ویروس کرونا و تئوری‌های توطئه در فیسبوک؛ آیا می‌شود جلوی آن را گرفت

روری سلان-جونز گزارشگر فناوری بی بی سی

در زمان بحران، فیسبوک احتمالا مهم‌ترین منبع خبری برای میلیاردها نفر در سراسر جهان است.
 
با این حساب فیسبوک چه کارهایی می‌تواند برای کسب اطمینان از انتقال اطلاعات دقیق و به‌هنگام درباره ویروس کرونا بکند؟ مارک زاکربرگ می‌گوید خیلی کارها.
 
بنیان‌گذار فیسبوک با انتشار مطلبی از همکاری شرکتش با مقامات بهداشتی برای نشان دادن واکنشی هماهنگ به این ویروس خبر داد.
 
او گفت "تمرکز ما بر این است که به همه کمک کنیم به اطلاعات دقیق و معتبر دسترسی داشته باشند."
 
به همین منظور، اگر شما در فیسبوک برای کسب اطلاعات، عبارت "ویروس کرونا" را جست‌وجو کنید، توسط این وبسایت به سازمان بهداشت جهانی یا مقامات بهداشتی محلی ارجاع داده می‌شوید.
 
فیسبوک در عین حال به سازمان بهداشت جهانی اجازه داده است که برای آگاهی مردم به صورت رایگان در این وبسایت تبلیغ کند و مارک زاکربرگ می‌گوید که این شبکه اجتماعی میلیون‌ها دلار اعتبار تبلیغاتی به سازمان‌ها خواهد داد که در مبارزه برای محدود کردن این ویروس جدید نقش ایفا می‌کنند.
 
اما کار به اینجا ختم نمی‌شود و باید با اطلاعات نادرست و هرزنامه‌ها نیز مبارزه کرد.
 
بنیان‌گذار فیسبوک می‌گوید همه باید بتوانند تجربیات خود را با دیگران در میان بگذارند، اما برخورد این شرکت با مدعیات غلط و تئوری‌های توطئه سختگیرانه خواهد بود. تبلیغاتی نیز که سعی در سوء استفاده از موقعیت دارند حذف می‌شوند - "برای مثال، تبلیغ محصولاتی که ادعا می‌شود این بیماری را درمان می‌کنند".
 
اما رسیدن به این هدف چیزی از هفت خان رستم کم ندارد، مخصوصا وقتی اطلاعات جاری در گروه‌های فیسبوکی را در نظر بگیریم.
 
برای مثال کافی است به گروه Stop 5G UK نگاه کنید. اعضایش مرتب دارند تئوری توطئه منتشر می‌کنند.
 
در یکی از پست‌های این گروه نوشته شده است که "آیا فرد دیگری هم فکر می‌کند که ویروس کرونا کلکی است برای متوقف کردن روند خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا؟"
 
ویدیوهایی هم از یوتیوب در این گروه منتشر شده است. عنوان یکی از آن‌ها "ویرس کرونا - ابزار جهانی‌گرایان" است.
 
میزان ویدیوهایی که از یوتیوب در فیسبوک پست می‌شود چنان زیاد است که این وبسایت نمی‌تواند بدون کمک دست اندرکاران یوتیوب مانع انتشار اطلاعات نادرست شود.
 
اما با وجود همه تلاش‌هایی که یوتیوب برای متوقف کردن تئوری‌های توطئه کرده است، خود این وبسایت پر از "کارشناسان" گوناگون از سراسر دنیا است که به تفصیل درباره رابطه ویروس کرونا، نسل پنجم شبکه تلفن همراه و توطئه‌های جهانی برای واکسیناسیون اجباری سخنوری می‌کنند.
 
به نظر می‌رسد که بعضی از این مطالب شاید حتی با قوانین خود فیسبوک و یوتیوب علیه تبلیغ درمان‌های تقلبی در تضاد باشند.
تبلیغ ماسک صورت هنوز در فیسبوک امکان‌پذیر است، اما ارائه درمان ممنوع شده است چند روز پیش ویدیویی را که از طرف یکی از فعالان مخالف نسل پنجم شبکه تلفن همراه در یوتیوب منتشر شده بود به این وبسایت گزارش کردم. این شخص در عین حال وبسایتی دارد که در آن محصولاتی چون چادر و روکش ضدتشعشع می‌فروشد.
 
او در این ویدیوی خاص داشت درباره فلش درایوی صحبت می‌کرد که ساخت روسیه است و می‌تواند از شما در برابر امواج رادیویی و ویروس کرونا محافظت کند. یوتیوب پذیرفت که این ویدیو ناقض قوانین است و آن را حذف کرد.
ماسک صورت
از طرف دیگر در فیسبوک تبلیغاتی هست که به نظر می‌رسد با هدف سوء استفاده از وضعیت پخش شده‌اند.
 
یکی از آن‌ها می‌گوید "این فصل آنفلوآنزا را با ماسک‌های صورت کربنی ما به سلامت پشت سر بگذارید." هر ماسک نیز ۳۸ دلار ناقابل.
 
تبلیغات دیگری نیز هست که صحبت از ماسک کووید-۱۹ می‌کنند. ۱۰۰ عدد به قیمت ۸۴ دلار. مستقیم از چین.
 
البته شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مدیران بعضی از گروه‌های فیسبوکی دارند با تئوری‌های توطئه مقابله می‌کنند.
 
یکی از اعضای گروه فیسبوکی Stop 5G UK نوشته بود که در گروه فیسبوک محله‌اش در شهر لیدز "هرگونه 'توطئه' و هر چیزی که به نسل پنجم مربوط باشد و در رسانه‌های جریان اصلی منتشر نشده باشد به سرعت حذف می‌شود."
 
در واقعیت هم اگر بخواهید عضو گروه فیسبوکی Leedsplace شوید با این پیام روبه‌رو می‌شوید: "خطاب به تئوری‌پردازان متوهم توطئه - زودباوری حق شماست اما ما اجازه نمی‌دهیم شما در این گروه رشد کنید. لذا اگر به تئوری‌های توطئه‌ای مثل رابطه واکسن با اوتیسم یا مسمومیت ناشی از پس‌دمه (ابر خطی) اعتقاد دارید یا وقوع هولوکاست را انکار می‌کنید و قصد دارید اطلاعات غلط در این گروه پخش کنید، به احتمال زیاد و بدون هشدار اخراج خواهید شد."
 
اما گروه‌های دیگری که صرفا برای مقاصدی چون مخالفت با واکسیناسیون ساخته شده‌اند، خیلی فعالانه شیوع محتوای توطئه‌محور را تشویق می‌کنند.
 
چیزی که در آینده باعث سختتر شدن مبارزه با شیوع اطلاعات نادرست می‌شود، تلاش خود فیسبوک برای ترغیب کردن کابرانش به خزیدن در کنج‌های خصوصی‌تر این امپراتوری اینترنتی است.
 
برای مثال، اصلا کسی خبر دارد که چه صحبت‌هایی درباره ویروس کرونا در گروه‌های واتس‌اپی می‌شود؟
 
مارک زاکربرگ یک سال پیش مطلب دیگری نوشته بود تحت عنوان "شبکه‌های اجتماعی به محوریت حریم خصوصی".
 
او در این نوشته برنامه‌هایش را برای استفاده از رمزگذاری سرتاسر - مانند کاری که در واتس‌اپ می‌شود - در تمامی خدمات فیسبوک شرح داده بود.
 
اما اگر همانطور که او پیش‌بینی می‌کند، ارتباطات در آینده به شکل فزاینده‌ای به طرف "خدمات شخصی و رمزگذاری‌شده‌ای که به مردم اطمینان می‌دهد که حرف‌هایشان محفوظ خواهد ماند" حرکت کند، جلوگیری از شیوع چنین مزخرفات خطرناکی به مراتب سختتر خواهد شد.