نقشه اختلال ارتباطی مغز در زبان‌پریشی ناشی از آلزایمر تهیه شد

بی بی سی :دانشمندان دانشگاه نورث‌وسترن می‌گویند برای نخستین بار توانسته‌اند محل دقیق شبکه معیوبی را در مغز پیدا کنند که باعث اختلال جمله‌سازی و واژه‌یابی در زبان‌پریشی پیش‌رونده اولیه (primary progressive aphasia) می‌شود.
 
این پژوهش را دکتر برنا بنکدارپور سرپرستی و هدایت کرده و نتایج آن در شماره آخر نشریه کورتکس (قشر مغز) منتشر شده است.
 
زبان‌پریشی پیش‌رونده اولیه یک ضایعه دستگاه عصبی است که بر مهارت‌های کلامی تاثیر می‌گذارد و گفتار به طور فزاینده‌ای کند و نامفهوم می‌شود. این اختلال بر خلاف دیگر اختلال‌های زبان و کلام ناشی از ضربه یا سکته مغزی نیست بلکه محصول تخریب بخش‌هایی از بافت مغز است که کلام و زبان را کنترل می‌کنند و ناشی از بیماری‌هایی مثل آلزایمر یا تحلیل لوب پیشانی-گیجگاهی مغز است.
 
علائم بیماری هر چند مربوط به زبان و کلام هستند اما به این محدود نمانده و پیشرفت می‌کنند و بر حسب بیماری زمینه‌ای علائمی مثل از دست رفتن حافظه هم اضافه می‌شوند.
 
محققان این دانشگاه به سرپرستی دکتر برنا بنکدارپور با مطالعه روی ٧٣ بیمار، نقشه‌ای از مغز تهیه کردند که نشان می‌دهد چگونه اختلال ارتباط سه ناحیه از مغز باعث ایجاد زبان‌پریشی پیش‌رونده اولیه می‌شود.
تصویر سه ناحیه مغز که در تولید کلام معنادار نقش دارند و اختلال در ارتباط بین آنها باعث اختلال کلام می‌شود. خط‌های نارنجی نشانه کاهش ارتباط بین نواحی مختلف است. IFG= شکنج پیشانی زیرین، MTG=شکنج گیجگاهی میانی، ATL= لوب گیجگاهی پیشین اختلال این ارتباط باعث می‎شود فرد مبتلا در تولید کلام، واژه‌یابی و معنا‌داری کلام دچار مشکل شود. در بعضی مبتلایان اختلال در ربط دادن کلمات در جمله است، در بعضی به صورت ناتوانی در نامیدن اشیا یا کلمات تک‌حرفی مثل "دیوار" است.
 
یافتن این نواحی در مغز از این نظر مهم است که می‌توان درمان‌هایی مثل تحریک مغناطیسی درون‌جمجمه‌ای (transcranial magnetic stimulation) را بر آنها متمرکز کرد.
 
تحریک مغناطیسی درون‌جمجمه‌ای یک روش غیرتهاجمی و بدون درد است برای تحریک سلول‌های عصبی مغز با استفاده از میدان مغناطیسی. این کار با قرار دادن یک مولد میدان مغناطیسی روی جمجمه انجام می‌شود، از تغییر میدان مغناطیسی، در سلول‌های مغز ایجاد جریان الکتریسیته می‌شود و به این ترتیب سلول‌ها تحریک به فعالیت می‌شوند.
 
دکتر بنکدارزاده استادیار نورولوژی در مرکز آلزایمر دانشکده پزشکی دانشگاه نورث‌وسترن در ایلی‌نویز آمریکا گفت: "حالا ما می‌دانیم کجای مغز را باید هدف بگیریم تا حرف زدن بیماران بهتر شود."
 
برای حرف زدن روشن و معنی‌دار، این سه ناحیه مغز باید با هم در ارتباط باشند و در زبان‌پریشی پیش‌رونده اولیه این ارتباط مختل می شود. انواع زبان‌پریشی پیش‌رونده اولیه بر این اساس تعیین می‌شود که ارتباط این نواحی چگونه مختل شده باشد.
از تحریک مغناطیسی درون‌جمجمه‌ای برای درمان افسردگی هم استفاده می‌شود در پژوهش‌های قبلی، برای مشخص کردن نقاطی در مغز که در اثر بیماری تحلیل رفته‌اند (آتروفی) از ام‌آرآی استفاده شده بود در حالی که دانشمندان دقیقا نمی‌دانستند علائم بیمار چگونه با نقص فیزیولوژیک این نواحی مغز در ارتباط متقابل هستند.
 
اما در این تحقیق، پژوهشگران شبکه ارتباطی نواحی مختلف و کارآمدی این ارتباط را بررسی کردند و توانستند نشان دهند علائم بیماری به اختلال ارتباط این نواحی ربط متقابل دارند. سه ناحیه‌ای که شناسایی شدند هنوز فعال بودند، یعنی تحلیل نرفته بودند.
 
دکتر بنکدارپور می‌گوید: "تحقیقات قبلی که بر تغییر ساختار مغز متمرکز بود مثل باستان‌شناسی بود، دانشمندان مناطقی را در مغز شناسایی می‌کردند که مرده بودند. اما ما به نقاطی از مغز نگاه کردیم که هنوز فعال هستند، درمان آنها راحت‌تر هم است."
 
با استفاده از این یافته جدید، دکتر بنکدارپور و همکارانش قصد دارند کارآزمایی بالینی تحریک مغناطیسی درون‌جمجمه‌ای را برای بیماران مبتلا به زبان‌پریشی پیش‌رونده اولیه را آغاز کنند.