فارین پالیسی؛ «نیوم», شهر رویایی خونین محمد بن سلمان

انتخاب: فارین پالیسی در مطلبی به قلم سارا لی ویتسون و عبدالله علااود نوشت: چند روز پس از این که نیروهای ویژه عربستان عبدالرحیم الحویطی را در ۱۳ آوریل به قتل رساندند، دولت سعودی بیانیه‌ای صادر کرد و مدعی شد که او تحت تعقیب بوده است.
 
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: همچنین مقامات عربستان و عاملانشان در فضای مجازی نیز او را تروریست خواندند. این در حالی است که این شهروند سعودی چند ساعت قبل از مرگش با انتشار ویدئویی در یوتیوب کشته شدنش به دست آنها را پیش‌بینی کرده بود. او این اقدام را مجازات مخالفت با کوچ تحمیلی قبیله الحویطات برای ساختن شهر سعودی نیوم خوانده بود.
 
قبیله الحویطات صدها سال است که در روستاها و شهرهای استان تبوک در شمال غرب عربستان ساکن است. حالا حدود ۲۰ هزار نفر باید محل زندگی خود را ترک کنند تا جا برای ساخت شهر رویایی ولی‌عهد باز شود.
 
در سال ۲۰۱۷ محمد بن سلمان ولی‌عهد سعودی از طرح خود برای ساخت یک شهر رویایی پیشرفته ۵۰۰ میلیارد دلاری برای اسکان گردشگران، کارآفرینان حوزه فناوری و سرمایه‌گذاران ثروتمند خبر داد.
 
آنها یادآوری می‌کنند که این شهر رویایی با مساحت برنامه‌ریزی شده ۱۰ هزار و ۲۳۰ مایل مربع یعنی ۳۳ برابر شهر نیویورک بخش مهمی از طرح چشم‌انداز ۲۰۳۰ بن سلمان برای تنوع‌ بخشی به اقتصاد تک محصولی متکی به نفت این کشور است. مقامات وعده دادند که در این شهر روبات های بیشتری از انسانها وجود داشته باشند و تجهیز آن به فناوری شناسایی چهره و نظارت زیاد برای کم شدن احتمال جرم، تاکسی‌های هوایی که با استفاده از پهپاد هدایت می‌شوند و یک تفرجگاه ساحلی لوکس از ویژگی‌های آن باشد. قرار شد نیوم شهر خاص با قوانین خود باشد. بنابراین قبیله الحویطات در چنین شهری دیگر جایی نداشت و باید منطقه را ترک کند.
 
سعودی ها به آنها مبالغی را در برابر این زمین‌ها می‌پردازند تا آنها آنجا را ترک کنند اما اوضاع آن طور که برنامه‌ریزی شده بود پیش نرفت و قتل یکی از افراد قبیله و تلاش سعودی‌ها با مشت آهنین برای قبولاندن شرایط جابه‌جایی، نمونه دیگری شد از استبداد و ظلم خاندان حاکم آل سعود بر عربستان.
 
افراد قبیله از ۳ ماه قبل خود را مجبور به ترک زمین‌هایی دیدند که صدها سال است در آنجا ساکن هستند یعنی بسیار قبل‌تر از آن که پادشاهی سعودی در سال ۱۹۳۲ تاسیس شود، بنابراین دست به اعتراض زدند و تاکنون حدود ۱۰ نفر از آنها بازداشت و تعدادی مجبور به فرار از کشور شده‌اند.
 
خاندان سعودی به جای آن که با مردم محلی این منطقه گفت و گو کرده و آنها را هم در طرح‌های بلندپروازانه منطقه مشارکت دهد، با شهروندان خود مانند لوازم یک بار مصرف رفتار کرد تا آنها را با ساکنان بین‌المللی جدید و پرزرق‌وبرق جایگزین کند.
 
تصمیم‌گیری یک حاکم مستبد برای کشورش با توصیه و کمک مشاوران والای آمریکایی و وکلایی است که هزاران مایل با او فاصله دارند. در عوض شهروندان سعودی که نظرات خود را می‌گویند، نادیده گرفته شده، ساکت می شوند، زندانی یا در نهایت نابود می‌شوند.
 
باید درباره شرایطی که به قتل این شهروند سعودی منتهی شد، تحقیقات انجام شود زیرا اظهارات ریاض بیشتر از آن که مسئولانه باشد، سوال های بیشتری را ایجاد می‌کند. چرا که شهرداری تبوک به دنبال برنامه های ملی جدید در اوایل ماه ژانویه دستور مصادره املاک این قبیله را داده و وعده هایی که در مقابل آنها به شهروندانش داده مبهم و زبانی و آپارتمان هایی موقت و غرامتی نامشخص است و نیز ساکنان آن می گویند که هیچ روند قضایی برای بررسی شکایت قبیله، جابه‌جایی اجباری یا جبران خسارات آنها وجود ندارد.
 
به گفته منابع محلی، اکثر اعضای قبیله با این شرایط مخالفت کردند اما الحویطی به چهره عمومی اعتراضات تبدیل شد و او عضوی از گروهی بود که با نمایندگان دولت برای رد شرایط دادن غرامت و کوچاندن اجباری آنها دیدار کرد. در ۱۲ آوریل، یک روز قبل از کشته شدنش نیز دو ویدئوی اعتراضی در یوتیوب منتشر کرد.
 
سعودی‌ها در بیانیه ای که درباره کشته شدن الحویطی منتشر کردند، ادعا کردند که وی مسلح بوده و به سمت نیروهای امنیتی شلیک کرد و آنها هیچ انتخاب دیگری نداشتند جز این که در دفاع به سمت وی شلیک و او را به قتل برسانند. آنها همچنین مدعی کشف اسلحه در خانه الحویطی شدند در حالی که شاهدان این ادعاها را رد و می‌گویند او ۱۲ آوریل به پلیس که برای اندازه‌گیری مساحت زمین وی علیرغم میلش، به آنجا رفته بود گفت که محل زندگی خود را ترک نخواهد کرد و از آنها عکس گرفت.
 
براساس گفته همین شاهدان، روز بعد ده‌ها نیروی ویژه در خودروهای زرهی به آنجا رفتند و آنها زمین و خانه الحویطی را محاصره و شروع به تیراندازی کردند و آن زمان بود که او در دفاع از خود شلیک کرد. از آن زمان از الحویطی در شبکه‌های اجتماعی با نام شهید یاد می‌شود و قتل او را به معروف ترین جنایت سعودی یعنی قتل خاشقچی شبیه می‌دانند. اما با توجه به رسوایی سعودی به دلیل دروغهایش در پرونده خاشقچی بعید است که اذهان عمومی داخلی و خارجی ادعاهای دولت این کشور درباره این قتل را باور کنند.
 
پروژه‌های همانند نیوم که شامل مصادره اموال افراد محلی می‌شود، هرگز روند اجرایی ساده‌ای نداشته اما قوانین بین‌المللی استانداردهایی را برای چگونگی انجام این کار از سوی دولت‌ها با احترام به حقوق افراد محلی تعیین کرده است.
 
دولت سعودی در این پروژه، حتی حداقل استاندارهای لازم را هم رعایت نکرده است. عربستان هیچ قانونی در خصوص تعیین تکلیف اراضی ندارد. به طور کلی در این کشور قواعد مشخصی درباره اسکان و جبران خسارت مردمی که زمین‌هایشان را به دلیل پروژه‌های توسعه‌ای حکومت از دست می‌دهند، وجود ندارد.
 
همچنین شواهدی وجود ندارد که سعودی‌ها پیش از آغاز پروژه به تاثیرات حقوق بشری و محیطی آن بر قبیله الحویطات توجهی کرده باشند، در این بین توجه به تاثیرات آب و هوایی غول انرژی‌خوار نیوم که دیگر جای خود دارد. بنابراین نتیجه بی توجهی به این پیش درآمدهای ضروری چیزی جز اعتراض و خشونت نخواهد بود.
 
بعید به نظر می رسد پروژه نیوم با توجه به فروپاشی اقتصاد جهانی به دلیل شیوع کروناویروس و بدهی در حال افزایش عربستان در پی سقوط بی سابقه قیمت نفت، شدنی باشد. بنابر این تنها نتیجه‌ای که این پروژه تاکنون داشته نابودی یک قبیله تاریخی و مرگ یک معترض بوده بدون آن که به مفاهیمی مانند حق و عدالت اهمیتی داده شود.