از کجا آورده‌ای؟ نگاهی به ثروت‌اندوزی حاکمان عرب در اروپا

دویچه وله :خوشگذرانی در ویلاهای لوکس اروپا با سرمایه کشور؟ دادگاهی در پاریس در اقدامی بی‌سابقه دارایی شخصی رفعت اسد، عموی بشار اسد را بررسی کرده است. او یکی از چهر‌ه‌های پرنفوذ عرب است که در اروپا ثروت کلانی دارد.
 
واقعیت دارد که رفعت اسد برادر حافظ اسد و عموی بشار اسد برای خرید املاک پرشمار خود در فرانسه ۹۰ میلیون یورو از خزانه سوریه برداشت کرده است؟ دادگاهی در پاریس از چند ماه پیش پرونده‌ای برای بررسی محل تأمین دارایی‌های رفعت اسد گشوده است و قرار است به زودی حکم خود را صادر کند.
 
این حکم برای دادستان عمومی اسپانیا هم که اتهامات مشابهی علیه رفعت اسد مطرح کرده، اهمیت دارد. عموی ۸۲ ساله بشار اسد متهم است که با پول دزدی از بیت‌المال سوریه، چندین ملک در اسپانیا به ارزش حدود ۶۰۰ میلیون یورو خریده است.
 
فهرست دارایی‌های رفعت اسد در فرانسه منتشر نشده است اما گفته می شود که او در پاریس دو ویلا، یک مزرعه پرورش اسب و یک قلعه قدیمی کاخ مانند دارد. او تمام اتهامات مطرح شده علیه خود در پاریس و مادرید را با قطعیت رد می‌کند.
 
رفعت اسد که مدتی وزیر دفاع سوریه بود‌، سال ۱۹۸۴ به عنوان یکی از سه معاون رئیس جمهور این کشور منصوب شد. او هنگام قیام مردمی در دوران ریاست جمهوری برادرش حافظ اسد که بهار ۱۹۸۲ توسط اخوان المسلمین سازماندهی و در شهر حماء آغاز شده بود، مسئول پایان دادن به اعتراضات مردمی شد.
 
او این اعتراض‌ها را با توسل به خشونت شدید سرکوب کرد و آن قیام مردمی حدود ۳۰ هزار کشته برجای گذاشت. از آن زمان تا کنون  بسیاری از مردم سوریه رفعت اسد را "قصاب حماء" می‌خوانند.
 
او البته پس از یک کودتای ناموفق علیه برادرش حافظ اسد در سال ۱۹۸۴ به فرانسه و اسپانیا تبعید شد و از آن بعد وارد دنیای تجارت شد. رفعت که رسمأ هیچ مال و منالی نداشت در سال‌های بعد از تبعید ناگهان مالک خانه و مستغلات پرشماری شد. تا امروز روشن نیست که او دارایی خود را از کجا آورده و به همین دلیل هم دادگاهی برای بررسی دارایی او در فرانسه تشکیل شده است.
 
شماری از بستگان مادری بشار اسد هم مظنون به سوء استفاده از اموال حکومتی سوریه هستند. به گفته کارشناسانی که در زمینه فساد مالی برای سازمان غیردولتی "شاهد جهانی" تحقیق می‌کنند، چندین عضو خانواده مخلوف از جمله پسردایی نزدیک بشار اسد و مشاور شخصی او نیز حدود ۴۰ میلیون یورو در آسمان خراش‌های دوقلوی  یک مرکز تجاری در مسکو سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
 
گفته می شود این خانواده پس از قیام مردمی سال ۲۰۱۱ نقشی کلیدی در حفظ حکومت بشار اسد داشته است.
 
سازمان غیردولتی "شاهد جهانی" می‌گوید اعضای این خانواده با سرمایه‌گذاری در روسیه تحریم‌های اتحادیه اروپا را دور می‌زنند و دارایی‌های حکومت اسد را به خارج از کشور منتقل می‌کنند.
مبارک، قذافی و دوستان
البته خانواده اسد تنها خانواده حاکم در خاورمیانه و شمال آفریقا نیست که دارایی‌ فراوانی در خارج از کشور به ویژه در اروپا دارد. هرچند که سرمایه‌گذاری‌ حاکمان عرب در اروپا البته از مسیری قانونی صورت گرفته اما ثروتی است که خارج از کشور و به نام آنها ثبت شده آن‌هم در حالیکه شهروندان اغلب این کشورها در بهترین حالت یک زندگی متوسط دارند.
 
خانواده مبارک ثروت کلانی در مصر دارد. سال ۲۰۱۱ که حسنی مبارک سقوط کرد‌، ثروت شخصی او دستکم چهار میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو تخمین زده شد. خانواده او در لندن ، پاریس و چندین شهر اسپانیا املاک گران‌قیمتی دارد.
 
رهبر لیبی معمر قذافی هم ثروت کلانی به جیب زده بود. سال ۲۰۱۱ که قذافی سرنگون شد مقامات لیبی دارایی‌ او را که در چندین حساب بانکی، املاک و مستغلات در سراسر جهان توزیع شده بود، چندین میلیارد یورو تخمین زدند. ویلایی در لندن که به نام سعد قذافی ثبت شده بود و بیش از ۱۱ میلیون یورو ارزش داشت، سال ۲۰۱۲ به مقامات لیبی تحویل داده شد. اما بخش اعظم دارایی خانواده قذافی و اطرافیان او به دلیل تحریم‌های اتحادیه اروپا، در اروپا بلوکه شده است.
قلعه‌ تیموث در اسکاتلند که یکی از نزدیکان قذافی مالک آن بوده است اعضای خانواده حاکم بر عربستان سعودی هم در اروپا سرمایه‌گذاری کرده‌اند. ولیعهد عربستان محمد بن سلمان علاقه‌ای به پنهان کردن دارایی خود ندارد. او البته سال ۲۰۱۰ که با سرمایه‌ای حدود ۲۷۶ میلیون یورو یک کاخ در فرانسه خرید، ترجیح داد در مورد آن سکوت کند. اما روزنامه "نیویورک تایمز" سال ۲۰۱۷ با انتشار گزارشی در مورد این کاخ که در قرن هفدهم میلادی ساخته شده، نوشت که مالک آن ولیعهد عربستان است.
 
پیشنهاد تازه بن سلمان برای خرید سهام باشگاه فوتبال انگلیسی "نیوکاسل یونایتد" اما چندان به مذاق هواداران این باشگاه خوش نیامده است. آنها با توجه به ماجرای قتل جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی در سال ۲۰۱۸ ولیعهد عربستان را همدست قاتلان می‌‌دانند. از آن گذشته فروش احتمالی این باشگاه فوتبال به شرکتی که عربستان سعودی سهام‌دار آن است ممکن است پای لیگ برتر فوتبال انگلیس را به تنش میان کشورهای متخاصم در خلیج فارس −به عنوان مثال قطر و عربستان− بکشاند.
 
 کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس مدت‌هاست که علاقه زیادی به باشگاه‌های فوتبال اروپا نشان می‌دهند. خانواده حاکم قطر آل ثانی باشگاه فوتبال پاری سن ژرمن را سال ۲۰۱۲ خرید. آ‌ن‌ها پیش از آن هم میلیارد‌ها یورو در املاک و مستغلات اروپا به ویژه در لندن سرمایه‌گذاری کرده بودند.
 
حاکم ابوظبی، شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان هم مبلغ کلانی را در اروپا سرمایه گذاری کرده است. ماجرای "اسناد پاناما" نشان می‌دهد دارایی شخصی او تنها در لندن حدود یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون یوروست. شیخ منصور بن زاید آل نهیان از جمله صاحب باشگاه فوتبال مشهور انگلیس منچسترسیتی است.
 
حاکم دبی، شیخ محمد بن رشید آل مکتوم هم املاک فراوانی در بریتانیا دارد که ارزش آنها حدود ۸۶ میلیون یورو تخمین زده می‌شود. او به عنوان مثال مالک یک مزرعه بزرگ پرورش اسب است که حدود ۵۱ میلیون یورو ارزش دارد.
 
البته شیخ محمد بن رشید آل مکتوم که از دوستان ملکه الیزابت دوم محسوب می شود این روزها سو‌ژه اخبار ناخوشایند مطبوعات انگلیس است. ماه گذشته دادگاهی در بریتانیا پرونده‌ای علیه او به اتهام ربودن دو دختر بزرگسال خود و به راه انداختن کمپینی برای "ترس و ارعاب" جوانترین همسرش ، شاهزاده هایا آغاز کرده است. این دادگاه به طور غیرمستقیم روشن کرده که قانون برای همه، حتی برای سرمایه‌گذارانی که میلیون‌ها پوند به بریتانیا آورده‌اند هم اجرا می‌شود.