آمریکا: محمد بن سلمان دستور قتل خاشقچی را داده بود

محمد بن سلمان بارها نقش خود در قتل جمال خاشقچی را انکار کرده استبی بی سی :محتوای علنی شده گزارش محرمانه نهادهای اطلاعاتی آمریکا تصریح می‌کند که محمد بن سلمان، ولیعهد قدرتمند عربستان سعودی، فرمان قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار، را شخصا تایید کرده است.

این گزارش که در سال ۲۰۱۸ تهیه شده بود اما دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، مانع از انتشار عمومی آن شده بود، تاکید دارد که محمد بن سلمان نقشه‌ای را تایید کرده بوده که به موجب آن نیروهای اطلاعاتی این کشور مامور شده بودند که جمال خاشقچی را "بگیرند یا بکشند" .

این نخستین بار است که آمریکا علنا و رسما نام محمد بن سلمان را به عنوان صادرکننده دستور قتل جمال خاشقچی معرفی می‌کند. ولیعهد عربستان بارها چنین اتهامی را رد کرده است.

جمال خاشقچی، روزنامه‎‌نگار منتقد محمد بن سلمان و پدرش، ملک سلمان، پادشاه عربستان، بعد از خروج از این کشور مقیم حومه واشنگتن دی‌سی آمریکا شده بود و برای روزنامه واشنگتن‌پست یادداشت‌ می‌نوشت. او در اکتبر سال ۲۰۱۸ در حالی که برای گرفتن سند طلاق خود به کنسولگری عربستان در استانبول ترکیه رفته بود، توسط گروهی از نیروهای اطلاعاتی عربستان که با پروازی اختصاصی به استانبول آمده بودند به طرز فجیعی به قتل رسید.

قاتلان او جسدش را تکه تکه کردند و ساعتی بعد با خود از کنسولگری خارج کردند. بقایای جسد آقای خاشقچی هنوز هم کشف نشده است.

در گزارش نهادهای اطلاعاتی آمده: "ارزیابی ما نشان می‌دهد که محمد بن سلمان، ولیعهد قانونی عربستان سعودی عملیات استانبول، ترکیه را تایید کرده بوده که هدفش بازداشت یا قتل جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار سعودی بوده است."

این گزارش در سال ۲۰۱۸ و پس از آن تدوین شد که جینا هسپل، رئیس وقت سازمان سیا شخصا به استانبول سفر کرد تا ضمن تحقیق مستقیم درباره این قتل، اسناد و مدارک نهادهای اطلاعاتی ترکیه را مستقیما مشاهده و بررسی کند.

اما گزارش منتج از سفر او و سپس گزارش جامع نهادهای اطلاعاتی چون سیا که قانونا باید علنی می‌شد، با دستور دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت، محرمانه باقی ماند.
بقایای جسد جمال خاشقچی هرگز پیدا نشدآمریکا محمد بن سلمان را تحریم نخواهد کرد
همزمان با علنی شده گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره قتل جمال خاشقچی، یک مقام دولت این کشور به رسانه‌ها گفته کاخ‌سفید بنا ندارد محمد بن سلمان را به علت نقش مستقیم خود در صدور این قتل تحریم یا مجازات کند.

چنین تصمیمی احتمالا نهادهای حقوق بشری که همواره کاخ سفید را به ارجح دانستن روابط سیاسی بر مسایل حقوق بشری متهم می‌کنند، خشمگین خواهد کرد.

این مقام کاخ‌سفید گفته علت تحریم نکردن ولیعهد عربستان این است که آمریکا نمی‌خواهد چنین اقدامی بر همکاری‌های ریاض و واشنگتن در مقابله با القاعده و تروریسم و همچنین رویارویی با ایران، خدشه وارد کند.

با وجود این، آن طور که گزارش شده دولت آمریکا بنا دارد قراردادهای فورش سلاح به ریاض را که به محض ورود جو بایدن به کاخ سفید، تعلیق شده بود، در حد فروش تسلیحات دفاعی کاهش دهد.

جو بایدن روز گذشته، پنجشنبه ۲۶ فوریه، در گفتگویی تلفنی با ملک سلمان، پادشاه عربستان، بدون اشاره مستقیم به نام جمال خاشقچی درباره مسایل حقوق بشری با پادشاه عربستان گفتگو کرد. دو طرف بر همکاری دو جانبه در موارد مورد توافق و همچنین مشکلات میان یکدیگر تاکید کرده بودند.
بدون تحریم بن سلمان، فایده انتشار گزارش سیا چیست؟
امیر پیام - بی‌بی‌سی واشنگتن دی‌سی
بنابر گزارش رسانه‌های آمریکا، با وجود انتشار علنی گزارش نهادهای اطلاعاتی آمریکا درباره نقش مستقیم محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقچی، دولت جو بایدن بنا ندارد ولیعهد ۳۵ ساله عربستان را تحریم کند و تنها به ممانعت از صدور ویزا برای حدود ۷۰ شهروند سعودی که در این رابطه نقش داشته‌اند بسنده خواهد کرد.

بدین ترتیب این سوال پیش می‌آید که اگر کاخ‌سفید چه تحت ریاست دونالد ترامپ و چه جو بایدن مجازاتی برای قتل و تکه‌تکه کردن یک روزنامه‌نگار در نظر نمی‌گیرد، علنی شدن یا محرمانه ماندن گزارش سازمان سیا چه منفعتی داشت؟

پاسخ به این سوال را باید در رویکرد دو رئیس‌جمهوری سابق و فعلی به روابط با ریاض جستجو کرد.

یک تحلیل در میان ناظران این است که دونالد ترامپ با علنی نکردن محتوای این گزارش که در سال ۲۰۱۸ تهیه شده بود، یک برگ برنده در دست خود نگه داشت تا ولیعهد جوان را در عملی کردن سیاست‌های خود "ترغیب (ناچار)" کند و همزمان با امضای قراردادهای تسلیحاتی، میلیاردها دلار سود روانه واشنگتن کرد.

شاید هم همین برگ برنده به جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ، اجازه داده بود تا طی چهار سال گذشته در روابط بسیار نزدیکی که با محمد بن سلمان برقرار کرده بود، او را به سوی اقداماتی چون صلح با اسرائیل و ترغیب متحدان ریاض برای برقراری روابط با تل‌آویو مجاب کند.

در سوی دیگر، اکنون دولت جو بایدن با علنی کردن این گزارش خواهد توانست با "شرمسار کردن" محمد بن سلمان در انظار عمومی، یک بار دیگر ولیعهد جوان و بلکه پدر او را در موقعیتی قرار دهد که به واشنگتن دست بالا در تنظیم مجدد روابط با ریاض را تقدیم می‌کند- این بار نه با محرمانه نگه‌داشتن اطلاعات که با انتشار علنی آن.

در حقیقت، مقصر دانستن محمد بن سلمان بدون تحریم یا هرگونه عقوبتی، یک بار دیگر کاخ‌سفید قادر خواهد کرد تا عربستان را "زیر دِین" خود ببرد و از این امتیاز برای همراه کردن ریاض در دیگر طرح‌های خود -مثلا احیای برجام با ایران- استفاده کند.

البته در دفاع از تحریم نکردن محمد بن سلمان، روز جمعه یک مقام کاخ‌سفید به رسانه‌ها گفته "آمریکا معمولا مقام‌های ارشد دول دیگر را مستقیما تحریم نمی‌کند". سیاستی که دست کم درباره تحریم مقام‌های همسایه‌های عربستان - یعنی ایران و سوریه- طور دیگری اعمال شده است.

در همین حال گفته شده آمریکا بنا دارد در مفاد قرارداد فروش سلاح به ریاض که در دوران دونالد ترامپ عقد شده بود بازبینی کند. اقدامی که دست کاخ‌سفید را برای نگه داشتن برگ برنده در روابط با ریاض -و شاید یک قرارداد تسلیحاتی بزرگ دیگر- باز خواهد گذاشت.

منفعت انتشار این گزارش برای دولت جو بایدن در سطح سیاست داخلی هم این خواهد بود که او علاوه بر عملی کردن یکی از وعده‌های انتخاباتی خود، می‌تواند روی رعایت "اصل شفافیت حکومت" که دموکرات‌ها آن را از ارزشهای اصولی خود می‌دانند، مانور دهد.