اسناد فین‌سن؛ بزرگ‌ترین بانک بریتانیا چطور راه را برای کلاهبرداران پانزی باز گذاشت؟

نقش بانک HSBC در کلاهبرداری ۸۰ میلیون دلاری با افشای اسناد محرمانه موسوم به "فایل‌های فین‌سن" مشخص شده استبی بی سی :اسناد محرمانه‌ای که به تازگی فاش شده نشان می‌دهد که بانک HSBC (اچ‌اس‌بی‌سی) به کلاهبرداران اجازه داده میلیون‌ها دلار را در سرتاسر جهان جابجا کنند و این انتقال پول حتی بعد از اطلاع بانک هم ادامه داشته است.

بزرگ‌ترین بانک بریتانیا این مبالغ را از طریق شعبه خود در آمریکا به حساب‌های HSBC در هنگ کنگ منتقل کرده است.

نقش این بانک در کلاهبرداری ۸۰ میلیون دلاری با افشای اسناد محرمانه از "گزارش‌های فعالیت‌های مشکوک" بانک‌ها موسوم به "فایل‌های فین‌سن" در رسانه‌ها مشخص شده است.

بانک HSBC می‌گوید به وظایف قانونی خود در گزارش کردن چنین فعالیت‌هایی عمل کرده است.

اسناد نشان می‌دهد که این شیوه کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران که با نام تله یا ترفند "پانزی" شناخته می‌شود، اندکی بعد از آن در HSBC شروع شد که دولت آمریکا این بانک را به دلیل پولشویی ۱/۹ میلیارد دلار جریمه کرد. در آن زمان بانک وعده داد که با این نوع فعالیت‌ها مقابله خواهد کرد.

وکلای سرمایه‌گذاران فریب‌خورده می‌گویند بانک باید زودتر حساب‌ بانکی کلاهبرداران را می‌بست.

اسنادی که فاش شده همچنین حاوی افشاگری‌های دیگری هم هست از جمله نشانه‌هایی مبنی بر این که یکی از بزرگ‌ترین بانک‌های آمریکا به یکی از بدنام‌ترین بزهکاران کمک کرده‌ تا حدود یک میلیارد دلار را جابجا کند.
"فایل‌های فین‌سن" چه اسنادی هستند؟
"فایل‌های فین‌سن" شامل بیش از ۲۶۰۰ سند است که در آن به ۲۱۰۰ "گزارش فعالیت مشکوک" (SARs) اشاره شده است.

گزارش‌های مربوط به فعالیت‌های مشکوک لزوما سند خلافکاری نیست. این گزارش‌ها را بانک‌ زمانی که به فعالیت‌های مشتریان خود مشکوک شود برای مقامات می‌فرستد.

بر اساس قانون بانک‌ها باید از هویت مشتریان خود آگاه باشند. این که تنها گزارش فعالیت مشکوک را ارسال کنند و در انتظار اقدام مجریان قانون همچنان به گرفتن و انتقال پول مشکوک ادامه دهند، قابل قبول نیست. اگر بانک به شواهدی مبنی بر فعالیت‌های مجرمانه برخورد کند باید انتقال پول را متوقف کند.

اسناد افشا شده نشان می‌دهد که چگونه شماری از بزرگ‌ترین بانک‌های جهان در پولشویی مبالغ هنگفت نقش داشته‌اند و چطور مجرمان برای پنهان کردن پول‌هایشان از شرکت‌های ناشناس بریتانیایی بهره برده‌اند.

گزارش‌های فعالیت‌های مشکوک بانک‌ها در قالب اسنادی به سایت بازفید رسیده و در اختیار "کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی" (ICIJ) قرار گرفته است. از بی‌بی‌سی هم برنامه پانوراما به این تحقیق جهانی پیوسته است.

فرگوس شیل از کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی می‌گوید اسناد فین‌سن "نگاهی از داخل به این موضوع است که بانک‌ها تا چه حد از جریان عظیم پول‌های کثیف در سرتاسر جهان مطلع بوده‌اند... سیستمی که قرار است جریان یافتن پول مشکوک را متوقف کند، خود آلوده است."

گزارش‌های مربوط به فعالیت‌های مشکوک که اکنون افشا شده بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ در اختیار "شبکه اجرای قانون جرایم مالی آمریکا" که به صورت مخفف فین‌سن (FinCEN) خوانده می‌شود، قرار گرفته و در مجموع شامل حدود دو تریلیون دلار مبادله مالی می‌شود.

فین‌سن گفته که درز این اسناد ممکن است به امنیت ملی آمریکا آسیب بزند، باعث به خطر افتادن تحقیقات شود و امنیت کسانی را که این گزارش‌ها را ارسال کرده‌اند به خطر بیندازد.

اما این شبکه چند روز پیش از بررسی طرح‌هایی برای متحول کردن برنامه‌های ضدپولشویی خود در آمریکا خبر داد.

بریتانیا هم طرح‌هایی را برای اصلاح سیستم ثیت شرکت‌ها با هدف مبارزه با پولشویی و کلاهبرداری ارائه کرده است.
این طرح پانزی چه بود؟جسد رینالدو پاچکو در آوریل ۲۰۱۴ در یک مجموعه شراب‌سازی در کالیفرنیا پیدا شدترفند کلاهبرداری پانزی که HSBC درباره آن هشدار گرفت با نام WCM777 شناخته می‌شود.

این ماجرا به قتل سرمایه‌گذاری به نام رینالدو پاچکو منجر شد که جسدش در ماه آوریل ۲۰۱۴ در یک مجموعه شراب‌سازی در ناپای کالیفرنیا از زیر آب پیدا شد. به گفته پلیس او با ضربات سنگ کشته شده بود.

این فرد در یک برنامه سرمایه‌گذاری ثبت نام کرده بود که از او انتظار می‌رفت سرمایه‌گذاران دیگری را جذب کند. در این طرح وعده داده می‌شد که همه پولدارتر خواهند شد.

یکی از زنانی که آقای پاچکو جذب کرده بود ۳۰۰۰ دلار در جریان این سرمایه‌گذاری از دست داد. این ضرر در نهایت منجر به قتل رینالدو پاچکو به دست کسانی شد که او را ربوده بودند.

یکی از ماموران پلیس در پرونده قتل رینالدو پاچکو می‌گوید "او واقعا تلاش می‌کرد که وضع مردم را بهتر کند. او خودش هم قربانی کلاهبرداری بود و فریب خورده بود، و متاسفانه هزینه آن را با جانش داد... او به قتل رسید چون قربانی یک ترفند پانزی شد."
کلاهبرداران این ترفند چه وعده‌ای داده بودند؟
طرح سرمایه‌گذاری WCM777 را مینگ ژو، شهروند چین راه انداخت. اطلاعات کمی درباره زمان ورود او به آمریکا وجود دارد هرچند که خودش ادعا می‌کند در کالیفرنیا تحصیلات دانشگاهی دارد.

مینگ ژو در لس‌آنجلس مستقر شد و مدتی به عنوان کشیش در کلیساهای انجیلی به کار مشغول بود.
مینگ ژو وعده می‌داد که طی ۱۰۰ روز صددرصد سود به سرمایه‌گذاران برمی‌گردانداو درباره طرح خود گفته بود که یک بانک سرمایه‌گذاری بین‌المللی به نام "ورلد کپیتال مارکت" را اداره می‌کند و و وعده می‌داد که طی۱۰۰ روز صددرصد سود به سرمایه‌گذاران برمی‌گرداند.

اما در واقع او تله یا ترفند پانزی WCM777 را راه انداخته بود.

مینگ ژو توانست با شرکت در سمینارها، جلسه‌های فیس‌بوکی و وبینارهای یوتیوب حدود ۸۰ میلیون دلار سرمایه جذب کند که خودش می‌گفت قرار است در حوزه خدمات کامپیوتری غیر متمرکز (Cloud Computing) سرمایه‌گذاری شود.

هزاران نفر از جوامع آسیایی و لاتین جذب این طرح شدند. کلاهبرداران با سوء استفاده از مذهب و مسیحیت، جوامع محروم‎‌تر در آمریکا، کلمبیا و پرو را هدف قرار دادند. این طرح در کشورهای دیگر از جله بریتانیا هم قربانیانی داشت.

ناظران مالی ایالت کالیفرنیا در سپتامبر سال ۲۰۱۳ به بانک HSBC اطلاع دادند که در حال تحقیق درباره طرح WCM777 هستند و درباره احتمال کلاهبرداری در این طرح هشدار دادند.

کالیفرنیا همراه دو ایالت دیگر، کلرادو و ماساچوست، علیه ورلد کپیتال مارکت (WMC) به دلیل فروش سرمایه‌های ثبت‌نشده اقدام کردند.

بانک HSBC متوجه مبادلات مالی مشکوک از طریق سیستم این بانک شده بود اما تا آوریل سال ۲۰۱۴ و زمانی که آمریکا رسما مبدعان این طرح را متهم نکرد، حساب‌های WMC777 در هنگ کنگ بسته نشد.

تا آن زمان تقریبا چیزی در حساب‌ها باقی نمانده بود.
گزارش‌های فعالیت‌های مشکوک چه می‌گویند؟HSBC اولین گزارش خود را درباره این طرح در ۲۹ اکتبر ۲۰۱۳ و در ارتباط با شش میلیون دلاری ارسال کرد که به حساب کلاهبرداران در هنگ کنگ منتقل شده بود.

مسئولان بانک گفتند که در این انتقال "هیچ گونه قصد اقتصادی، تجاری یا قانونی" ندیده‌اند و در گزارش خود به احتمال وجود "فعالیت‌های مربوط به ترفند پانزی" اشاره کردند.

گزارش دوم در ماه فوریه ۲۰۱۴ مبادله مشکوک ۱۵/۴ میلیون دلاری را شناسایی و آن را به عنوان "کلاهبرداری پانزی احتمالی" معرفی کرد.

گزارش سوم یک ماه بعد به انتقال ۹/۲ میلیون دلار از طرف شرکتی مربوط می‌شد که با WMC777 ارتباط داشت. در این گزارش به اقدام‌های دولت آمریکا و دستور تحقیقات از سوی رئیس جمهور کلمبیا اشاره شده بود.
HSBC چه کرد؟
طرح WCM777 چند ماه بعد از آن شروع شد که بانک HSBC توانست از پیگرد قضایی دولت آمریکا در ارتباط با پولشویی برای کارتل‌های مواد مخدر مکزیکی جان سالم به در ببرد. بانک در آن زمان متعهد شد که روندهای نظارتی خود را بهبود می‌بخشد.

تحلیل داده‌ها از سوی کنسرسیوم بین‌المللی روزنامه‌نگاران تحقیقی نشان می‌دهد که بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۷ بانک HSBC مبادلات مالی مشکوکی را به ارزش بیش از یک ونیم میلیارد دلار در حساب‌های هنگ کنگ این بانک شناسایی کرده است که از این میزان حدود ۹۰۰ میلیارد دلار به فعالیت‌های عمدتا جنایی و مجرمانه ربط داشته است.

اما در این گزارش‌ها خبری از اطلاعات اساسی درباره مشتریان، شامل صاحبان اصلی حساب‌ها که در واقع از آن بهره می‌برند و مبدا پول‌های جابجا شده نبود.

بانک‌ها اجازه ندارند درباره گزارش‌های فعالیت‌های مشکوک با رسانه‌ها صحبت کنند. HSBC می‌گوید این بانک از سال ۲۰۱۲ تلاش کرده که قابلیت‌های خود برای مبارزه با جرایم مالی را در کشورهای مختلف افزایش دهد.

این بانک اضافه می‌کند که دولت آمریکا به این نتیجه رسیده بود که HSBC به "تمام تعهدات" خود بر اساس توافقنامه با دادستانی پایبند بوده است.

مینگ ژو بالاخره در سال ۲۰۱۷ در چین دستگیر شد و به جرم کلاهبرداری به سه سال زندان محکوم شد.

او از چین در گفت‌وگو با کنسرسیوم رزنامه‌نگاران تحقیقی گفت که HSBC با او درباره مبادلاتش تماسی نداشته است. او انکار کرد که طرحش کلاهبرداری پانزی بوده و گفت که به اشتباه متهم شده و هدفش ساختن جامعه‌ای مذهبی در کالیفرنیا بوده است.
پانزی چیست؟
ترفند پانزی- که به اسم چارلز پانزی، کلاهبردار معروف ابتدای قرن بیستم نام‌گذاری شده- سودش را از سرمایه‌ای که جذب می‌کند در نمی‌آورد بلکه سود سرمایه‌گذاران از پول‌هایی پرداخت می‌شود که سرمایه‌گذاران جدید وارد مجموعه می‌کنند.

در این ترفند برای پرداخت به مشتریان قبلی نیاز به جذب بیشتر و بیشتر سرمایه‌گذاران جدید است.در این میان طراحان پانزی پول‌هایی را به حساب خود واریز می‌کنند.

طرح پانزی زمانی از هم می‌پاشد که سرمایه‌گذار جدید پیدا نشود.
یافته‌های دیگر اسناد فین‌سن چه بود؟
فایل‌های فین‌سن همچنین نشان می‌دهد که چگونه بانک چندملیتی جی‌پی مورگان احتمالا به فردی که به عنوان یکی از رهبران اصلی مافیای روسیه شناخته می‌شود کمک کرده تا بیش از یک میلیون دلار را جابجا کند.

سمیون موگیلویچ با اتهاماتی مانند قاچاق اسلحه و مواد مخدر و همین طور قتل روبرو است.

او قاعدتا نباید قادر به استفاده از سیستم بانکی باشد اما یکی از گزارش‌های بانک جی‌پی مورگان در سال ۲۰۱۵ و بعد از بسته شدن حساب موگیلویچ نشان می‌داد که دفتر لندن بانک احتمالا بخشی از پول‌های او را جابجا کرده است.
این گزارش می‌گوید بانک جی‌پی مورگان به یک شرکت فرامرزی بین سال‌های ۲۰۰۲ و ۲۰۱۳ خدمات ارائه داده با وجود آن که مالکیت شرکت برای بانک مشخص نبوده است.

بر اساس این گزارش بانک طی یک دوره پنج ساله واریز و دریافت‌هایی به مبلغ بیش از یک میلیارد دلار داشته است.

بنا بر این گزارش کمپانی صاحب شرکت فرامرزی مشکوک، احتمالا با سمیون موگیلویچ که در لیست ۱۰ فرد تحت تعقیب پلیس فدرال آمریکا (FBI) بوده ارتباط داشته است.

جی‌پی مورگان در بیانیه‌ای گفته است "ما تمام قوانین و مقررات را در حمایت از اقدامات دولت در مبارزه با جرایم مالی رعایت کرده‌ایم. ما هزاران نفر و صدها میلیون دلار برای این کار مهم اختصاص داده‌ایم."