فرزندان جان‌باختگان جنگ از محسن رضایی شکایت می‌کنند

توئیت کربلای۴ محسن رضایی سر و صدای زیادی در فضای مجازی ایران برپا کرد. چنانچه تا کنون ۲۸۰۰ پرسش و انتقاد و نظر پای همان توئیت نوشته شده است. در این گزارش نگاهی داریم به آنچه محسن رضایی درباره کربلای۴ نوشت و واکنش‌ها به آن.
 
توییت محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه پاسداران و دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره عملیات کربلای ۴ واکنش‌های متعددی در شبکه‌‌های اجتماعی داشت.
 
دو روزی است که اغلب محتوای توئیت‌های فارسی هشتگ کربلای ۴ دارد، نامی که انبوهی از خانواده‌ها را دوباره به تکرار خاطرات یک عملیات نظامی در جنگ ایران و عراق بُرد. عملیات کربلای ۴ در ۵ دی‌ سال ۱۳۶۵ انجام شد و به دلیل لو رفتن عملیات هزاران کشته و مجروح برجای گذاشت. بازگشت جسد غواصان در سال گذشته به ایران، بار دیگر موجی از سوال‌ و پرسش در مورد چرایی انجام این عملیات را به دنبال داشت. هر سال با رسیدن سالگرد این عملیات سوال و انتقاد درباره دلایل انجام عملیات بالا می‌گیرد.
«عملیات کربلای ۴ برای فریب دشمن بود»
توئیت محسن رضایی خیلی کوتاه بود. او نوشته بود: «عملیات کربلای ۴ برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته های او.» البته همین سخن کوتاه او تا به امروز با طرح ۲۸۰۰ پرسش و نظر در پایین حساب توئیتری او همراه بوده است. اغلب سوال‌ها درباره این است که منظور از «عملیات فریب» چه بوده و چرا در یک نشست خبری با حضور پژوهشگران جنگ و خانواده جانباختگان کربلای ۴ به ابهام‌ها پاسخ داده نمی‌شود.

عملیات #کربلای_چهار برای فریب دشمن انجام شد. اگر تحلیلگر تاریخی در فهم آن فریب بخورد، پس وای به حال نوشته های او.

— محسن رضایی (@ir_rezaee) 28 December 2018

سخت‌ترین نقدها از جانب حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهوری مطرح شد. او خیلی صریح به محسن رضایی گفت: «دیگر نمی‌توانید پشت نام سرداران شهید پنهان شوید و باید خود را برای سوالات سخت آماده کنید.»
«برای اینکه روحیه‌ نیروها خراب نشود گفتیم عملیات فریب بود»
البته ماجرای «فریب دشمن» پیش از محسن رضایی سال ۹۴ از زبان اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده ۸ سال جنگ ایران و عراق در گفتگو با ایسنا مطرح شده بود. هاشمی‌ رفسنجانی درباره عملیات کربلای۴ گفته بود: «پس از شکست عملیات، برای اینکه روحیه نیروها خراب نشود، به گونه‌ای خبر را اعلام کردیم که این یک عملیات‌ فریب بود؛ یعنی این‌ گونه آن تبلیغات دشمن را خنثی کردیم.»
 
آقای هاشمی‌ رفسنجانی همچنین در بخش دیگری از این‌ گفت‌وگو تاکید کرد: «ما در عملیات اول که به نام عملیات کربلای۴ بود، ناموفق بودیم اما بلافاصله جبران کردیم. با عملیات کربلای۵، آثار شکست کربلای ۴ از بین رفت. یعنی به گونه‌ای تبلیغات کردیم که اصلاً آن مسأله حل شد.»
عملیات کربلای۴ چه بود؟
عملیات کربلای۴ نام عملیات نیروهای ایرانی در جنگ ایران و عراق بود. این عملیات با رمز «محمد رسول‌الله» در محور ابوالخصیب به صورت گسترده در تاریخ ۵ دی ۱۳۶۵ به فرماندهی سپاه و به منظور آماده‌سازی مقدمات فتح بصره توسط نیروهای ایرانی انجام شد. لو رفتن این عملیات شکست سختی برای ایرانی‌ها به دنبال داشت. با تلفات فراوان نیروهای ایرانی در نهایت مجبور به عقب‌نشینی شدند.
 
آقای هاشمی رفسنجانی (فرمانده جنگ در زمان عملیات) در یادداشت‌های روزانه‌اش در ۱۱ دی ماه نوشته «آقای شمخانی اطلاعات لازم را در خصوص نتایج عملیات شکست خورده کربلای۴ داد. خیلی بدتر از آن‌چه تا به حال گفته بودند، نزدیک به ۱۰۰۰ شهید و ۳۹۰۰ مفقود الاثر داشتیم و حدود ۱۱ هزار مجروح». این در حالیست که در بیانیه رسمی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تعداد کشته‌های این عملیات کمتر از ۱۰۰۰ نفر بوده‌ است. آمار درباره تعداد دقیق شهدا و زخمی‌ها در منابع و به روایت افراد و فرماندهان متفاوت است.
«شب عملیات غافلگیری ۵۰ درصد بود»
محسن رضایی نیز در کتاب «جنگ به روایت فرمانده» نوشته بود: «شاید ۱.۵ برابر عملیات فاو، نیرو و تجهیزات آماده کردیم .تا یک هفته قبل از عملیات، غافلگیری در حدود ۸۰ درصد بود اما از یک هفته به عملیات هرچه به شب عملیات نزدیک می‌شدیم، این رقم کاهش می‌یافت تا حدی که شب عملیات به ۵۰ درصد رسیده بود.»
 
پرسش از محسن رضایی درباره دلایل انجام عملیات کربلای۴ به این دلیل مطرح می‌شود که او در کنار آقای هاشمی‌ رفسنجانی فرمانده آن عملیات بود و برخی بر این باورند که او به عنوان فرمانده می‌توانست احتمال سرکوب عملیات از سوی نیروهای عراقی را پیش‌بینی و ارزیابی کند.
وفیق السامرایی از کجا می‌دانست؟
با این حال گرچه آقای رضایی مدعی است که عملیات کربلای‌۴ برای فریب دشمن بوده اما «وفیق السامرایی»، از ژنرال‌های صدام، در کتاب خاطرات خود نوشته که عراقی‌ها روز حمله را هم می‌دانستند «ما روز آغاز حمله احتمالی را شامگاه ۲۴ یا ۲۵دسامبر ١٩٨٦(۳یا ۴ دی ۱۳۶۵) پیش بینی کردیم...اطلاع دادند که حمله ایرانی‌ها آغاز شده و باید خیلی زود به مرکز فرماندهی بروم....حمله در دو منطقه آغاز شده بود و در پیش بینی زمان و محور حمله و میزان نیروهای مهاجم موفقیت بزرگی نصیب ما شده بود. این حمله به شدت سرکوب شد.»
نقبی به خاطرات حسن باقری
برخی این روزها به خاطرات حسن باقری و سخنان او که سال‌ها پیش از شبکه‌ ۱ تلوزیون ایران پخش شده بود ارجاع می‌دهند. او گفته بود: «اول جنگ بچه‌های تبریز تو دهلاویه ۷۰ تا شهید دادن، خدا شاهده همه تنشون می‌لرزید. حالا اصلا انگار نه انگار. اگر فردا هم بهمون بگن صدهزارتا... فرقی نداره. من خودم جوابی ندارم برای این [روش] روز قیامت بدم. اگه برادرا جواب دارن، خوش به حالشون.» او افزوده بود: «خیلی برای ما راحت شده که ۳۰۰ تا جنازه رو توی عملیات بذاریم وسط معرکه بیاییم عقب. کار کردن قبل از عملیات خیلی سخت شده، ولی تلفات دادن در داخل عملیات خیلی ساده شده. هزارتا، دو هزارتا، سه هزار تا، اصلا انگار نه انگار.»
پس‌لرزه‌های آنلاین توئیت محسن رضایی
اما از لحظه‌ای که همان چند جمله کوتاه را نوشت تا به حال هزاران نفر از بستگان خانواده قربانیان کربلای ۴ گرفته تا خبرنگاران، شهروندان عادی و چهره‌های سیاسی توییت او را ضمیمه کرده و نقدی روانه او کرده‌اند. با این حال محسن رضایی پس از آن توییت تا کنون سکوت اختیار کرده است.
 
در میان چهره‌های سیاسی این بار حسام‌الدین آشنا که در توییتر اغلب به توییت‌های استعاریک و مبهم معروف است خیلی صریح سوالی را پیش روی فرمانده سابق جنگ ایران و عراق قرار داد «برادر محسن، بین عملیات فریب و عملیات لو رفته تفاوت از زمین تا آسمان است. تحلیل‌های پسینی مشکلی را حل نمی‌کند. ما شاید خطاکاران را ببخشیم اما خودشیفتگان را هرگز.» البته حساب توییتری آقای آشنا از دیروز از دسترس خارج شده است.
«فرمانده عملیات فریبنده سلام بر شما»
آقای آشنا همچنین در کانال تلگرامی‌اش کمی مفصل‌تر به موضوع پرداخته و محسن رضایی را فرمانده عملیات فریبنده خطاب کرده: «وقت آن رسیده که در سی‌امین سالگرد پایان جنگ و چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی تن به شفافیت داده و به سوالات کهنه بسیجیان و خانواده‌های شهدا و ایثارگران در باره رازهای سربه‌مهر دفاع مقدس پاسخ دهید. شما تا به حال در قامت یک قهرمان ملی جلوه کرده‌اید اما اکنون با این سخنان در باب آن عملیات تلخ دیگر نمی‌توانید پشت نام سرداران شهید پنهان شوید و باید خود را برای سوالات سخت آماده کنید.»
سی‌میلیارد تومان هزینه عملیات کربلای ۴ و ۵
اما عملیات کربلای چهار هزینه‌های زیادی نیز در شرایط جنگی روی دست اقتصاد آن روز ایران به جا گذاشت. چنانچه مسعود روغنی زنجانی، وزیر برنامه و بودجه وقت در گفت‌وگو با مجله اندیشه‌پویا در این باره گفته بود: «سال ۱۳۶۵ با درخواست ستاد پشتیبانی جنگ و فتوای امام خمینی، بانک مرکزی سی‌ میلیارد تومان اسکناس بدون پشتوانه برای تامین هزینه عملیات‌های کربلای۴ و کربلای‌ پنج چاپ کرد.»
واکنش اصولگرایان
واکنش‌ها به محسن رضایی در میان چهره‌های سیاسی و خبرنگاران اصولگرا نیز ادامه داشت. چنانچه مهدی بختیاری، خبرنگار در حساب رسمی توییتر خود انتقادها و پرسش‌هایی را پیش روی محسن رضایی مطرح کرد: « با سخن چرانی‌های جاهلانه و مغرضانه در مورد جنگ و به‌ویژه عملیات کربلای ۴ مخالفم و این شکل نقد کردن‌ها را منطقی نمی‌دانم ولی محسن رضایی باید پاسخ بدهد که منظورش از اینکه کربلای ۴، عملیات فریب بود چیست؟»

�"� با سخن چرانی های جاهلانه و مغرضانه در مورد جنگ و بویژه عملیات #کربلای٤ مخالفم و این شکل نقد کردنها را منطقی نمیدانم ولی #محسن_رضایی باید پاسخ بدهد که منظورش از اینکه کربلای٤، عملیات فریب بود چیست/١@ir_rezaee

— Mahdi Bakhtiari (@Mahdiibakhtiari) 28 December 2018

در همین حال بهمن کارگر، رئیس بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس درباره توییت محسن رضایی و اینکه عملیات کربلای ۴ عملیات فریب بوده، گفت: «از جمله ایشان سوء برداشت شده، ایشان چنین اعتقادی ندارند. ما عملیات لو رفته کربلای ۴ را به یک عملیات فریب برای ارتش عراق تبدیل کردیم و ۱۰ روز بعد در همان نقطه در حالی که نیروهای رژیم بعثی به مرخصی رفته بودند، عملیات کربلای ۵ را با موفقیت انجام دادیم.»
واکنش خانواده‌ جانباختگان جنگ و تهدید به شکایت
مهدی جلیلی، روزنامه‌نگار نیز اعلام کرده که از محسن رضایی شکایت خواهد کرد. او از همه فرزندان شهدا دعوت کرده است که علیه محسن رضایی اقامه دعوا کنند. او نوشته است: «معلوم کنند نقشه این فریب را چه کسی کشید. چه کسی پدران و فرزندان این کشور را خرج فریب کرد.»

من از #محسن_رضایی شکایت خواهم کرد.
از همه فرزندان شهدا هم دعوت میکنم، بیایند با هم علیه محسن رضایی اقامه دعوا کنیم تا برای ما و تاریخ و پدرها و مادرهایی که عزیزانشان در #کربلای_چهار شهید شدند،معلوم کنند نقشه این فریب را چه کسی کشید.چه کسی پدران و فرزندان این کشور را خرج فریب کرد https://t.co/D7IemHIOhb

— مهدی جلیلی (@arghanon) 29 December 2018

آسیه باکری، فرزند حمید باکری، یکی دیگر از جانباختگان جنگ نیز خطاب به محسن رضایی و مواضع اخیرش درباره عملیات کربلای ۴ نوشت: « آقای رضایی برای آخر عاقبت خودتون و راحتی اعصاب بازماندگان جنگ تحمیلی دیگه ننویسید. مرهم نیستید عذرخواهی بلد نیستین، لااقل سکوت رو تمرین کنید!»

به عمو مهدی می گن برگرد عقب می گه: برگردم به مردم بگم بچه هاشون رو کجا جا گذاشتم!
آقای رضایی برای آخر عاقبت خودتون و راحتی اعصاب بازماندگان جنگ تحمیلی دیگه ننویسید، مرهم نیستید عذرخواهی بلد نیستین، لااقل سکوت رو تمرین کنید! https://t.co/TOhqlRVR4u

— asieh bakeri (@asiehbakeri) 28 December 2018

یک کاربر دیگر نیز در تویترش نوشته که حاضر است وکالت خانواده‌ها را بر عهده بگیرد.

لطفا #اطلاع‌رسانی کنید
خانواده شهدا، جانبازان و اسرای #کربلای۴ در صورتیکه اعطا وکالت کنند بنده حاضر به اقامه شکواییه علیه حاج محسن رضایی و دیگر مسببین، مقصرین و مطلعینی که با سکوت و یا مخفی کردن حقیقت قصور و تقصیر قانونی داشته اند، هستم #ریتوئیت

— MasiRazz (@RazzLotus) 28 December 2018

مرتضی گلپور، روزنامه‌نگار نیز که پدرش در عملیات کربلای‌ ۵ حاضر بوده خطاب به محسن رضایی نوشت: «پدر من که تو کربلای ۵ بوده، میگه هنوز جنازه رفقاش رو کنار جاده می بینه؛ تو شبا خواب چی می بینی؟ تو خیابونا چی می بینی؟ ۳۰ هزار شهید در فقط یک عملیات، واست چه معنایی داره؟»
 

پدر من که تو کربلای5 بوده، میگه هنوز جنازه رفقاش رو کنار جاده می بینه؛48 ساعت بی آب و غذا بود و حتی اسلحه و پوتین و رها کرد تا سال برسه
تو شبا خواب چی می بینی؟ تو خیابونا چی می بینی؟ 30 هزار شهید در فقط یک عملیات، واست چه معنایی داره؟!! https://t.co/LkLnlTElFi

— مرتضی گل‌پور (@mortezagolpoor) 28 December 2018