وقتی که دچار مشکلات معده میشوید، آیا معمولاً در خانه میمانید یا هرچه سریعتر به پزشکتان سر میزنید؟
واضح است که زمستان گروهی از بیماریها را با خود به همراه دارد، از سرماخوردگیهای رایج تا حمله آنفلوانزا و مشکلات معده. اما در کنار افزایش سطوح میکروبی، یکی دیگر از مقصرین که میتواند دلیل بسیار از مشکلات برای بدنتان باشد: مشکلات ناشی از عدم مصرف غذاهای سالم و یا پرخوری و سرهمخوری در دورهمیهای زمستانه باشد.
مسمومیت غذایی و آنفلوانزای معده، هر دو، تا حدودی شایع هستند. بیش از چند میلیون نفر در دنیا هر ساله در معرض بیماریهای مربوط به مصرف غذا قرار میگیرند، در حالی که نوروویروس به چند میلیون مورد آنفلوانزای معده منجر میشود. علائم هردو مشکل معمولاً با هم همپوشانی دارند و این موضوع، شناسایی و اعمال درمان مناسب را با مشکل روبهرو میکند.
پس چگونه میتوانید بگویید که مسئله گوارشیتان مربوط به غذای مصرفی بوده، یا یک مشکل ناخوشایند دیگر است؟ در اینجا پزشکان تفاوت مسمومیت غذایی با آنفلوانزای معده و چگونگی علائم را توضیح میدهند، و اینکه چه کاری میتوانید انجام دهید تا سریعاً بهبود یابید.
مسمومیت غذایی در مقابل آنفلوانزای معده: تفاوت چیست؟
تعریف مسمومیت غذایی
متخصصین گوارش میگویند: "مسمومیت غذایی یک بیماری ناشی از مصرف مواد غذایی خراب و آلوده و یا مواد غذایی آلوده به سم است." شناسایی منبع این آلودگی میتواند دشوار باشد، زیرا محدودهی وسیعی از باکتریها و ویروسها میتوانند در این مسئله نقش ایفا کنند، مانند ای.کولای، لیستریا، سالمونلا، نوروویروس و بسیاری دیگر که میتواند مسمومیت غذایی را به روشهای مختلف منجر شود.
غذا میتواند در هر نقطه از فرایند تولید (اشتباه در شستوشو یا سردسازی)، تولید (مدیریت اشتباه یا غذای ناپخته) یا در طول روند سرو (درجه حرارت و نحوه سرو) آلوده شود. طبق گفته موسسه ملی سلامت، شایعترین عامل مسمومیت غذایی، خوردن در جایی که برای گروههای زیادی از مردم غذا تهیه میشود مانند بوفه مدرسه، تجمعهای اجتماعی و رستورانها، است.
تعریف آنفلوانزای معده
آنفلوانزای معده، به لحاظ پزشکی به عنوان گاستروانتریت ویروسی شناخته شده است، "اختلال کوتاه مدت معده، یک عفونی ناشی از ویروس است که به طور معمول نوروویروس و روتاویروس در بروز آن دخیلاند."
با توجه به مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، در حالی که روتاویروس بیشتر کودکان را تحت تأثیر قرار میدهد، نوروویروس در واقع عامل اصلی هر دو بیماری آنفلوانزای معده و مسمومیت غذایی است. این بیماری فوقالعاده مسری است و به طور معمول در میان افراد در فضاهای محدود مانند محافل خانوادگی و اجتماعات، گسترش مییابد. این مسئله زمانی اتفاق میافتد که یک فرد آلوده به طور کامل خود و دستهایش را نمیشوید، سطوح مورد استفاده توسط دیگران را با تماس خود آلوده کرده، مواد غذایی را برای دیگران آماده میکند یا با شخص دیگری دست میدهد.
هرگونه نشانهای از "آنفلوانزا" میتواند هشداردهنده باشد، آنفلوانزای معده و آنفلوانزا (که هرسال برای آن واکسینه میشوید) مثل هم نیستند. آنفلوانزا یک ویروس است که به سیستم تنفسی شما حمله میکند و ابتلا به آن مانع از ابتلا به آنفلوانزای معده نمیشود. نام "آنفلوانزای معده" نیز گمراه کننده است، زیرا ویروس آلوده، در واقع روده شما را تحریک میکند، نه معدهتان را.
علائم مسمومیت غذایی در برابر علائم آنفلوانزای معده
از آنجایی که مسمومیت غذایی و آنفلوانزای معده علائم مشابهی دارند، تشخیص آن دو از هم، برای در نظر گرفتن درمان مناسب، سخت است.
علائم مسمومیت غذایی
* ناراحتی معده
* گرفتگی معده
* حالت تهوع
* استفراغ
* اسهال
* تب
علائم آنفلوانزای معده
* اسهال
* درد معده و گرفتگی
* حالت تهوع
* استفراغ
* گاهی اوقات تب
* خستگی
* تشنگی شدید (در صورت کمآب بودن بدن)
* سرگیجه
* سردرد یا درد بدن
هر دو بیماری ممکن است با تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکمی، و تب درجه پایین همراه باشند. با این حال، آنفلوانزای معده تمایل به بروز تهوع و استفراغ بیشتری دارد، در حالی که مسمومیت غذایی ممکن است بیشتر منجر به اسهال شود.
مسمومیت غذاییِ باکتریایی بیشتر بر روی کولون یا همان روده بزرگ اثر میگذارد، نه روده کوچک؛ که باعث تفاوت در علائم میشود، همچنین توجه به شروع و مدت علائم حائز اهمیت است.
مسمومیت غذایی معمولاً به سرعت پیشروی میکند (اغلب چند ساعت پس از خوردن غذای آلوده) و علائم تنها باید بین 1 تا 3 روز طول بکشد؛ اما آنفلوانزای معده اغلب شروع بسیار کندتری دارد زیرا ویروس نیاز به زمان دارد تا "میزبان" (شما) را آلوده کند که 1 تا 2 روز طول میکشد و علائم از 3 تا 10 روز دوام دارند.
درمان مسمومیت غذایی در مقابل آنفلوانزای معده
متأسفانه، شما معمولاً مجبور هستید با صرف نظر از اینکه به مسمومیت غذایی یا آنفلوانزای معده دچار هستید، صبور باشید و علائم را تحمل کنید. این نیازمند استراحت زیاد، نوشیدن مقدار زیادی مایعات برای جبران الکترولیتهای از دست رفته و پیروی از رژیم غذایی ملایم است.
کم آبی شدید در هر دو مورد نگرانی اصلی است. در طول اسهال و یا استفراغ، ممکن است نگه داشتن مواد غذایی یا مایعات بدن دشوار باشد. متأسفانه، اگر دچار کمبود آب شوید، ممکن است احساس بدتری داشته باشید، و اگر بدن شما مواد مغذی مورد نیاز خود را دریافت نکند، ممکن است روند بهبود کند شود.
در حالی که آشامیدن آب برای بدن اهمیت دارد؛ اما برای کمک به جایگزینی الکترولیتهای کلیدی مانند سدیم، کلرید و پتاسیم که در طول بیآبی بدن از بین میروند کافی نیست. نوشیدنیهای ورزشی و یا سایر نوشیدنیهایی که حاوی الکترولیت هستند (مثل نوشیدنیهای دارای آب پرتقال و آبلیموی تازه) به شما کمک میکنند تا سریعتر بهبود پیدا کنید.
قبل از اینکه علائم از بین برود، از خوردن میوه و سبزیجات خام جلوگیری کنید. این ممنوعیت شامل غذاهای چرب نیز میشود که ممکن است برای هضم شدن مشکلتر باشند. اگر شما مبتلا به آنفلوانزای معده هستید، بهتر است که به مدت یک هفته از فراوردههای لبنی اجتناب کنید، زیرا کار روده کوچک را سخت میکند، جایی که لاکتوز (قند شیر) جذب میشود، بنابراین شما نمیتوانید تا زمانی که روده کوچک احیا نشده آن را جذب کنید. لاکتوز ممکن است با مسمومیت غذایی باکتریایی مشکلی نداشته باشد، زیرا این باکتریها بیشتر روی کولون تأثیر میگذارد، نه رودهی کوچک.
چه وقت باید به دکتر مراجعه کنید؟
اگر علائم زیر را تجربه کردید، وقت آن رسیده است تا با پزشک دیدار کنید، به ویژه اگر شما خیلی جوان، بسیار پیر و باردار هستید، سیستم ایمنی ضعیفی دارید یا با مشکلات پزشکی متعددی دست و پنجه نرم میکنید.
* از دست دادن زیاد مایعات با نشانههای واضحی از کم آبی
* وجود خون در مدفوع
* تب بالا (بیش از ۳۸.۵ درجه سانتیگراد، اندازهگیری شده با استفاده از دماسنج دهانی)
* استفراغ بیش از 24 ساعت
* اسهال بیش از 3 روز
هر دو مسمومیت غذایی و آنفلوانزای معده، اگر به درستی درمان نشوند، میتوانند به عوارض بیشتر یا حتی مرگ منجر شوند. در موارد شدید ممکن است آنتیبیوتیکها مورد نیاز باشند. پزشک میتواند آزمایشهایی برای تعیین علت بیماریتان، اغلب گرفتن نمونه مدفوع، تجویز کند تا بهترین راه درمان را ارائه دهد.