چرا نوشیدن آب، درمان کم آبی بدن نیست

اکثر ما مدام در وضعیت کم‌آبی خفیف هستیم. احساس خستگی مفرط در بعد‌ازظهر، مه مغزی، لب‌های ترک‌خورده، خشکی چشم، بوی بدن دهان، سردرد، یبوست و عفونت ادراری علائمی از کم‌آبی بدن هستند.

به گزارش فرادید به نقل از دیلی‌میل، اما کم‌آبی فقط به این علائم ختم نمی‌شود و دامنه تأثیرات آن می‌تواند به کاهش ایمنی بدن و درد مفاصل منجر شود. تحقیقات همچنین رفلاکس اسید معده، بیماری‌های قلبی، دیابت نوع دوم و آلزایمر را نیز به کم‌آبی مرتبط دانسته‌اند.

آب برای بدن ضروری است. ما به آن نیاز داریم تا مواد معدنی، آلی، مواد مغذی و اکسیژن را به سلول‌هایمان برسانیم. آب همچنین دمای بدن را از طریق تعریق حفظ می‌کند و به ما کمک می‌کند از شر مواد زائد خلاص شویم. آب به عنوان ضربه‌گیر و روان‌کننده مفاصل، پوست، چشم‌ها، بینی ودهان عمل می‌کند و به ما کمک می‌کند تا از اندام‌های داخلی محافظت کنیم.

ما نه‌تنها برای این عملکرد‌های ضروری به آب نیاز داریم بلکه خودمان هم از آب تشکیل شده‌ایم. درحدود ۶۵‌درصد از بدن ما را آب تشکیل می‌دهد. هر چه بزرگتر می‌شویم این نسبت تغییر می‌کند – برای مثال درحالی که که ۷۵‌درصد از بدن نوزادان را آب تشکیل داده است، این نسبت در بزرگسالان به ۵۵‌درصد کاهش پیدا می‌کند. یکی از دلایل آن کاهش توده ماهیچه‌ای در اثر سن است. درواقع ۷۵‌درصد ماهیچه‌ها را آب تشکیل می‌دهد.

پس، آبرسانی به بدن بسیار بااهمیت است و تحقیقات نشان می‌دهند که حتی کمترین حد از کم‌آبی می‌تواند اثرات بزرگی بر مغز و بدن بگذارد. ما هر روز دو لیتر آب از طریق تنفس، تعریق، ادرار و دفع مدفوع از دست می‌دهیم و اگر این مقدار از آب را جایگزین نکنیم، بدنمان دچار بی‌آبی خواهد شد.

در این وضعیت، مغز سیگنال‌های هورمونی را برای منحرف کردنِ مسیر آب از مناطقی مانند پوست، ماهیچه‌ها و مفاصل که برای حیات ضروری نیستند، ارسال می‌کند و از این طریق آب را به سمت اندام‌های مهمتر مانند مغز، قلب و کبد که عملکردشان برای بدن حیاتی است، هدایت می‌کند.

این باعث می‌شود پوست و مفاصل به دلیل محصولاتِ فرعی‌ای مانند اسید لاکتیک که از مواد زائد بدن تولید می‌شوند، دچار خشکی و سفتی شوند و بدن دچار التهاب‌های دردناک شود. مطالعات اخیر (شامل مطالعاتی که در سال ۲۰۱۶ در نشریه سایکولوژی و در سال ۲۰۱۵ در نشریه اسپورت ساینسس منتشر شد) نشان می‌دهد که حتی کم‌آبی خفیف هم می‌تواند در‌های شدید و خفیف در بدن ایجاد کند و درد‌های مفصلی، میگرنی و درد‌های پس‌از جراحی‌ها را تشدید کند.

علاوه‌بر‌آن، کم‌آبی فعالیت‌های مغزی مرتبط با درد را افزایش می‌دهد؛ این‌درحالیست که در صورت وجود آب کافی در بدن مغز آسوده و آرام می‌شود.برای مثال در مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اسکن‌های مغزی نشان دادند که در آزمون فرو کردنِ دست در آب یخ، فعالیت نواحی‌ای از مغز که مرتبط با درد است در افرادی که بدنشان دچار کم‌آبی بود بیشتر بود که باعث می‌شد درد بیشتری را احساس کنند. درحالیکه در افرادی که بدنشان دچار کم‌آبی نبود این نواحی فعالیت کمی داشتند.

مطالعه ما نشان می‌دهد که حتی کاهش ۲‌درصدی مطلوب‌ترین حد از آب که یک فرد نیاز دارد می‌تواند باعث خسارات شناختی قابل اندازه‌گیری شود، بر عملکرد افراد در فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز دارد اثر منفی بگذارد و مهارت‌های حافظه و احساسات و قضاوت آن‌ها را دچار اشکال کند.

به گزارش فرادید؛ ۲‌درصد کاهش معادل ۱‌لیتر آب است. دانستن اینکه فقط ۱‌لیتر کمبود آب تا این حد می‌تواند بر تمرکز شما اثر بگذارد، ترسناک است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۷ در نشریه اروپایی نوتریشن منتشر شد نشان داد که همین میزانِ اندک از کم‌آبی در مردان سالم بزرگسال می‌تواند اثری بر رگ‌های خوبی بگذارد که مشابه اثر سیگار کشیدن است.

محققان از دانشگاه هاروکوپیو در یونان تأکید کردند که کم‌آبی توانایی رگ‌های خونی برای انبساط و انقباض که برای جریان سالم خون در رگ‌ها ضروری است، کاهش دهد. حال فکر کنید که افرادی که مسن‌تر هستند یا از بیماری‌هایی مانند دیابت نوع دوم رنج می‌برند تا چه اندازه از کم‌آبی لطمه خواهند دید.

درحقیقت، کارشناسان در کالج پزشکی دانشگاه هاروارد می‌گویند که حتی کمترین سطح از کم‌آبی می‌تواند خطر حملات قبلی را در افرادی که دچار بیماری‌های قلبی هستند، افزایش دهد. علتش آن است که وقتی میزان آب در خون کاهش پیدا می‌کند، خون غلیظ‌تر می‌شود و بنابراین قلب باید برای پمپاژ خون به سراسر بدن خیلی شدیدتر کار کند.

مطالعات اولیه همچنین ارتباط بین کم‌آبی مزمن و بیماری آلزایمر را نشان داده‌اند. دکتر سیمون ترونتون، استاد علوم اعصاب در دانشگاه لورین در فرانسه، باور دارد که کم‌آبی درجه پایین که مزمن شده باشد یکی از دلایل اصلی برخی بیماری‌ها شامل چاقی، دیابت نوع دوم، بیماری فشار خون و آلزایمر است. ترونتون در سال ۲۰۱۴ در نشریه ایجینگ نوشت که بین این وضعیت‌ها و کوچک‌تر شدن مغز در اثر کم‌آبی ارتباط وجود دارد.

نظریه کم‌آبی بعد‌ها با آثار دیگری که نشان داد کل آب بدن ما با افزایش سن و افزایش توده بدنی کاهش پیدا می‌کند، تقویت شد؛ و این نشان می‌دهد که افراد دیابتی و/یا چاق و/یا مسن می‌توانند از بی‌آبی مزمن رنج ببرند.

به علاوه، بسیاری از دارو‌هایی که برای درمان بیماری‌های قلبی-عروقی تجویز می‌شوند می‌توانند توانایی سلول‌ها برای جذب آب را کاهش دهند. به بیان دیگر، این دارو‌ها توانایی بدن ما را برای فعال کردن سیستمی که آبرسانی را در محل‌های مورد نظر ممکن می‌سازد، فرو می‌کاهد.

به گزارش فرادید؛ این مسئله به خصوص برای افراد مسن مایه نگرانی است. مطالعات نشان می‌دهد که «چند دارویی» - مصرف بیش از ۵‌داروی متفاوت- می‌تواند بی‌آبی را به شدت در افراد مسن افزایش دهد؛ بنابراین بر اساس تحقیقات انجام شده هر کدام از ما می‌توانیم به راحتی دچار کم‌آبی درجه پایین شویم؛ آن هم بدون آنکه خودمان از آن مطلع باشیم. یکی از دلایلش این است که با افزایش سن و کاهش توده ماهیچه‌ای احساس تشنگی در افراد کاهش پیدا می‌کند.

توده ماهیچه‌ای جایی است که ما بیشترین میزان آب را در آن ذخیره می‌کنیم، بنابراین توانایی ما در ذخیره آب درست زمانی که بدنمان هشدار کم‌آبی می‌دهد کاهش پیدا می‌کند. یکی از منابع کم‌آبی در بدن عدم تحرک کافی است. درواقع نشستن جریان آب و انرژی به سراسر بدن را محدود می‌کند.
چرا به چیزی بیشتر از آب نیاز داریم؟
مطالعات زیادی نشان می‌دهد که این آبشار پیامدی می‌تواند با مصرف آب کافی متوقف شود. در مورد کودکان، مصرف مقدار کافی از آب به معنای خُلق و عملکرد بهتر در مدرسه است. برای آن دسته از ما که از سردرد‌های مزمن، نفخ و بیماری‌های مزمن رنج می‌بریم، مصرف آب می‌تواند نشانه‌های بیماری را کاهش دهد.

اما شاید شگفت‌زده شوید اگر بدانید که یافته‌های متعددی نشان می‌دهند که نوشیدن گالون‌ها آب نمی‌تواند کم‌آبی بدن را جبران کند. سال‌ها به ما گفته شده بود که روزانه ۸ لیوان آب بنوشیم. این توصیه‌ها به راهنمایی بر می‌گردد که در سال ۱۹۷۴ ارائه شد و بر مبنای آن قرار بود که ۴۵‌درصد از این آب از طریق غذا‌ها به دست بیاید.

در طی سال‌ها افسانه‌های شهری این توصیه‌ها را تغییر داد و دریافت آب کافی را صرفاً به مایعات و سپس به آب فروکاست. اما وقتی پای نوشیدن آب کافی به میان می‌آید، کمیت لزوماً کیفیت را تضمین نمی‌کند. آب زیاد مواد مغذی و معدنی ضروری را از داخل سلول‌ها و بافت‌های بدن به بیرون دفع می‌کند و به سلامت شما لطمه وارد می‌کند.

نکته کلیدی برای آبرسانی خوب به بدن در جذب آب به بدن و مصرف میزان درست آن برمی‌گردد؛ و مطالعات زیادی نشان می‌دهد که برای آبرسانی به بدن مصرف آبی که در گیاهان وجود دارد به مراتب از مصرف آب خالی مؤثرتر است. جینا، مردم‌شناسی که قبایل بومی را در صحرا‌های جهان مطالعه کرده و تلاش کرده بفهمد که چطور این افراد در آب‌وهوای خشک دوام می‌آورند، در این کتاب بر این نکته تأکید زیادی کرده است.

وقتی مادر پیر جینا از بی‌آبی شدید رنج می‌برد، او تصمیم گرفت همان کار‌هایی که مردم در صحرا‌ها برای رفع بی‌آبی انجام می‌دهند را در مورد مادرش انجام دهد. او به مادرش غذایی‌هایی تازه که حاوی آب بودند را داد.

برای مثال، او می‌دانست که مردان جوان قبیله تاراهومارا در مکزیک برای به انجام رساندن یک ماراتون ۵۰‌مایلی نوعی نوشیدنی از ذرت را به همراه دانه‌های چیا می‌خورند. این دانه‌ها در ترکیب با نوشیدنی نوعی آب «ژله‌ای» تولید می‌کند که بهتر از آب خالی کم‌آبی بدن را جبران می‌کند.

آسیا کردنِ دانه چیا ژله بیشتری در آب تولید می‌کند. جینا برای رفع کم‌آبی بدن مادرش مقدار دانه چیا را آسیا کرد و در نوشیدنی آب پرتقال او ریخت. همزمان او دو نی را در لیوان گذاشت تا مصرف مایعات در هر بار بالا کشیدنِ آن دوبرابر شود. این کار بیماری عفونت ادراری در مادرش را خاتمه داد.

آب ژله‌ای در تمام سلول‌های زنده شامل گیاهان وجود دارد. این آب چگال‌تر است و اکسیژن بیشتری نسبت به مایع، بخار و یخ دارد و بهتر می‌تواند مواد مغذی را به سراسر بدن حمل کند. مطالعات دکتر جرالد پالاک، مهندس زیستی از دانشگاه واشنگتن در سیاتل، نشان می‌دهد که آبی که در گیاهان محصور شده است خیلی مؤثرتر از آب لوله‌کشی بی‌آبی بدن را رفع می‌کند.

برای مثال خوردن یک سیب به همراه یک لیوان آب برای رفع کم‌آبی بسیار بهتر است تا نوشیدن دو بطری آب خالی و دلیلش وجود ماده فیبری در سیب است که مانند اسفنج عمل می‌کند و رطوبت را طولانی‌تر در خود نگه می‌دارد. در طی دو سال گذشته تحقیقاتی انجام شده است که نشان می‌دهد مصرف آب گیاهی بهتر از آب خالی کم‌آبی را رفع و کیفیت زندگی افراد را بهبود می‌بخشد هر چند تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.