خودخوری مرغ‌ها، بلای جدید مرغداری‌ها + ویدیو

شهروند آنلاین : صحنه خودخوری مرغ‌ها در فیلم‌های ارسالی و فضاسازی صدای‌های محیطی به شدت آزار دهنده است. فیلم هایی که از سوی یک مرغدار برایمان ارسال شده است و مجابمان می‌کند که برای بررسی ماجرا عازم سوادکوه شویم. آن هم به دعوت یکی از قدیمی‌های این صنعت در منطقه شیرگاه. محل گفتگو و بررسی وضعیت، مرغداری رستم‌نژاد است که بر خلاف ظاهر آرام و فضای سرسبز اطرافش، روزهای بسیار پر التهابی را پشت سر می‌گذارد.
پس از دریافت گزارش‌هایی از مرغداران و دامداران سراسر کشور (گیلان- مازندران – سمنان – البرز – قزوین – کرمان – هرمزگان – مرکزی)مبنی بر اینکه خوراک دام و طیوری که از یک شرکت خاص تهیه کرده اند فاسد بوده و مشکلات عجیبی برای آن‌ها پدید آورده، این موضوع را از بقیه مشتری‌ها این شرکت هم پیگیری کردیم. بررسی‌های میدانی نشان می‌داد بیشتر تولیدکننده‌هایی که از این شرکت خوراک دام و طیور تهیه کرده‌اند دچار افت وزن‌گیری، کانی‌بالیسم(خودخوری) و اسهال در مرغ‌ها شده‌اند. بیماری‌ای که مهم‌ترین عارضه آن، خودخوری و دگرخوری طیور است. وضعیتی که در پی آن صاحبان دامداری و به وی‍ژه مرغداری ها متحمل ضرر مالی شده و اغلب مجبور به امحای طیور شده‌اند. با این خوشبینی که هیچ کدام از مرغ‌های وارد بازار نشده است.
کانی بالیسم چیست؟
کانی بالیسم به معنای خودخوری است و  زمانی اتفاق می‌افتد که گله با مشکل کمبود مواد مغذی مانند کمبود نمک، اسیدآمینه خاص،‌پروتیین یا املاح رو به رو شود. مرغ ها با کندن پرهای خود و ایجاد کوچکترین زخم روی پوست که دچار خونریزی می‌شود خودخوری را آغاز می‌کنند و پس از ضعف و خونریزی شدید، بقیه مرغ‌ها لاشه نیمه جان مرغ را می خورند تا از داخل تهی شود.
آغاز یک ماجرا
حجت‌الله رستم نژاد به ظاهر آرام است اما با کشیدن سیگار های پشت سرهم نشان می‌دهد که به جای فریادهای بی سرانجام، او هم خودخوری می‌کند،‌ می گوید:« 4 سالن مرغداری در 2 طبقه داریم و از سال 90 در اینجا مشغولیم.»

او ادامه می‌دهد:«تامین علوفه کنجاله سویا و دان مشکل شده و مجبور شدیم از یک شرکت معتبر برای تامین خوراک دام استفاده کنیم.اما به مرور و پس از گذشت چند روز در دوره پرورش گله متوجه مشکل شدید کاهش وزن‌گیری و بروز کانی‌بالیسم در بین مرغ‌ها شدیم.

مساله اینجاست که تا 17 روزگی از خوراک یک شرکت استفاده می‌کردیم و مشکلی نداشتیم اما از 18 روزگی که دان شرکت مورد بحث را استفاده کردیم با این مشکلات مواجه شدیم.» رستم‌نژاد ادامه می‌دهد: «در سه هفته ای که مدام از این دان استفاده می‌کردیم گله از نظر وزن گیری به شدت عقب افتاد و از 35 روزگی به علت کمبودهای تغذیه ای از نظر ریز مغذی ها، کانی‌بالیسم در این گله خودش را نشان داد.»
گستردگی بیماری تا هرمزگان
رستم‌نژاد اظهار می‌کند: «خودخوری یک مشکل شایع در سطح مرغداری‌های کشور است که در برخی از نقاط کشور حتی در هرمزگان هم دیده شده است. این فاجعه به علت اعمال تقلب در علوفه به خصوص کنجاله سویا و مکمل های غذایی به وجود آمده است که منجر به عدم کیفیت مکمل های غذایی و اسیدهای آمینه‌ مورد نیاز و ضروری رشد پرنده می‌شود. مرغ ها هم علاوه بر افت در وزن‌گیری، برای جبران غذا، به همدیگر حمله می‌کنند.
یک اتفاق نادر
رستم‌نژاد می‌گوید: «سی سال به صورت حرفه ای سابقه پرورش مرغ دارم و در طول این مدت چنین پدیده ای را ندیده ام. در این مورد هم به شرکت مذکور اطلاع رسانی شده اما هنوز اقدام خاصی صورت نگرفته است.» البته رستم‌نژاد معتقد است مصرف مرغی که دچار کانی بالیسم شده از نظر خوراک انسان مشکلی ایجاد نمی کند.
اما در مورد ورود احتمالی این مرغ ها به بازار مصرف می گوید: «کنترل های مختلفی در کشتارگاه ها هست که لاشه ها بازرسی میشود و اگر پرنده‌ای زخمی داشته باشد از چرخه کشتار و مصرف خارج می شود در نتیجه مرغ‌های بیمار به بازار مصرف ورود نمی‌کنند.»
ضررهای جبران ناپذیر
محمد آخوندزاده، همکار رستم نژاد است و در این مورد می‌گوید: «ما برای یک واحد 35 هزار تایی حدود 500 تا 600 میلیون تومان فرصت از دست رفته داریم. یعنی به ازای هر 35 هزار مرغ از نظر کاهش وزن حدود 1200 تا 1400 گرم از نظر وزنی عقب افتاده‌ایم که اگر در تعداد و قیمت مرغ ضرب کنیم حدود 600 تا 700 میلیون تومان زیان متوجه من تولیدکننده شده است و به نوعی چون این نهاده ها از خارج تهیه میشود و برای آن ارز داده میشود، دچار یک زیان ملی شده ایم که به نوعی هدر دادن ارز کشور است.»

او ماجرا را اینگونه روایت می‌کند« عملکرد هر گله را در جدولی ثبت می‌کنیم. از روز 17 که دان مورد نظر را به مرغ ها دادیم، با توجه به اسناد موجود، درست در 18 روزگی، جوجه ها 80 کیلو دان کمتر خوردند. در واقع هر مرغ 10 گرم کاهش مصرف دان داشت و هر روز که جلوتر رفت روند افت وزن گیری خودش را بیشتر نشان داد. مصرف خوراک کمتر شد و به تبع وزن گیری هم کمتر شد و سپس خودخوری و تلفات ناشی از آن هم آغاز شد. تا جایی که در یک روز در هر سالن بالغ بر 20 عدد مرغ تلف شده داشتیم.»
منتظر نظر دامپزشکی هستیم
رستم‌نژاد در مورد پیگیری ماجرا حرف های همکارش را ادامه می دهد:«نمونه هایی با حضور اداره دامپزشکی از خوراک مرغ ها گرفته شده و برای آزمایشگاه های مختلف ارسال شده است تا از نظر میزان پروتئین و قابلیت هضم پروتئین و میزان اسید‌امینه ها ویتامین آ بررسی شوند و ما هم متوجه شویم این چالش از چه کمبودی ناشی شده است.» او می‌گوید:« قبلا این فرصت را داشتیم که از محموله نمونه بگیریم و بعد از تست و دریافت نتیجه سلامت، بار را خالی کنیم، اما الان به خاطر کمبود خوراک دام در کشور، قادر به این کار نیستیم و مجبوریم از همان کامیون ارسالی تحویل بگیریم و استفاده کنیم.»
چه کسی زیان می دهد؟
رستم نژاد می گوید: «برای مدیریت و کم کردن خودخوری اقداتی انجام دادیم مثل کم کردن نور که به رنگ قرمز در آورده شده تا مرغ‌ها چنقطه خون و زخم را تشخیص ندهند. الان هم با مصرف دان آردی که خودمان تولید می کنیم مشکل بسیار کمتر شده تا بتوانیم نهاده جدید تهیه کنیم.» رستم‌نژاد در مورد شیوه جبران ضررهای اخیر می‌گوید:« با خداست». آخوندزاده هم تاکید میکند:« قطعا این بحران ها منجر به عدم تعادل عرضه و تقاضای مرغ میشود. من مرغدار اگر دچار زیان شوم و بقیه همکاران اگر نتوانند نیاز بازار را جبران کنند، در طول زمان مرغی برای ارایه وجود نخواهد داشت و زیان آن متوجه مصرف کننده است که باید مرغ را گرانتر از قیمت تعیین شده تهیه کند.»
نتیجه زودهنگام یک گزارش‌گیری رسانه‌ای
در حین برگشت از مازندان بعد از دیدن وضعیت پر مصرف‌ترین ماده گوشتی مردم در فکر تخلفاتی بودبم که ممکن است عده ای بر اثر عدم تاب‌آوری ضرر، مرتکب شوند و دام بیمار را به بازار مصرف بفرستند. همزمان، خبری را درشبکه های اجتماعی دیدیم که حکایت از آغاز یک ماجرا داشت: «مدیرعامل بزرگ‌ترین شرکت تولید خوراک دام و طیور شمال کشور به اتهام اخلال در بازار نهاده‌ها و اقدامات مجرمانه دیگر توسط پاسداران گمنام امام زمان (عج) در اطلاعات سپاه مازندران دستگیر شد».  فردای همان روز هم، با خبر شدیم که سه نفر از مسولان شرکت تامین کننده خوراک دام به شرکت مرغداری رستم نژاد رفته و ضمن تایید فاسد بودن دان ها قول داده اند خسارت مالی این شرکت را جبران کنند.»