گزارش آمریکایی: چه کسی به برجام نیاز ندارد؛ بایدن یا خامنه‌ای؟

العربیه :جمع بندی گزارش تازه «انستیتو دفاع از دموکراسی‌ها» در واشینگتن از این قرار است که اگرچه جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا از ایران خواست پیش از دریافت کمک اقتصادی، به برجام بپیوندد، اما به احتمال زیاد او به زودی چراغ سبز برای دادن میلیاردها دلار و برداشتن تحریم‌ها را به عنوان کمک به رژیمی آغاز خواهد کرد که دو گزینه را در پیش روی خود دارد: جنگ یا صرف نظر کردن از برنامه هسته‌ای.

در ادامه این گزارش آمده است که تهران به نقض برجام و پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، ادامه خواهد داد.بایدن نیز به همان دلیلی که باراک اوباما بارها برای مذاکره با ایران به آن متوسل شده بود، وارد این روند خواهد شد که عبارت است از: ترس از ریسک جنگ یا واگذاری علنی سلاح هسته‌ای به رژیم ایران.
ایران کمیت و کیفیت اورانیوم غنی شده را افزایش داده و ساخت و نصب سانتریفیوژهای پیشرفته را سریعتر از آنچه برجام اجازه می‌دهد، آغاز کرده است. رژیم ایران همچنین از دسترسی آژانس هسته‌ای‌ به تأسیسات اتمی ایران جلوگیری می‌کند که نقض پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای است. با روی کار آمدن دولت بایدن، شبه نظامیان مورد حمایت ایران برای چهارمین بار، حملات موشکی را علیه پایگاه‌های آمریکا در عراق انجام دادند و بایدن به شکلی محدود به یکی از این حملات با اجرای حمله هوایی در سوریه، پاسخ داد.

خامنه‌ای گفته که هیچ اصراری و عجله‌ای برای بازگشت آمریکا به برجام ندارد و خواسته که تحریم‌ها برداشته شود.

اگرچه مقامات ارشد دولت بایدن نمی‌خواهند این مواضع را علنا بیان کنند، اما آنها به تهدیدی واقعی برای نیروی نظامی آمریکا و فشار ناشی از تحریم‌ها نیاز دارند تا خامنه‌ای را وادار به بازگشت به مذاکرات برغم اذعان به این امر کنند که تحریم‌ها طی مدت دو سال و نیم گذشته، با توجه به فشار حد اکثری دولت دونالد ترامپ، نتوانست ثبات موضع و ایمان نخبگان حاکم در ایران را در هم بشکند.

برای بایدن که به مفهوم «کنترل تسلیحات» ایمان دارد، بالا رفتن میزان اورانیوم غنی شده و بروز درگیری یا خشونت سازمان یافته از سوی ایران علیه نیروهای آمریکایی، انگیزه‌ای است که او را به تامل درباره این موضوع وا می‌دارد که دولت او چگونه می‌تواند، باج‌خواهی هسته‌ای تهران را به عنوان تنش‌زدایی مبتادل تلقی کند که گویی تهران، امتیاز مهمی داده و در قبالش، میلیاردها دلار را دریافت کرده و اروپایی‌ها نیز با آن موافق هستند؟

بایدن در مقایسه با اوباما در موقعیت بدتری قرار دارد. اوباما از استفاده از زورگویی نظامی و اقتصادی اکراه داشت و «مشارکت»، به ویژه تجارت غربی را، عامل اصلی اصلاح رژیم آخوندها می‌دانست. تردیدی نیست که اوباما رفته رفته به این باور رسیده بود که اگر واشینگتن انعطاف بیشتری داشت، تهران پاسخ متقابل می‌داد اما بایدن چندان ساده لوح به نظر نمی‌رسد.

از زمان تماس هسته‌ای اوباما با خامنه‌ای در سال 2012، ما شاهد بودیم که نمایندگان رسمی جمهوری اسلامی بر کشتار صدها هزار سنی در سوریه نظارت داشته و کمپین ترور را علیه مخالفان خارج از کشور را آغاز و سعی کردند کنفرانس اپوزیسیون در بیرون پاریس با حضور بسیاری از آمریکایی‌ها را منفجر کرده و معترضان ایرانی را به طرز وحشیانه‌ای سرکوب کنند.

اما این نکته که چگونه بایدن، گام دیگری را با تهران برخواهد داشت، مشخص نیست، مگر اینکه دولت صرفا قصد داشته باشد تا راه را به روی خواسته‌های ایران، از جمله لغو تحریم‌های مرتبط با تروریسم ، گسترش سلاح‌های موشکی و تقویت رایگان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بگشاید.

بر أساس این گزارش، ترامپ واقعاً تلاشی در راستای اجرای سیاست مهار ایران نکرد. واشنگتن پیوسته در تلاش است تا نفوذ رژیم را در سراسر خاورمیانه عقب براند، اما سیاست مهار ممکن است خطوط قرمزی را ترسیم کند؛ به این معنا که میلیاردها دلار برای توافق هسته‌ای کوتاه و ناتوان واریز نخواهد شد و به نسل کشی و تروریسم نیز پاداشی داده نخواهد شد.

رئیس جمهور ایالات متحده نیز می‌تواند به خامنه‌ای بگوید: «من هم نیازی به بازگشت به برجام ندارم.‌» که در مسابقه قدرت خاورمیانه، این گام اهمیت بسزایی خواهد داشت.