جزئیات کشف پادگان ایرانی دوره هخامنشی در شمال اسرائیل

Beware the headline!
Haaretz features the Oriental Institute/Ben-Gurion University excavations at Tell Keisan (Hebrew Tel Kison) in the Plain of Acre -- but what have they actually found?https://t.co/qUfvocOgoO

— Michael Press (@MichaelDPress) 23 December 2018

نبرد کمبوجیه اما کوتاه بود و سپاهیانش با موفقیت از صحرای سینا عبور کرده و مصر را به سرزمین‌های وسیع امپراتوری نیرومند ایران افزودند.
 
نبرد کمبوجیه و سپاهیانش برای گذر از بیابان‌های خشک و بی آب در سال ۵۲۵ پیش از میلاد همان رزم پلوسیوم است که هرودت مورخ نیز آن را تا پیروزی برق‌آسای کمبوجیه در شرق نیل بر فرعون پسامتیخ سوم شرح داده و نوشته که او نخستین پادشاه سرزمین پارس بود که «هم مصر و هم دریا را فتح کرد».
 
بعد از نبرد پیروز پلوسیوم، مصر یکی از ساتراپی‌های ایران، و کمبوجیه پادشاه مصرِ علیا و مصرِ سفلی و نامش در تواریخ به عنوان سرسلسله دودمان ۲۷ مصر ثبت شد.
 
او بعد از مصر برای گسترش شاهنشاهی ایران به سوی لیبی و کارتاژ لشگرکشی کرد و احتمالاً در سال ۵۲۲ پیش از میلاد درگذشت. اما اردشیر دوم، دهمین پادشاه و اردشیر سوم، یازدهمین پادشاه هخامنشی نیز با مصری‌ها جنگیدند.
 
افزون بر هرودت، دو مورخ دیگر نیز در نوشته‌های خود به استقرار پادشاهان هخامنشی در تدارکات جنگی آنها با مصری‌ها در عکا اشاره دارند؛ یکی از آنها دیودوروس سیکولوس یا دیودوروس سیسیلی، مورخ یونانی است که هم به استقرار سپاه کمبوجیه در عکا در سال ۵۲۰ پیش از میلاد و هم به تدارکات رزمی اردشیر دوم در سال ۳۷۴ پیش از میلاد با هدف گسترش تسلط ایران اشاره دارد.
 
همچنین فیلسوف و جغرافی‌دان یونانی، استرابو، در رساله جغرافیای پرآوازه خود در شرح نبرد نیروهای شاهنشاهی پارس با مصری‌ها به استقرار نیروهای ایرانی در عکا اشاره می‌کند.
 
در کاوش‌های باستان‌شناسی اخیر در دشت تل کیسان بقایای بنایی بدست آمده که قدمت آن به قرن هفتم پیش از میلاد می‌رسد و احتمالاً عمارتی در دودمان بیست و ششم فراعنه مصر بوده که اتاق‌های متعددش برای انبار و توزیع آذوقه میان نیروهای حکومتی کاربرد داشته یا خود بنا به اصطلاح امروزی یک ساختمان حکومتی بوده‌است.
تل کیسان، محل پادگان ایرانی: کوزه‌ها و ظروف پخت‌وپز سرامیکی به سبک یونان شرقی و فنیقی که در دوران چیرگی ایرانیان بر منطقه کاربرد داشت، و نیز سبدهایی شبیه آنچه در سده هفتم پیش از میلاد کاربرد داشت، در این محل بدست آمده‌است.
 
ظروف این احتمال را تقویت می‌کند که در دهه‌هایی که مصر از زیر سلطه هخامنشی بدر آمده بود، جنگجویان یونانی که در خدمت مصری‌ها بودند، در نبرد مصریان با اردشیر دوم، بر سر تسلط بر این بنا رقابت می‌کردند.
 
مورخ یونانی دیودوروس سیکولوس در شرح نبرد سپاهیان پارس در زمان اردشیر دوم، از ۲۰۰ هزار رزمنده ایران با فرماندهی فرناباذ (به تلفظ یونانی: پارنابزوس) و حدود ۲۰ هزار جنگجوی یونانی زیر فرماندهی اپیکراتس سپهسالار اهل آتن، حضور ۲۰۰ کشتی و تدارکات غذایی زیاد سخن می‌گوید.
 
اردشیر دوم ظاهراً بخاطر هم‌پیمانی مصر با شورشی‌های آسیای کوچک و قبرسی‌ها و تلاش آنها در مستحکم کردن ممفیس، پایتخت مصر، و همچنین بخاطر آهنگ کند حرکت سپاهیانش با وجود نبرد سخت فرناباذ و برخی موفقیت‌ها، ناچار به بازگرداندن نیروها به پارس شد ولی پسرش، اردشیر سوم کشورگشایی نیاکان را ادامه داد تا مصری‌ها را که از قلمروی شاهنشاهی هخامنشی گسسته بودند، به فرمانبرداری وادار کند.
 
اردشیر سوم، کمتر از ۲۰۰ سال بعد از کمبوجیه، وارد این کارزار شده بود که با فتح دره نیل، دودمان ۳۱ مصر را نیز بنیان نهاد.
 
مجموعه نوشته‌های هرودت، دیودوروس و استرابو نشان می‌دهد که در حملات کمبوجیه، اردشیر دوم و اردشیر سوم به مصر، آنها از نقاطی مانند تل الفخار (یا همان عکا)، تل کیسان، تل کوردانا (یا با نام دیگرش تل آفک) و تل ابوحوام (یا حیفای امروزی) برای استقرار نظامیان خود استفاده کردند.
 
استحکامات ایرانی تل کیسان بعدها در کارزار اسکندر مقدونی علیه هخامنشیان به‌شدت آسیب دید.