیشتر است و مردم باید وقتی نوبت‌شان می‌شود، این واکسن را دریافت کنند. بررسی دقیق ما از گزارش‌های فعلی ادامه دارد. ما از متخصصان نظام بهداشتی خواسته‌ایم هرگونه مورد مشکوک در ارتباط با واکسن‌های کووید-۱۹ را از طریق وبسایت کارت زرد ویروس کرونا به ما گزارش دهند.