جزئیات کلاه‌برداری یک خانواده ایرانی در ویلاهای لوکس ترکیه

ایران وایر :میلاد پورعیسی

بیش از ۱۰ روز از دستگیری اعضای «شرکت انرژی کیهانی» در استانبول ترکیه که متهم به کلاه‌برداری از طریق فعالیت در قالب شرکت‌های «هرمی» هستند، گذشته است. موسس این شرکت، یک خانواده ایرانی با نام خانوادگی «جعفری» است. تا کنون اطلاعات کم و گاه متناقضی از مبالغ بدهی اعضای این شرکت به مشتریان خود منتشر شده است؛ از ۳۰ تا ۱۰۰ میلیون دلار. 
 
حتی شمار اعضای بازداشتی این گروه هم در گزارش‌های مختلف متفاوت بوده و از هشت تا ۳۰ نفر اعلام شده است. «ایران‌وایر» در این گزارش با یکی از مال‌باختگان درباره نحوه کلاه‌برداری و با یکی از شرکای سابق این شرکت درباره چگونگی شکل‌گیری آن گفت‌وگو کرده است.
 
***
 
بیشتر از ۱۰ روز از دستگیری اعضای شرکت انرژی کیهانی که موسسان آن ایرانی و با نام خانوادگی جعفری معرفی شده‌اند، می‌گذرد. جرم این شرکت، کلاه‌برداری عنوان شده است. 
 
آن طور که بخش ترک‌زبان «سی‌ان‌ان» گزارش داده، ۱۲هزار نفر شمار قربانیان خانواده جعفری پیش از ورود به ترکیه بوده است.
 
این گروه پیش از فعالیت در قالب شرکت انرژی کیهانی در ترکیه، فعالیت خود را از شهر دبی در امارات متحده عربی و با تأسیس شرکتی از نوع «شرکت تجاری عمومی»(General trading)  در میانه دهه ۸۰ شمسی، آغاز کرده است.
 
بر اساس مقررات تجاری دوبی، این نوع شرکت‌ها امکان انجام تقریباً همه فعالیت‌های اقتصادی، از جمله سرمایه‌گذاری را دارند. در ابتدای تأسیس، تنها یک پدر و چهار پسر از خانواده جعفری که موسسان شرکت بوده‌اند، سرمایه خود را با آوردن تعدادی شهروند ایرانی از روستاها و شهرهای کوچک ایران به دوبی و اسکان آن‌ها در هتل‌ها و منازل مجلل، جمع‌آوری می‌کنند.
 
بر اساس اطلاعاتی که یک همکار سابق این شرکت در دوبی به «ایران‌وایر» داده است، دریافت وام از بانک‌های دوبی به نام میهمانان تازه از راه رسیده و برداشت مبالغ کلان به بهانه واسطه‌گری، به پدر و پسران خانواده جعفری کمک می‌کند تا دفتر کاری زیبا در یکی از برج‌های گران قیمت دوبی خریداری کنند. 
 
مدیران شرکت، این افراد را با وعده استخدام در شرکت، به دوبی می‌آوردند و حتی مبلغ ناچیزی هم به عنوان حقوق به آن‌ها پرداخت می‌کردند. در مرحله بعد، با گرفتن «اقامت کارمندی» برای آن‌ها و دریافت کارت اعتباری به نام این میهمان‌ها و البته بدون اطلاع آن‌ها، وام‌ها یا کارت‌های اعتباری چند هزار درهمی دریافت می‌کردند.
 
با گرفتن این پول‌ها و بعد از چند ماه اقامت این میهمانان نا آشنا به قانون در دوبی و مشغول به تماشای زرق و برق این شهر، خانواده جعفری به عنوان مدیران شرکت، آن‌ها را رسماً اخراج می‌کردند و با این کار، ویزای شغلی این افراد هم باطل و مجبور به ترک دوبی می‌شدند.
 
به گفته همکار سابق این شرکت در دوبی، از دو سال پیش مالکان شرکت از سوی پلیس دوبی تحت تعقیب بوده‌اند اما مشخص نیست چه طور از دوبی خارج شده‌ و خود را به ترکیه رسانده‌اند.
 
در گزارش‌های منتشر شده در رسانه‌های ترکی آمده است که خانواده جعفری که با عنوان شرکت «world wide energy» یا همان انرژی کیهانی در ترکیه فعالیت می‌کرد، چندین ویلا و آپارتمان لوکس در استانبول و آنتالیا داشته است؛ ویلاهایی که البته به گفته یک جوان ایرانی مال‌باخته در استانبول، همه اجاره‌ای بودند. 
 
این فرد که اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی برای مهاجرت به آلمان و ادامه تحصیل به ترکیه رفته بود، اواخر همین سال به دام کلاه‌برداران شرکت انرژی کیهانی افتاد: «برای ادامه تحصیل در آلمان به طور موقت به ترکیه آمده بودم. با اخاذی که این افراد از من کردند، تقریباً تمام پولی را که برای آلمان کنار گذاشته بودم، از دست دادم.»
 
از این مال‌باخته ایرانی که نخواست نامش منتشر شود، در مورد راه آشنایی او با شرکت انرژی کیهانی و جذب شدنش در این فعالیت هرمی پرسیدیم: «اواخر سال ۲۰۱۸، مدتی از گران شدن شدید قیمت ارز در ایران می‌گذشت. ارزش پول من که ۱۰هزار دلار بود، نسبت به ریال، مدام داشت کمتر می‌شد. دنبال راهی بودم که این ارزش را حفظ کنم. به خاطر مطالعه تمام وقت زبان آلمانی، وقت کار کردن نداشتم. یک شب که با دوستانم در یک کلاب بودیم، اعضای شرکت انرژی کیهانی هم آن جا بودند. دوستم گفت من قبلاً هم آن‌ها را این جا دیده‌ام. کم کم با هم وارد صحبت شدیم. گفتند ما یک شرکت پژوهشی در زمینه انرژی پاک داریم و اگر مایل هستید، می‌توانید در شرکت ما سرمایه‌گذاری کنید.»
 
برادران جعفری وعده پرداخت سود ماهیانه ۱۰ درصد را به نسبت هر میزان سرمایه‌گذاری می‌دهند: «اوایل برای دادن پولم به آن‌ها دچار تردید بودم. شماره تلفن من و دوستانم را همان شب در کلاب گرفتند. بعداً چند بار ما را به جاهای مختلف، از جمله رستوران، هتل و آپارتمان‌های بسیار شیک دعوت کردند؛ آپارتمان‌هایی که بعداً فهمیدیم همه اجاره‌ای بوده‌اند و برای گول زدن مشتریان از آن‌ها استفاده می‌کردند. برنامه این بود که این افراد خود را بسیار پول‌دار معرفی کنند تا اعتماد ما را جلب کنند. روش دیگر شرکت برای جلب اعتماد مشتریان، استفاده از افراد مشهور بود. چند نفر از مدیران شبکه تلویزیونی "جم‌ تی‌وی" در جمع آن‌ها بودند که به ما برای سرمایه‌گذاری توصیه می‌کردند و مدام از سود بالای این کار حرف می‌زدند.»
 
شرکت انرژی کیهانی به عنوان یک شرکت فعال در زمینه انرژی پاک در بریتانیا ثبت شده بود. معلوم نیست چرا این کشور برای ثبت شرکت از سوی خانواده جعفری انتخاب شده است ولی جوان مال‌باخته‌ای که با «ایران‌وایر» گفت‌وگو کرده است، می‌گوید برای اطمینان بیشتر از کار آن‌ها، با نهادی در بریتانیا تماس گرفته و مسوولان آن هم اطمینان داده بودند که تا آن روز تخلفی از آن‌ها گزارش نشده است: «بالاخره من و دوستانم که مجموعاً هفت نفر می‌شدیم، راضی شدیم که ۱۰۰هزار دلار سرمایه خود را به این افراد بسپاریم. تا سه چهار ماه اول، ۱۰ درصد سود وعده داده شده، یعنی هزار دلار در هر ماه گرفتم. بعد از آن کم‌کم این روند قطع شد و هر روز ما که به برادران جعفری زنگ می‌زدیم، می‌گفتند صبر کنید، مشکلاتی پیش آمده است که به محض رفع مشکل، پول شما را می‌دهیم. مسیر زندگی من با این اتفاق کلاً عوض شد. شاید اگر این اعتماد را نکرده بودم، الان مدت‌ها از اقامت من در آلمان به عنوان دانشجو گذشته بود. کل سرمایه‌ای که با خودم به ترکیه آورده بودم، ۱۵هزار دلار بود که ۱۰ هزار دلار آن را این کلاه‌برداران گرفتند. البته بعداً به سختی توانستم زیان وارد شده را جبران کنم.»
 
ارتباط مالی شرکت انرژی کیهانی با دیگر مشتریان چه‌گونه بود؟ این جوان گفت: «من الان با چند نفر از مال‌باختگان این شرکت در ارتباط هستم. بعضی از مشتریان که در ابتدای کار شرکت انرژی کیهانی در ترکیه فعالیت خود را شروع کرده بودند، نه تنها اصل پول را گرفتند که به سود هم رسیدند. ولی تعدادی دیگر که بعداً به گروه اضافه شده بودند، تنها سه یا چهار ماه سود دریافت کردند و بعد مثل ما بلاتکلیف ماندند. دریافت پول از شهروندان تُرک و شکایت آن‌ها به پلیس بعد از عدم دریافت سود، به پی‌گیری این امر از سوی پلیس ترکیه منجر شد. البته خود من به خاطر ناامیدی از بازگشت پولم از این افراد، تا امروز شکایت نکرده‌ام.»
 
در حال حاضر خانواده جعفری چند هزار شاکی در کشورهای مختلف، از جمله ترکیه، ایران، امارات متحده عربی و سنگاپور دارد. اموال و دارایی‌ها عمدتاً به نام مادر خانواده و همسران پسرانش زده شده‌اند تا شاکیان نتوانند پولی طلب کنند.
 
با این حال، «موسی برزین خلیفه‌لو»، حقوق‌دان و مشاور «ایران‌وایر» که ساکن ترکیه است، می‌گوید: «در مورد انتقال مالکیت دارایی‌های اعضای شرکت از پسران و پدر خانواده به مادر و همسران آن‌ها باید گفت در ترکیه قانونی هست که با استفاده از آن می‌توان این اموال را شناسایی و به صاحبان اصلی باز گرداند.
 
بر اساس این قانون که ترجمه فارسی آن، "فراری دادن اموال" می‌شود، دستگاه قضایی ترکیه می‌تواند با تحقیق در مورد شغل مادر خانواده و همسران پسران جعفری، به راحتی متوجه شود که این افراد بدون هرگونه شغلی نمی‌توانند این دارایی‌ها را به طور مشروع به دست آورند. بنابراین، امکان حقوقی جلب این دارایی برای جبران خسارت مال‌باختگان وجود دارد.»
 
هنوز البته به گزارش رسانه‌های ترکی، دست‌کم ۱۶عضو این باند در کشورهایی غیر از ترکیه ساکن هستند و به فعالیت خود ادامه می‌دهند. بر اساس برخی گزارش‌ها، گروه انرژی کیهانی توانسته است ۱۰۰ میلیون دلار سرمایه تنها از چند سرمایه‌گذار در ترکیه جذب کند. 
 
 به گفته فردی که در دوبی با آن‌ها همکار بوده، یکی از اعضای مهم این باند که نقش حیاتی هم در فعالیت‌ها داشته، به واسطه همسرش که در امریکا پناهنده است، به این کشور رفته و سرمایه هنگفتی را به شکل پول الکترونیک یا «بیت‌کوین» با خود  برده است.
 
موسی برزین خلیفه‌لو می‌گوید: «بر خلاف ایران، در ترکیه فعالیت شرکت‌های هرمی، قانونی و آزاد است. این نخستین بار است که اعضای شرکت انرژی کیهانی به صورت دسته جمعی بازداشت می‌شوند. البته بر اساس اطلاع ما، یکی از مهم‌ترین اعضای این گروه در امریکا ساکن است و فعلاً دستگیر نشده است. طرح دعوای قضایی علیه این افراد هم در ایران و هم در شهر استانبول ترکیه قابل انجام است.»
 
او با اشاره به درخواست پلیس ترکیه مبنی بر مراجعه مال‌باختگان به آن‌ها و تشکیل پرونده می‌گوید: «پیشنهاد ما هم طرح شکایت در ترکیه است. از آن جا که این گروه اموال گران قیمت زیادی، از جمله چندین ویلا در شهرهای استانبول و آنتالیا دارند، بهتر است کسانی که پول قابل توجهی را از دست داده‌اند، با مراجعه به پلیس ترکیه، به پی‌گیری حقوقی ماجرا بپردازند.»
 
اضافه می‌کند: «البته در ایران هم امکان تشکیل پرونده و شکایت از اعضای گروه انرژی کیهانی وجود دارد. ولی دشواری بازگرداندن آن‌ها از ترکیه به ایران و ابهام درباره دارایی‌های آن‌ها در این کشور نشان می‌دهد، شکایت در ترکیه معقول‌تر است.»