آیا مردان هدف اصلی آزار جنسی در عراق هستند؟

بی بی سی ،مگا موهان و حیدر احمد

یک نظرسنجی بی‌بی‌سی از جهان عرب نتیجه‌ غیرمنتظره‌ای را در عراق نشان داد. مردها بیشتر از زنان آزار جنسی زبانی و تجاوز جنسی فیزیکی تجربه کرده‌اند. آیا واقعا می‌تواند این طور باشد؟
سامی ۱۳ سال دارد.
در دستشویی مدرسه است که سه پسر بزرگ‌تر که بین ۱۵ تا ۱۷ سال سن دارند او را در گوشه دیوار گیر می‌اندازند. شروع به دست زدن به بدن او می‌کنند. در ابتدا سامی خشکش می‌زند و بدنش فلج می‌شود اما لحظاتی بعد خودش را پیدا می‌کند. می‌گوید "شروع کردم به داد زدن."
 
سروصدا توجه بقیه بچه‌ها را جلب کرد، و مدیر را صدا کردند. پسرها از مدرسه اخراج شدند اما کسی به والدینشان نگفت دلیل اخراج چیست و صحبتی از ماهیت حمله نشد.
 
پس از آن سامی (اسم مستعار)‌ به دفتر مدرسه اظهار شد. آن‌چه آنجا اتفاق افتاد برای او مثل یک حمله‌ دیگر بود. به او گفتند از نظر مدرسه "این حادثه‌ای جنسی با رضایت طرفین" بوده و او شانس آورده که او را با آن پسرها اخراج نکردند. به سامی "فرصتی دیگر" داده شد تا در مدرسه بماند.
 
او می‌گوید: "همه فکر می‌کردند با آن‌ها همدستی کرده‌ام."
 
این حمله آنقدر سامی را درهم‌شکسته کرد و به هم ریخت که تصمیم گرفت به خانواده‌اش چیزی نگوید، همه را درون خودش ریخت، و برای ماه‌ها تقریبا با هیچ‌کس معاشرت نمی‌کرد.
 
این اولین بار بود که سامی مورد آزار جنسی قرار گرفت.
سامی ۱۵ سال دارد.
سال ۲۰۰۷ است و یک سال از مرگ پدرش می‌گذرد. از دست دادن نان‌آور خانه ضربه‌ بزرگی به کل خانواده زد.
 
سامی در یک شهر معمولی در استان بابل عراق در ۱۰۰ کیلومتری جنوب بغداد بزرگ شد و کودکی شادی را تجربه کرد. ساعت ۷ از خواب پا می‌شد، به مدرسه می‌رفت و ظهر به خانه بازمی‌گشت. درس می‌خواند و با خواهر یا برادرش وقت می‌گذراند. عصر خانوادگی برای شام به خانه پدربزرگ و مادربزرگشان می‌رفتند. بعضی‌ وقت به پدرش در شیرینی فروشی‌ که کار می‌کرد کمک می‌کرد و به عنوان دستمزد دونات می‌گرفت.
 
اما مرگ پدرش به این معنی بود که باید کار می‌کرد. او در مغازه‌ای در بازار محلی کار گرفت.
 
و این زمانی بود که دوباره این اتفاق تکرار شد.
 
سامی از میزان توجهی که صاحب مغازه به او می‌کرد ناراحت بود.
 
یک روز که تنها بودند، صاحب مغازه سامی را گوشه دیوار گیر انداخت و سعی کرد او را ببوسد و نوازشش کند. سامی بلافاصله عکس‌العمل نشان داد، اولین چیزی که دستش رسید را برداشت، یک ظرف شیشه‌ای. آن را به سر مغازه‌دار زد و فرار کرد.
 
سامی نمی‌داند صاحب مغازه به مردم محله چه گفت اما یک سال طول کشید تا توانست کار دیگری پیدا کند.
سامی ۱۶ سال دارد.
مادر، خواهر و برادرش بیرون رفته‌اند و یکی از پسرخاله‌‌ها برای بازدید آمده است. در حالی که کنار سامی نشسته است، پسرخاله‌اش موبایل خود را در می‌آورد و جلوی او عکس‌های پورنوگرافی نگاه می‌کند و ناگهان او را می‌گیرد، می‌زند و به او تجاوز می‌کند.
 
صحبت از این اتفاق برای سامی دردناک است. اگر زیادی به آن فکر کند، شب‌ها از کابوس رنج می‌برد.
 
سامی دیگر نمی‌توانست در خانه‌ای که چنین اتفاقی افتاد بماند.
 
او می‌گوید: "خانوداه‌ام را راضی کردم که خانه را عوض کنیم و از آن محله برویم. روابطمان را با خانواده و همسایه‌هایمان قطع کردیم."
 
خانواده آن‌ها به بغداد رفتند، جایی که همگی کار پیدا کردند.
 
ضربه روحی این حمله مرتب باز می‌گشت، و باعث می‌شد از روابط عاشقانه دوری کند. سپس، تدریجا در شهر به دوستان جدید خود اعتماد کرد و تصمیمش را گرفت. دیگر نمی‌خواست بار غصه تجربه‌اش را به تنهایی به دوش بکشد.
 
با شک و تردید، به جمع کوچکی از دوستان خود اعتماد کرد. عکس‌العمل آن‌ها غیرمنتظره بود. سامی متوجه شد در تجربه‌ خود تنها نیست.
 
مردهای دیگر در گروه دوستانش گفتند آنها هم آزار جنسی تجربه کرده‌اند.
 
یک نظرسنجی بخش بی‌بی‌سی عربی از ۱۰ کشور و مناطق فلسطینی نشان داد در دو کشور، تونس و عراق، تعداد مردانی که تجربه آزار جنسی لفظی و فیزیکی گزارش کرده‌اند، از زنان بیشتر است.
 
در تونس اختلاف کم بود، تنها ۱ درصد. اما در عراق تفاوت فاحش بود. در این کشور ۳۹درصد مردان گفتند آزار جنسی لفظی تجربه کردند، در مقایسه با زنان که ۳۳ درصد بود. و ۲۰ درصد مردان عراقی گفتند که خشونت جنسی فیزیکی تجربه کردند و این رقم برای زنان عراقی ۱۷ درصد بود.
 
مردهای عراقی هم‌چنین خشونت خانگی بیشتری را گزارش کردند.
 
با در نظر گرفتن وضعیت وحشتناک حقوق زنان در کشور، این‌ نتایج تعجب‌آور است. اصل ۴۱ قانون کیفری عراق می‌گوید کتک زدن همسر توسط مرد غیرقانونی نیست.
 
اما دکتر کاترین توماس، یک متخصص پژوهش در عرب بارومتر، شبکه پژوهشی‌ که نظرسنجی را انجام داده است، می‌گوید باید با احتیاط این نتایج را بررسی کرد زیرا زنانی که آزار جنسی تجربه کرده‌اند ترجیح می‌دهند ساکت بمانند و در این مورد حرفی نزنند.
او می‌گوید "تمایل مردم بیشتر به این است که گستردگی آزار را کمتر از آن‌چه بوده گزارش کنند، ممکن است خجالت بکشند یا صحبت در باره آن برایشان ناخوشایند باشد، یا چنین کاری می‌تواند برایشان عواقب منفی داشته باشد."
 
"احتمالا تمایل زنان برای کمتر گزارش دادن موارد آزار جنسی از مردان بیشتر است."
 
بلکیز ویل، محقق ارشد دیدبان حقوق بشر با کاترین توماس موافق است.
 
او می‌گوید: "زنان اغلب تمایل به پا پیش گذاشتن و طبقه‌بندی تجربه‌شان به خشونت خانگی یا آزار جنسی ندارند. حتی این اصطلاحات می‌تواند برای آن‌ها ناآشنا باشد."
 
او می‌گوید این تمایل در بیمارستان‌های عراق دیده شده است. طبق قانون، بیمارستان‌ها تمام وقت ماموران امنیتی دارند، و اگر زنی بگوید قربانی خشونت بوده دکترها موظفند آن را به ماموران امنیتی گزارش کنند.
 
او می‌گوید "بنابراین زنان اغلب دروغ می‌گویند و از مجرمان حمایت می‌کنند، به خصوص اگر آن‌ها را بشناسند، می‌ترسند باعث شود تحقیقات جنایی انجام شود که ممکن است آن‌ها را در معرض مجازات بگذارد."
زندگی سامی از زمانی که بغداد رفت بهتر شد دیدبان حقوق بشر هم‌چنین در جریان نمونه‌هایی از خشونت جنسی علیه مردان همجنس‌گرا و ترنس‌های زن در عراق است، هرچند به نظر می‌رسد که این موارد نیز اکثرا به پلیس گزارش نمی‌شود.
 
امیر آشور، بنیان‌گذار ایراکوییر، سازمانی غیردولتی در سوئد که روی تجربه دگرباشان عراقی تمرکز می‌کند، می‌گوید "مردان همجنس‌گرا و ترنس‌های مرد در عراق مرتب آزار جنسی تجربه می‌کنند. کسانی که ظاهر و صدایشان شبیه "زنان"‌است [بنا به کلیشه‌های محلی] اکثرا مورد خشونت جنسی قرار می‌گیرند."
 
"این جرایم هم‌چنان کم گزارش می‌شود زیرا هنجارهای اجتماعی به مردان اجازه نمی‌دهد در مورد این چیزها صحبت کنند، و همچنین این واقعیت که گزارش این موارد ممکن است همجنس‌گرا بودن آن‌ها را برملا کند و باعث شود که بیشتر مورد خشونت و تبعیض قرار بگیرند."
 
سامی هم همین‌ را می‌گوید، و اضافه می‌کند که با وجود اینکه تجاوز بر خلاف قانون است، پلیس، و به طور کلی جامعه، با قربانی همدردی زیادی نمی‌کند.
 
او می‌گوید: "اگر کسی شکایتی مبنی بر تجاوز به یک مرد را به پلیس گزارش کند، احتمال اینکه پلیس به شما بخندد زیاد است."

سامی اتفاقی که در ۱۳ سالگی در مدرسه افتاد را به یاد دارد، زمانی که برای قربانی بودن در یک حمله سرزنش شد، و می‌گوید که این اتفاق می‌تواند الان نیز تکرار شود.
 
او می‌گوید: "اگر می‌خواستم به پلیس شکایت کنم، به احتمال زیاد پلیس من را به چشم قربانی نمی‌دید بلکه زندانی‌‌ام می‌کرد زیرا من را به عنوان یکی از طرفین ماجرا می‌دید، که عمل همجنس‌گرایی انجام داده، که غیرقانونی است."
 
"قانون طرف من است، اما مجریان قانون نه."
 
یک سخنگوی پلیس در بیانیه‌ای گفت: "در ما به روی همه شهروندان باز است. وقتی قربانیان آزار جنسی از مزاحمان شکایت می‌کنند آن‌ها را دستگیر می‌کنیم."
 
این بیانیه می‌گوید از سال ۲۰۰۳ همزمان با برداشت جدید از حقوق بشر، استراتژی جدیدی به کار گرفته شده است، و ماموران مخصوصی برای چنین مواردی به کار گرفته می‌شوند.
سامی الان ۲۱ سال دارد.
زندگی در حال حاضر بهتر است. او زندگی در بغداد را دوست دارد. در یک شرکت بزرگ بین‌المللی کار می‌کند و دوستانی دارد که از او حمایت می‌کنند و گذشته او را می‌دانند. او امیدوار است که انتشار این گزارش مشوقی شود برای دیگر مردان تا از تجربه خود صحبت کنند.
 
اما گذشته هنوز اثرش را دارد. او هنوز آمادگی برقراری رابطه عاطفی با کسی را ندارد.
 
او می‌گوید شاید روزی یک شریک زندگی پیدا کند، وقتی تغییر کند و وقتی جامعه عراق تغییر کند. در ۳۵ سالگی دوباره به این موضوع فکر خواهد کرد. نظرسنجی بی‌بی‌سی

•     بیشتر از ۲۵ هزار نفر در ده کشور در خاورمیانه و شمال آفریقا در نظرسنجی شرکت کردند: الجزیره، مصر، عراق، اردن، کویت، لبنان، مراکش، سودان، تونس، یمن و مناطق فلسطینی
•     این بزرگترین نظرسنجی‌ از نظر تعداد کسانی که مصاحبه شدند، از نظر تعداد کشورهای شرکت‌کننده در نظرسنجی و فراگیرترین از لحاظ دامنه سوالات بود
•     نظرسنجی را عرب بارومتر، یک شبکه تحقیقاتی در دانشگاه پرینستون انجام داد