تغییر جهت شعارهای مردم : اینبار معترضان اصل حکومت را نشانه رفتند

 شعارهای تند علیه رهبر جمهوری اسلامی در اعتراض‌های آبان ۹۸ بیشتر از دوره‌های قبل شنیده شد. رادیو فردا :در سه روز گذشته ده‌ها شهر در ایران صحنه اعتراض مردم به افزایش قیمت بنزین بوده و در هر شهر هزاران معترض با شعارهای قدیمی و تازه، می‌کوشند خشم و نارضایتی خود را به گوش رهبران جمهوری اسلامی برسانند.
 
اعتراض‌های آبان ۹۸ در مقایسه با اعتراض‌های دی‌ماه ۹۶، یک شباهت مهم داشت: انگیزه اولیه هر دو رویداد اقتصادی بودند؛ یکی فساد و دیگری گرانی. هر دو اعتراض اما به سرعت سیاسی شدند و با شعارهایی چون «جمهوری اسلامی، نمی‌خوایم، نمی‌خوایم» کلیت حکومت جمهوری اسلامی را نشانه رفتند.
 
در اعتراض‌های آبان ۹۸ شعارهایی چون «ننگ ما ننگ ما،‌ رهبر الدنگ ما»، «مرگ بر دیکتاتور»، «دیکتاتور رها کن، مملکتو رها کن» و «مرگ بر خامنه‌ای» همچون سال ۹۶ با صراحت رهبر جمهوری اسلامی و «اصل ولایت فقیه» را نشانه‌گیری کرده بودند و به آتش زدن برخی تصاویر خامنه‌ای و خمینی یا نمادهایی چون مهر آیت‌الله خمینی تسری یافت.

«ویدیویی از به آتش کشیده شدن مجسمه انگشتر روح الله #خمینی»#شهریار #تهران - ۲۵ آبان#بنزین۳۰۰۰تومانی #بنزین_۳۰۰۰_تومانی #ماشینها_خاموش #تظاهرات_سراسری #اعتراضات_سراسری#IranProtests pic.twitter.com/sDkCRAWu8f

— Human Rights In Iran (@ir_humanrights) 16 November 2019

اعتراض به رهبر جمهوری اسلامی پس از انتشار سخنان او در حمایت از افزایش قیمت هم با شعارهایی چون «ما مردمیم نه اوباش، بنزین باید ارزون شه» هم نمایانگر بود. آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی خود از کلمه «اشرار» برای توصیف برخی رفتارها استفاده کرده بود.
 
اما یک نکته بارز در شعارهای معترضان آبان ۹۸،‌ دعوت مکرر از مردم برای همراهی و مشارکت در اعتراض‌ها بود. شعارهایی چون «ایرانی بسه دیگه، غیرتتو نشون بده»، «اهوازی با غیرت، ماشینت رو خاموش کن»، «ملت چرا نشستی، منجی خود تو هستی» و ... نمونه‌هایی از این شعارها بودند که در ترکیب با حرکت‌هایی چون رها کردن خودرو در خیابان‌ها و بستن جاده‌ها رفتار اعتراضی تازه‌ای محسوب می‌شدند.

#فوری - #فیلم از #اعتراض در #شیراز با شعار:" #ایرانی بسه دیگه غیرتتو نشون بده"
جمعه ۲۴ آبان ۹۸#خبر #ایران #ماشینها_خاموش #اعتراضات_سراسری #سرنگونی pic.twitter.com/RUacDAg94o

— mohammad emami (@Shahabeiran) 15 November 2019

جهت‌گیری و محتوای شعارهای اعتراض‌های آبان ۹۸، ترکیبی از شعارهای سال ۸۸ تاکنون بود؛ از شعارهایی چون «نترسید، نترسید، ما همه با هم هستیم» که یکی از نمادهای سال ۸۸ بود تا «رضا شاه روحت شاد» که شعار مهم دی‌ماه ۹۶ بود و در بسیاری از شهرها از زبان معترضان شنیده شد.
 
برخی دیگر از شعارهای معترضان در سال ۹۶ در حمایت از خانواده پهلوی مانند «ای شاه ایران، برگرد به ایران»، «ایران که شاه نداره، حساب کتاب نداره» هم امسال تکرار شد. آیت‌الله خامنه‌ای هم در سخنرانی‌ خودش در حمایت از اجرایی شدن طرح افزایش قیمت بنزین به حمایت خانواده پهلوی از اعتراض‌ها اشاره کرد که کم سابقه و قابل توجه بود.

رشت#رضا_شاه_روحت_شاد pic.twitter.com/kTrv9Zb40R

— ⁩⁦⁩�''محمد�'' (@mohamad_13624) 16 November 2019

با این حال برخی شعارهای مهم سال ۹۶ مانند «پشت به میهن، رو به دشمن»، «اصلاح‌طلب اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا» یا شعار «دشمن ما همینجاست، دروغ میگن آمریکاست» در اعتراض‌های آبان ۹۸ کمتر شنیده شد که شاید به این علت بود که تمرکز شعارها روی یک سوژه خاص یعنی بنزین بود.
 
همین سوژه خاص البته سبب شنیده شعارهای تازه‌ای شد. «بنزین گرون‌تر شده، فقیر فقیر‌تر شده»، شعار تازه‌ و متناسب با وضعیت تازه بود که کلیت سیاست‌های اقتصادی حکومت را تحلیل می‌کرد.
 
شعارهای «نه پول داریم، نه بنزین، گوربابای فلسطین»، «پول نفت گم شده، خرج فلسطین شده» یا «سوریه کم آورده، تقصیر ملت چیه؟» هم نسخه‌های تازه شعارهای ۸۸ و ۹۶ در اعتراض به سیاست‌های منطقه‌ای ایران بودند و هم تاکید مجدد مردم بر بی‌اعتمادی‌شان به توضیحات مقام‌های ارشد حکومت درباره دلایل و چرایی افزایش قیمت بنزین.

Despite blocking the internet from last night and Khamenei branding the protesters as foreign agents and ordering killings, mass popular protest against price rises and Islamic regime continues in many cities in Iran. #IraqProtests #بنزین Here is Tabriz pic.twitter.com/03oEnHZjlC

— fariborz pooya (@fariborzpooya) 17 November 2019

نگاهی کلی به ترکیب، محتوا و جهت‌گیری شعارهای سه روز اخیر که طیف وسیعی از سیاست‌های جمهوری اسلامی در داخل و منطقه را هدف قرار داده است، به خوبی نشان می‌دهد که معترضان در ایران از هر فرصت به عنوان یک بهانه برای نشان دادن مخالفت‌شان با کلیت سیاست‌ها یا ساختار جمهوری اسلامی استفاده می‌کنند. این رویکرد تازه نیست ولی در هر دو دوره از اعتراض‌ها رگه‌های صراحت و خشم بیشتری را می‌توان در آن یافت.