بلندی‌های جولان؛ هدیه انتخاباتی دونالد ترامپ به رفیق خاورمیانه‌ای
+8
رأی دهید
-7
دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو از نمایش نزدیکی و اتحادشان به رسانه‌ها ابایی ندارند بی بی سی ، کیوان حسینی۵۲ سال مجادله بر سر بخشی از خاک سوریه، با یک توییت تک جمله‌ای از دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا وارد دوران تازه‌ای شد؛ دورانی که پایان مجادله در آن از هر زمانی مبهم‌تر است و مرز بین تبلیغات سیاسی با سیاستگذاری موثر نیز از هر زمان دیگری مخدوش‌تر به نظر می‌رسد.
آقای ترامپ در این توییت کوتاه، سیاست رسمی پنج دهه کشورش را در قبال بلندی‌های جولان زیر سئوال برد و نوشت زمان آن فرارسیده که این سیاست تغییر کند و ایالات متحده آمریکا، حق حاکمیت اسرائیل را بر این بخش از خاک سوریه به رسمیت بشناسد. این توییت خیلی سریع واکنش منفی سوریه، ایران، ترکیه، اتحادیه عرب و روسیه را در پی داشت.
بلندی‌های جولان، قسمت کوچکی از خاک سوریه است که درست در حاشیه مرز این کشور با اسرائیل قرار دارد و از سال ۱۹۶۷ میلادی و شکست تاریخی اعراب از اسرائیل در "جنگ شش روزه"، توسط اسرائیل اشغال شده است. اسرائیل از آن زمان علاوه بر دو سوم از بلندی‌های جولان، سراسر کرانه غربی رود اردن و غزه (مناطق متعلق به فلسطین) را نیز در اشغال خود دارد و تنها حاضر شده صحرای سینا را به مصر بازگرداند.
اگر توییت دونالد ترامپ روزی به سیاست رسمی دولت آمریکا تبدیل شود، این کشور نخستین کشوری خواهد بود که ضمیمه شدن بلندی‌های جولان به خاک اسرائیل را به رسمیت شناخته است. اما از کنترل بلندی‌های جولان توسط اسرائیل سالها گذشته و نه جامعه بین‌المللی و نه کشور سوریه در سالها و ماههای اخیر تلاشی برای بازپس گرفتن این مناطق از اسرائیل انجام ندادند. با این وصف، چرا دونالد ترامپ به شکل ناگهانی تصمیم گرفت که چنین نظری را منتشر کند؟
پاسخ کوتاه این چرایی، در انتخابات اسراییل نهفته است؛ رویدادی که حدود سه هفته دیگر برگزار خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با سخت‌ترین چالش سیاسی عمرش در این سالها روبه‌رو شود.
آقای نتانیاهو، همزمان که هنوز به عنوان نخست‌وزیر، قدرت را در کشور در دست دارد، از سوی دادستان این کشور به دادگاه احضار شده تا در سه پرونده مرتبط با فساد مالی محاکمه شود. همزمان مخالفان مرکزگرای او نیز موفق شده‌اند با تشکیل یک ائتلاف کم‌سابقه، چشم‌اندازی برای شکست او ترسیم کنند.
حالا چطور بلندی‌های جولان به آقای نتانیاهو کمک می‌کند؟ مساله در شکل کمپین آقای نتانیاهو و روایتی است که او به عنوان سیاست و البته دستاورد خود به شهروندان اسرائیلی ارائه کرده است. نخستین و فوری‌ترین پیام توییت آقای ترامپ برای شهروندان اسرائیلی این است که رئیس‌جمهور آمریکا، با تمام قوا پشت سر اسرائیل و سیاست‌هایش به ویژه در مساله جولان ایستاده است. این موضوعی است که نتانیاهو آن را به عنوان دستاورد خود معرفی می‌کند.
آقای نتانیاهو در تبلیغات انتخاباتی از تصاویر دونالد ترامپ استفاده کرده است در واقع هر قدر روابط دو کشور در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما، با موانع و مشکلاتی روبه‌رو بود، این وضعیت در دوران دونالد ترامپ، کاملا مسیری معکوس را پیمود. آقای ترامپ ابتدا، هم‌راستا با خواسته محوری تل‌آویو از برجام خارج شد. کمی بعد به آرزوی دیرینه اسرائیلی‌ها جامه عمل پوشاند و سفارت آمریکا را به بیت‌المقدس منتقل کرد. و حالا از به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان سخن می‌گوید؛ موضعی که تاکنون هیچ یک از نزدیکترین متحدان اسرائیل در جهان به آن تن نداده‌اند.
اگرچه اسرائیل بلندی‌های جولان را از سال ۱۹۸۱ میلادی به خاک خود ضمیمه کرده، اما رهبران اسرائیلی تا پیش از نتانیاهو، در برابر ایده معاوضه این منطقه در برابر صلح، به طور اصولی مشکلی نداشتند و دست‌کم یکبار ایهود باراک در جریان مذاکرات ۱۹۹۹-۲۰۰۰ این نظر را به شکل رسمی بیان کرد. اما این ایده در افکار عمومی اسرائیل هرگز محبوبیتی پیدا نکرد و شهروندان بسیاری معتقد بودند که اهمیت این منطقه کوچک بیشتر از آن است که اسرائیل بتواند از آن دست بکشد.
در نهایت، آنچه که در سالهای اخیر، به موضع سرسختانه نتانیاهو درباره بلندی‌های جولان، رنگ و رویی مشروع و محکمه‌پسند بخشید، جنگ داخلی سوریه بود. در پی این جنگ، اول از همه چهره بین‌المللی بشار اسد، رهبر سوریه، از یک رئیس‌جمهور غیردموکراتیک اما با ثبات، به یک "رهبر سرکوبگر" تغییر کرد که به گفته ناظران بین‌المللی، علیه شهروندان خود از تسلیحات شیمیایی استفاده می‌کند و برای ماندن در قدرت، به جنگی تن داده که هزاران نفر در آن کشته و میلیونها نفر آواره شدند.
علاوه بر این، ورود نظامی ایران و گروه حزب الله لبنان به عنوان دو دشمن کلیدی اسرائیل به خاک سوریه، بر اهمیت استراتژیک بلندی‌های جولان برای امنیت این کشور افزود و نقشی را که این منطقه به عنوان منطقه حائل میان سوریه و اسرائیل بازی می‌کند، برجسته‌تر کرد. به بیان دیگر، بر اساس واقعیت جدید منطقه، پس دادن بلندی‌های جولان به سوریه، نه تنها دمشق را بر بخش قابل‌‌توجهی از خاک شمال اسرائیل مسلط می‌کند، بلکه به نظامیانی مانند اعضای سپاه پاسداران ایران یا شبه‌نظامیان حزب‌الله لبنان نیز این فرصت را می‌دهد تا از این موقعیت استراتژیک، علیه اسرائیل بهره ببرند.
مساله شهرک‌های یهودی‌نشین بلندی‌های جولان و جمعیت ۲۰ هزار نفری اسرائیلی‌هایی که در این منطقه زندگی می‌کنند، یکی دیگر از موضوعاتی است که موجب شده تا افکار عمومی اسرائیل با حساسیت وضعیت این منطقه را دنبال کند. دائمی شدن مالکیت اسرائیل بر این منطقه موجب خواهد شد تا خیال بسیاری - از جمله گروههای تندروی دست راستی - از احتمال تخلیه این شهرک‌ها (شبیه به اتفاقی که زمانی در غزه رخ داد) برای همیشه راحت شود.
نقش بلندی‌های جولان در تامین آب اسرائیل و حفظ کنترل کامل دریاچه استراتژیک "طبریه" نیز در مجادله بر سر این منطقه بی‌تاثیر نیست. اگر آنطور که سوریه می‌خواهد، اسرائیل ناچار شود به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ بازگردد، علاوه بر سراسر بلندی‌های جولان، کنترل سواحل شرقی این دریاچه را نیز از دست خواهد داد و در استفاده از منابع آبی این دریاچه آب شیرین باید با سوریه شریک شود. این درحالی است که این دریاچه در حال حاضر منبع اصلی آب شرب سراسر اسرائیل است.
مجموعه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا تغییر گام به گام موضع تل‌آویو بر سر جولان و نظر قاطع نتانیاهو در حفظ این منطقه - در تضاد کامل با نخست‌وزیرهای قبلی، به ویژه ایهود اولمرت، آخرین نخست‌وزیر اسرائیل پیش از نتانیاهو - در چشم هوادارانش، یکی دیگر از نقاط مثبت کارنامه ارزیابی شود. و حالا او که بخش مهمی از تبلیغات انتخاباتی خود را به نام و چهره دونالد ترامپ پیوند زده، این "نقطه مثبت" را با مدالی زرین تزئین کرده است: همراهی رئیس جمهور آمریکا با اسرائیل بر سر جولان.
به همین دلیل در این مقطع، نتیجه نهایی توییت دونالد ترامپ، دلمشغولی امروز سیاست اسرائیل نیست. در نهایت چنین تصمیمی از سوی واشنگتن در جدال آشکار با حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد است و می‌تواند به تصمیمات مساله‌ساز رقبای واشنگتن (مانند موضع مسکو در کریمه) مشروعیت ببخشد. به همین دلیل، راه تبدیل شدن توییت دونالد ترامپ به یک سیاست رسمی که باید از دالان پر پیچ سیاستگذاری روابط خارجی این کشور (در وزارت خارجه و کنگره) عبور کند، راه پرمانعی است.
ضمن اینکه واقعیت روی زمین نیز در حال حاضر نیازی به رویارویی بیش از پیش اسرائیل و آمریکا با جامعه جهانی ندارد. موقعیت بین‌المللی بلندی‌های جولان در قطعنامه ۴۹۷ شورای امنیت سازمان ملل تعیین شده و هم‌اکنون نیروهای حافظ این سازمان در بلندی‌های جولان حضور دارند. به علاوه این منطقه بعد از گذشت بیش از نیم قرن هنوز سکونتگاه حدود ۲۰ هزار تن از شهروندان سوریه است.
به بیان دیگر، اظهارنظر علنی رئیس‌جمهوری آمریکا بیشتر از آنکه استراتژی درازمدتی را دنبال کند، به دنبال هدفی کوتاه‌مدت است: پیروزی نتانیاهو در انتخابات پیش رو و حفظ متحد کلیدی کاخ‌سفید در تل‌آویو. این یک گام قابل توجه از رئیس‌جمهوری آمریکا در مسیر اثرگذاری بر سیاست اسرائیل است که بیشتر می‌تواند نتیجه فشار نتانیاهو باشد تا ابتکار عمل دونالد ترامپ. رئیس‌جمهور آمریکا برای منافع سیاسی خودش و جلب حمایت یهودیان و لابی قدرتمندنشان در واشنگتن، پیشتر گامهای عملی و موثری برداشته است. به همین دلیل نیز این گمانه پررنگ است که اسم "بلندی‌های جولان" نه خاطر یهودیان یا اسرائیل، که به خاطر شخص نتانیاهو، از یک توییت دونالد ترامپ سردرآورده است.
آقای ترامپ در این توییت کوتاه، سیاست رسمی پنج دهه کشورش را در قبال بلندی‌های جولان زیر سئوال برد و نوشت زمان آن فرارسیده که این سیاست تغییر کند و ایالات متحده آمریکا، حق حاکمیت اسرائیل را بر این بخش از خاک سوریه به رسمیت بشناسد. این توییت خیلی سریع واکنش منفی سوریه، ایران، ترکیه، اتحادیه عرب و روسیه را در پی داشت.
بلندی‌های جولان، قسمت کوچکی از خاک سوریه است که درست در حاشیه مرز این کشور با اسرائیل قرار دارد و از سال ۱۹۶۷ میلادی و شکست تاریخی اعراب از اسرائیل در "جنگ شش روزه"، توسط اسرائیل اشغال شده است. اسرائیل از آن زمان علاوه بر دو سوم از بلندی‌های جولان، سراسر کرانه غربی رود اردن و غزه (مناطق متعلق به فلسطین) را نیز در اشغال خود دارد و تنها حاضر شده صحرای سینا را به مصر بازگرداند.
اگر توییت دونالد ترامپ روزی به سیاست رسمی دولت آمریکا تبدیل شود، این کشور نخستین کشوری خواهد بود که ضمیمه شدن بلندی‌های جولان به خاک اسرائیل را به رسمیت شناخته است. اما از کنترل بلندی‌های جولان توسط اسرائیل سالها گذشته و نه جامعه بین‌المللی و نه کشور سوریه در سالها و ماههای اخیر تلاشی برای بازپس گرفتن این مناطق از اسرائیل انجام ندادند. با این وصف، چرا دونالد ترامپ به شکل ناگهانی تصمیم گرفت که چنین نظری را منتشر کند؟
پاسخ کوتاه این چرایی، در انتخابات اسراییل نهفته است؛ رویدادی که حدود سه هفته دیگر برگزار خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با سخت‌ترین چالش سیاسی عمرش در این سالها روبه‌رو شود.
آقای نتانیاهو، همزمان که هنوز به عنوان نخست‌وزیر، قدرت را در کشور در دست دارد، از سوی دادستان این کشور به دادگاه احضار شده تا در سه پرونده مرتبط با فساد مالی محاکمه شود. همزمان مخالفان مرکزگرای او نیز موفق شده‌اند با تشکیل یک ائتلاف کم‌سابقه، چشم‌اندازی برای شکست او ترسیم کنند.
حالا چطور بلندی‌های جولان به آقای نتانیاهو کمک می‌کند؟ مساله در شکل کمپین آقای نتانیاهو و روایتی است که او به عنوان سیاست و البته دستاورد خود به شهروندان اسرائیلی ارائه کرده است. نخستین و فوری‌ترین پیام توییت آقای ترامپ برای شهروندان اسرائیلی این است که رئیس‌جمهور آمریکا، با تمام قوا پشت سر اسرائیل و سیاست‌هایش به ویژه در مساله جولان ایستاده است. این موضوعی است که نتانیاهو آن را به عنوان دستاورد خود معرفی می‌کند.
آقای نتانیاهو در تبلیغات انتخاباتی از تصاویر دونالد ترامپ استفاده کرده است در واقع هر قدر روابط دو کشور در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما، با موانع و مشکلاتی روبه‌رو بود، این وضعیت در دوران دونالد ترامپ، کاملا مسیری معکوس را پیمود. آقای ترامپ ابتدا، هم‌راستا با خواسته محوری تل‌آویو از برجام خارج شد. کمی بعد به آرزوی دیرینه اسرائیلی‌ها جامه عمل پوشاند و سفارت آمریکا را به بیت‌المقدس منتقل کرد. و حالا از به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان سخن می‌گوید؛ موضعی که تاکنون هیچ یک از نزدیکترین متحدان اسرائیل در جهان به آن تن نداده‌اند.اگرچه اسرائیل بلندی‌های جولان را از سال ۱۹۸۱ میلادی به خاک خود ضمیمه کرده، اما رهبران اسرائیلی تا پیش از نتانیاهو، در برابر ایده معاوضه این منطقه در برابر صلح، به طور اصولی مشکلی نداشتند و دست‌کم یکبار ایهود باراک در جریان مذاکرات ۱۹۹۹-۲۰۰۰ این نظر را به شکل رسمی بیان کرد. اما این ایده در افکار عمومی اسرائیل هرگز محبوبیتی پیدا نکرد و شهروندان بسیاری معتقد بودند که اهمیت این منطقه کوچک بیشتر از آن است که اسرائیل بتواند از آن دست بکشد.
در نهایت، آنچه که در سالهای اخیر، به موضع سرسختانه نتانیاهو درباره بلندی‌های جولان، رنگ و رویی مشروع و محکمه‌پسند بخشید، جنگ داخلی سوریه بود. در پی این جنگ، اول از همه چهره بین‌المللی بشار اسد، رهبر سوریه، از یک رئیس‌جمهور غیردموکراتیک اما با ثبات، به یک "رهبر سرکوبگر" تغییر کرد که به گفته ناظران بین‌المللی، علیه شهروندان خود از تسلیحات شیمیایی استفاده می‌کند و برای ماندن در قدرت، به جنگی تن داده که هزاران نفر در آن کشته و میلیونها نفر آواره شدند.
علاوه بر این، ورود نظامی ایران و گروه حزب الله لبنان به عنوان دو دشمن کلیدی اسرائیل به خاک سوریه، بر اهمیت استراتژیک بلندی‌های جولان برای امنیت این کشور افزود و نقشی را که این منطقه به عنوان منطقه حائل میان سوریه و اسرائیل بازی می‌کند، برجسته‌تر کرد. به بیان دیگر، بر اساس واقعیت جدید منطقه، پس دادن بلندی‌های جولان به سوریه، نه تنها دمشق را بر بخش قابل‌‌توجهی از خاک شمال اسرائیل مسلط می‌کند، بلکه به نظامیانی مانند اعضای سپاه پاسداران ایران یا شبه‌نظامیان حزب‌الله لبنان نیز این فرصت را می‌دهد تا از این موقعیت استراتژیک، علیه اسرائیل بهره ببرند.
مساله شهرک‌های یهودی‌نشین بلندی‌های جولان و جمعیت ۲۰ هزار نفری اسرائیلی‌هایی که در این منطقه زندگی می‌کنند، یکی دیگر از موضوعاتی است که موجب شده تا افکار عمومی اسرائیل با حساسیت وضعیت این منطقه را دنبال کند. دائمی شدن مالکیت اسرائیل بر این منطقه موجب خواهد شد تا خیال بسیاری - از جمله گروههای تندروی دست راستی - از احتمال تخلیه این شهرک‌ها (شبیه به اتفاقی که زمانی در غزه رخ داد) برای همیشه راحت شود.نقش بلندی‌های جولان در تامین آب اسرائیل و حفظ کنترل کامل دریاچه استراتژیک "طبریه" نیز در مجادله بر سر این منطقه بی‌تاثیر نیست. اگر آنطور که سوریه می‌خواهد، اسرائیل ناچار شود به پشت مرزهای سال ۱۹۶۷ بازگردد، علاوه بر سراسر بلندی‌های جولان، کنترل سواحل شرقی این دریاچه را نیز از دست خواهد داد و در استفاده از منابع آبی این دریاچه آب شیرین باید با سوریه شریک شود. این درحالی است که این دریاچه در حال حاضر منبع اصلی آب شرب سراسر اسرائیل است.
مجموعه این عوامل دست به دست هم داده‌اند تا تغییر گام به گام موضع تل‌آویو بر سر جولان و نظر قاطع نتانیاهو در حفظ این منطقه - در تضاد کامل با نخست‌وزیرهای قبلی، به ویژه ایهود اولمرت، آخرین نخست‌وزیر اسرائیل پیش از نتانیاهو - در چشم هوادارانش، یکی دیگر از نقاط مثبت کارنامه ارزیابی شود. و حالا او که بخش مهمی از تبلیغات انتخاباتی خود را به نام و چهره دونالد ترامپ پیوند زده، این "نقطه مثبت" را با مدالی زرین تزئین کرده است: همراهی رئیس جمهور آمریکا با اسرائیل بر سر جولان.
به همین دلیل در این مقطع، نتیجه نهایی توییت دونالد ترامپ، دلمشغولی امروز سیاست اسرائیل نیست. در نهایت چنین تصمیمی از سوی واشنگتن در جدال آشکار با حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد است و می‌تواند به تصمیمات مساله‌ساز رقبای واشنگتن (مانند موضع مسکو در کریمه) مشروعیت ببخشد. به همین دلیل، راه تبدیل شدن توییت دونالد ترامپ به یک سیاست رسمی که باید از دالان پر پیچ سیاستگذاری روابط خارجی این کشور (در وزارت خارجه و کنگره) عبور کند، راه پرمانعی است.ضمن اینکه واقعیت روی زمین نیز در حال حاضر نیازی به رویارویی بیش از پیش اسرائیل و آمریکا با جامعه جهانی ندارد. موقعیت بین‌المللی بلندی‌های جولان در قطعنامه ۴۹۷ شورای امنیت سازمان ملل تعیین شده و هم‌اکنون نیروهای حافظ این سازمان در بلندی‌های جولان حضور دارند. به علاوه این منطقه بعد از گذشت بیش از نیم قرن هنوز سکونتگاه حدود ۲۰ هزار تن از شهروندان سوریه است.
به بیان دیگر، اظهارنظر علنی رئیس‌جمهوری آمریکا بیشتر از آنکه استراتژی درازمدتی را دنبال کند، به دنبال هدفی کوتاه‌مدت است: پیروزی نتانیاهو در انتخابات پیش رو و حفظ متحد کلیدی کاخ‌سفید در تل‌آویو. این یک گام قابل توجه از رئیس‌جمهوری آمریکا در مسیر اثرگذاری بر سیاست اسرائیل است که بیشتر می‌تواند نتیجه فشار نتانیاهو باشد تا ابتکار عمل دونالد ترامپ. رئیس‌جمهور آمریکا برای منافع سیاسی خودش و جلب حمایت یهودیان و لابی قدرتمندنشان در واشنگتن، پیشتر گامهای عملی و موثری برداشته است. به همین دلیل نیز این گمانه پررنگ است که اسم "بلندی‌های جولان" نه خاطر یهودیان یا اسرائیل، که به خاطر شخص نتانیاهو، از یک توییت دونالد ترامپ سردرآورده است.
۳۸
scandal - برلین، آلمان
یک دست، دست دیگری را می‌شوید! همه از کمک و دستکاری از طرف پوتین برای ترامپ می نالند، ولی در صورتیکه اسرائیل به او کمک کرد، همانند قتل جان اف کندی که توسط موساد صورت گرفته، زیرا جان اف خیلی به کمک فلسطینی ها شتافته بود و ضد سیاست اسرائیل بود و و و ! این است سیاست جهانی، که همیشه برای رد گم کنی، اذهان عوام را بسمت دیگری سوق میدهند! از رائفی پور نشنیدم بلکه در رسانه های آلترناتیویی خواندم! تا زمانیکه "آنان" با سرنوشت و ثروت ایران بازی نکنند، من مشکلی ندارم با جنگهای سیاسی مابین خودشان، ولی زهی خیال باطل!
1
4
شنبه ۳ فروردین ۱۳۹۸ - ۰۷:۱۷