۳ روایت از ماجرای شیوع ایدز در روستای «چنار محمودی» لردگان

سرویس اجتماعی انتخاب: ماجرای شیوع ویروس HIV یا بیمای ایدز، در روستایی 1800 نفری در توابع شهرستان لردگان، استان چهار محال و بختیاری، در کانون توجه رسانه‌ها و افکار عمومی کشورمان قرار گرفته است. روستای چنار محمودی شهرستان لردگان با حدود ۱۸۰۰ نفر جمعیت، طی روزهای گذشته موجی از التهاب و نگرانی را در میان افکار عمومی کشورمان ایجاد کرده است. ساکنان روستای «چنار محمودی» این بار کانون یکی از تاسف‌برانگیزترین و نگران‌کننده‌ترین رخدادهای کشورمان در حوزه سلامت قرار گرفته‌اند که نه تنها موجب نگرانی اهالی ان محل، بلکه تالم و همدردی مردم ایران را در پی داشته است.
 
حقیقت ماجرا از این قرار است که حدود یک ماه قبل، چند موورد بیماری مبتلا به ویروس HIV در روستای چنار محمودی شناسایی می‌شود و بلافاصله تیم‌های بهداشت و درمان تخصصی و مشاوره در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی چهار محال و بختیاری تشکیل می‌شود و نسبت به پی‌گیری و اقدامات احتمالی برای پیشگیری از شیوع به محل اعزام می‌شوند. پس از بررسی‌های اولیه و انجام آزمایش بر روی بخشی از اهالی روستای «چنار محمودی» مشخص می‌شود که تعداد افراد مبتلا، بیشتر از استاندارهای موجود (حد معمول) است.
 
با گذشت زمانی اندک، حساسیت‌ها نسبت به مساله بیشتر شد و صبح دیروز -شنبه- شهروندان معترض این روستا در مقابل ساختمان شبکه بهداشت و درمان تجمع کردند که در نهایت مساله به بروز ناآرامی کشیده شد و بخشی از معترضان به ساختمان فرمانداری، اداره بهداشت و اطراف دفتر امام جمعه حمله‌ور شدند. واقعیت این است که وضعیت تاسف‌برانگیز و التهاب ساکنان این روستا و حتی مناطق همجوار آن در شهرستان لردگان را می‌توان در مقام فاجعه‌ای بزرگ مورد خوانش قرار داد که نیازمند پی‌گیری و پاسخ‌گویی هر چه سریع‌تر مسئولان استانی و حتی کشوری است.  با تمام این اوصاف، پیرامون حادثه تاسف‌برانگیز شیوع ایدز در میان اهالی روستای «چنار محمودی» سه روایت اصلی وجود دارد که «انتخاب» به طرح و ارائه آن‌ها در قالب سناریوهای محتمل پرداخته است .
 
سرنگ آلوده و خطای آشکار کارکنان شبکه بهداشت اولین روایتی که ماجرای شیوع ایدز در میان اهالی «چنار محمودی» نقل شده که در ارتباط با نمونه‌گیر دیابت توسط اکیپی از شبکه بهداشت است. بر اساس روایت کنونی که بیشتر در فضای مجازی نقل می‌شود، در فروردین ماه امسال، اکیپی راهی روستای «چنار محمودی» می‌شوند و با ارائه کارت شناسایی، به بهانه تست قند خون رایگان، از تمام اهالی روستا نمونه خون می‌گیرند. چند ماه پس از آن برخی از اهالی روستا با آزمایش دادن، متوجه می‌شوند که به ویروس ایدز مبتلا شده اند و... .» بر اساس گزارش تابناک، ادامه این روایت هم تأکید شده که با ورود وزارت بهداشت به ماجرا و آزمایش اهالی این منطقه، مشخص می‌شود که ۲۰۵ نفر به ویروس ایدز مبتلا شده اند. البته برخی روایات دیگر هم در این خصوص منتشر شده که متفاوت است و حکایت از ابتلای شماری از کودکان روستای یاد شده به ایدز دارد یا شمار مبتلایان را تا ۲۷۰ نفر ذکر کرده است.»
 
در تایید این روایت، بر اساس گزارش «فرارو» یکی از ساکنیم روستای «چنار محمودی» که نمی‌خواهد نامش فاش شود، ماجرا را این گونه شرح می دهد: «حدود چند ماه پیش مردم روستای چنار محمودی از توابع شهرستان لردگان، استان چهارمحال و بختیاری برای طرح غربالگری که از طرف بهداشت روستا و علوم پزشکی استان برگزار شد شرکت کردند که متاسفانه تعدای از افرادی که در این طرح شرکت کردند؛ به واسطه آمپول‌های آلوده به اچ آی وی همگی از کودک تا پیر دچار ایدز شدند. این امر توسط علوم پزشکی استان و جداگانه توسط خود افراد تایید شده. خواهشمندم جهت احقاق حقوق مردم بی گناه و جلوگیری از این فاجعه انسانی اطلاع رسانی بفرمائید.»
 
در راستای همین روایت، برخی از اهالی روستا احتمال آلوده بودن وسایل حجامت و اندازه‌گیری دیابت را دلیل این اتفاق می‌دانند. این روایت اگرچه بدبینانه است اما نامحتمل نیست. وزیر بهداشت و مسئولین کشوری و استانی در وزارت بهداشت، این روایت را جعلی و غیر واقعی ارزیابی می‌کنند. در رد این روایت، محمد نعیم امینی‌فرد، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، به «انتخاب» می‎‌گوید: «احتمال ابتلا از طریق سرنگ مشترک (آلوده) وجود دارد اما در این مورد خاص، چنین موضوعی بسیار بعید به‌نظر می‌رسد و حتی میزان صادق بودن این فرضیه را یک در چند میلیون می‌توان ارزیابی کرد.» او تاکید می‌کند: « نتایج به وضوح در این مورد خاص قابل اثبات است. ایدز بیماری نیست که یکباره ظهور کند. ورود ویروس ممکن است چندین سال و حتی سال‌ها طول بکشد. بنابراین، باید آزمایشات مختلف انجام شود و زمان تقریبی ابتلا نیز مشخص شود.»
 
دستان پنهان یک بهورز؟روایت دوم، در راتباط با دستان پنهان یک بهورز در ایجاد بحران است که البته این فرضیه، بسیار بعید به نظر می رسد. در واقع، عده‌ای معتقدند که بهورز روستای «چنار محمودی» نقش اصلی را در ماجرا داشته و به صورت تعمدی موجب انتقال بیماری ایدز در میان اهالی شده است. در همین ارتباط، احمدرضا بهرامی رئیس کل دادگستری استان چهارمحال و بختیاری در پی انتشار اخباری مبنی بر آلوده شدن برخی از اهالی یکی از روستاهای شهرستان لردگان به ویروس ایدز به دنبال استفاده از سرنگ آلوده توسط بهیار خانه بهداشت، می‌گوید: برخی ادعا دارند که یکی از بهیارانی که در یکی از مراکز بهداشت کار می‌کرده است در زمانی که برای انجام آزمایشات از آن‌ها خون می‌گرفته به جای اینکه برای هر فرد از یک سرنگ استفاده کند از سرنگ مشترک استفاده می‌کرده است که در حال حاضر فرد مذکور در بازداشت به سر می‌برد. در این خصوص پرونده قضایی تشکیل شده است و دستگاه قضایی با پیگری‌های خاص و فوری خود موضوع را مورد بررسی قرار داده است و سایر مسئولان نیز در حال پیگیری موضوع جهت کشف منشاء موضوع هستند.
 
در واکنش به این روایت، سعید نمکی، وزیر بهداشت کشورمان، دیروز -شنبه- در حاشیه همایش روز ملی دامپزشکی تاکید کرد: «متاسفانه بهورز زحمت کش و خدوم روستای چنارمحمودی مورد اتهام قرار گرفت و پاسخ ما این است که سرنگ آلوده، عامل شیوع این بیماری نیست و عوامل را شناسایی کرده ایم البته مردم شریف و پاکیزه آن منطقه بی دلیل و یا از راه‌هایی به این ویروس آلوده شده‌اند که هیچ گناه و تقصیری ندارند.»
 
 اعتیاد؛ عامل پنهان ماجرای انتقال ایدز؟ دیگر روایت موجود در ارتباط با شیوع بیماری بیماری ایدز در روستای «چنار محمودی» را می‌توان روایت طبیعی بودن مساله و نقش مستقیم شیوع اعتیاد تزریقی در مساله معرفی کرد. در این روایت اعتیاد عامل اصلی شیوع این بیماری بوده است. در این زمینه، محمدحسین قربانی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز به فارس گفته است: بر اساس اطلاعات رسیده این روستا حدد 1800 نفر جمعیت دارد و متاسفانه به دلیل وضعیت نابسامان معیشتی 240 نفر از اهالی روستا به اعتیاد روی آورده‌اند که از این تعداد نیز 20 نفر معتاد تزریقی هستند. همین موضوع باعث شیوع بیماری ایدز در روستای (چنار محمودی) لردگان شده است و تنها 26 نفر از اهالی این روستا به ایدز مبتلا شده‌اند.
 
وی در خصوص بازداشت بهورز منطقه توضیح داد:‌ این فرد به دنبال بیماریابی بوده است و شجاعت این کار را داشته که به شناسایی بیماران بپردازد و گزارشات خود را به مراجع بالاتر اعلام کند. باید این حس اعتماد و همکاری در بین مردم کشور ایجاد شود تا متخصصان نیز بتوانند با بیمار یابی برنامه‌ریزی دقیقی برای نظام سلامت کشور داشته باشند. ما تاکنون تنها توانسته‌ایم 42 درصد از مردم کشور را در حوزه بیماری‌های واگیر بیماریابی کنیم که این کار نیازمند همکاری مردم و سازمان‌ها است.
 
این روایت حتی اگر موافقانش بر آن اصرار داشته باشند، توجه به شائبه‌های موجود نمی‌تواند به وضوح مورد تصدیق قرار بگیرد. در واقع باید در انتظار نتایج قطعی و تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی استان چهار محال و بختیاری ماند و دید که نتایج قطعی چه خواهد شد.
 
وزیر بهداشت مسئولیت مستقیم خود را بپذیرد و حق به جانب نباشیماما فارغ از اینکه کدام روایت صحیح است، نحوه برخورد وزیر بهداشت با موضوع کاملا قابل نقد است؛ شاید حتی نتایج بررسی ها نشان دهد که وزارت بهداشت و عوامل آن هیچ نقش مستقیمی در مساله نداشته اند اما نباید از اهمیت و فاجعه بودن آن چشم‌پوشی کرد. البته در صورت اثبات مسئله در قالب خطای بزرگ سازمان بهداشت و عوامل آن، راه درست آن است که وزیر بهداشت در مقام مسئول اصلی استعفای خود را تقدیم ملت کند.
 
سعید نمکی، وزیر بهداشت دولت دوازدهم بهتر بود به جای سخنرانی حق به جانب دیروز -شنبه- خود در حاشیه همایش روز ملی دامپزشکی، با زبانی پر از شرمندگی و مسئولیت‌پذیری در حالت حداقلی، رسیدگی به موضوع در اسرع وقت و پی‌گیری‌ها کنونی را شرح می‌دادند. در حالت طبیعی نیز او نباید در همایش روز ملی حضور پیدا می‌کرد، بهتر بود او در لردگان باشد و با حضور جدی و میدانی خود به شهروندان بی‌گناه روستای «چنار محمودی» و مناطق اطراف اطمینان خاطر می‌داد که دولت و تمامی مسئولین «سخنگویان حق به جانب» نیستند بلکه در حال پی‌گیری موضوع هستند و از هیچ اقدامی کوتاهی نخواهند کرد.
 
 اگر نمکی و دیگر مسئولین حضور میدانی خود در روستای «چنار محمودی» را بی‌تاثیر و فاقد کارایی در حل مساله می‌دانند، بهتر است جرات داشته باشند و استعفای خود را اعلام کنند. نمی‌دانیم تعریف بحران و فاجعه ملی چیست که وزیر بهداشت، نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و مسئولات شبکه بهداشت استانی، حاضر به حضور میدانی در مناطق اطراف لردگان نیستند و نمی‌خواهند بدون واسطه به مردم توضیح دهند که روند پی‌گیری‌ها چگونه است. شاید آن‌ها از حضور در میان عموم مردم واهمه دارند که اگر چنین است همان پیشنهاد را باید تکرار کرد: «درهای استعفا بر روی شما مسئولین فاقد کارایی گشاده است.»