منبع درآمد طالبان کجاست؟

اوایل امسال طالبان مسئولیت حمله‌ای را در کابل برعهده گرفتند که در آن دست‌کم ۹۵ نفر کشته شدند
 
نشانه‌هایی از برنامه‌ریزی آمریکا برای بیرون کردن تعداد قابل توجهی از سربازانش از افغانستان ظاهر شده است.
 
نظامیان آمریکایی برای حمایت از دولت افغانستان در جنگ علیه طالبان و دیگر گروه‌‌های پیکارجو در آن کشور حضور دارند.
 
طالبان، گروه اصلی شورشی که دارای شصت هزار نیروی تخمینی است، حالا به بیش‌ترین مناطق در قلمرو افغانستان که از زمان رانده شدن شان از قدرت به وسیله ائتلاف به رهبری آمریکا در سال ۲۰۰۱ تا کنون سابقه نداشته است، دست یافته‌اند.
 
با وجود حمایت مالی و نظامی آمریکا از دولت کابل، درگیری و جنگ‌‌، هم بیش‌تر شده و هم شکل پیچیده‌تری پیدا کرده است.
 
چنین حدی از مقابله با دولت، نیاز به منابع بزرگ مالی در داخل افغانستان و خارج از آن دارد.
 
پس طالبان چگونه خود را سرپا نگه داشته‌اند؟
طالبان چقدر ثروت دارند؟
گروه طالبان از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ میلادی، در افغانستان حاکمیت داشت و قوانین سختگیرانه شریعت اسلامی را اعمال می‌کرد.
 
این گروه از زمان رانده شدن از قدرت، جنگ طولانی مدتی را در سراسر افغانستان ادامه داد.
 
ردیابی کردن منابع درآمد طالبان اغلب بر حدس و گمان‌ها استوار است و این گروه شورشی که فعالیت‌هایش مخفیانه است، حساب‌های مالی خود را منتشر نمی‌کند.
 
اما دریافت‌ها از مصاحبه‌های بی‌بی‌سی که در داخل و خارج از افغانستان انجام شده نشان می‌دهد که این گروه برای تامین مخارج عملیاتش، یک شبکه پیچیده مالی و سیستم کسب مالیات دارد.
 
تخمین زده می‌شود که درآمد سالانه این گروه از سال ۲۰۱۱ به بعد ۴۰۰ میلیون دلار آمریکایی بوده. اما باور بر این است که در سال‌های اخیر این رقم تا یک و نیم میلیارد دلار افزایش داشته است.
 
دولت‌های افغانستان و ایالات متحده آمریکا به دنبال محدود کردن شبکه‌های مالی طالبان بوده‌اند. یک سال و اندی پیش، ارتش آمریکا با بمباران کردن آزمایشگاه‌هایی که از آنها برای تولید مواد مخدر استفاده می‌شود، راهکار جدیدی را در پیش گرفت.
 
درآمد طالبان از منابع دیگر بیشتر از چیزی است که از ناحیه تجارت موارد مخدر به دست می‌آورند. سازمان ملل در سال ۲۰۱۲ علیه این تصور عمومی که اقتصاد مبتنی بر تریاک منبع اصلی درآمد طالبان است، هشدار داد.
تریاک، مالیات و اخاذی
افغانستان بزرگ‌ترین تولید کننده تریاک در جهان است.
 
صدور سالانه فرآورده‌های تریاک به ارزش تخمینی ۱.۵ تا ۳ میلیارد دلار آمریکایی، که بخش بزرگی از هیروئین قاچاقی در جهان را تامین می‌کند، یک تجارت سودآور است.
 
هرچند در برخی مناطق تحت کنترل دولت نیز خشخاش کاشته می‌شود اما اکثر مزارع تریاک در ساحاتی است که طالبان در آنها حاکمیت دارند و باورها بر این است که چنین مزارعی منبع مهمی برای درآمد طالبان است.
 
طالبان از ناحیه مقرر کردن مالیه در مراحل مختلف این روند، پول دریافت می‌کنند.
 
آنها از مزرعه داران خشخاش ده درصد مالیه دریافت می‌کنند.
 
همچنین از آزمایشگاه‌هایی که در آنها تریاک به هیروئین تبدیل می‌شود و نیز از کسانی که مواد مخدر قاچاق می‌کنند مالیه گرفته‌شود.
 
برآورد شده که سهم سالیانه طالبان از تجارت غیرقانونی مواد مخدر، بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار است.
نیروهای امنیتی افغان متحمل خسارت‌های جانی سنگینی در جنگ علیه طالبان شده‌اند بمب افگندن برسر آزمایشگاه‌ها
در بیش از یک سال گذشته، آمریکا بر هدف قرار دادن شبکه‌های مالی طالبان و منابع درآمد آنان از جمله آزمایشگاه‌های محل تبدیل تریاک به هروئین تمرکز داشته است که بخشی از استراتژی تهاجمی‌تر اداره ترامپ علیه شورشیان در افغانستان است.
 
ارتش آمریکا می‌گوید ۶۰ درصد درآمدهای طالبان از ناحیه مواد مخدر تامین می‌شود.
 
آمریکا مدعی شده که تا ماه اوت یا آگست ۲۰۱۸، در حدود ۲۰۰ آزمایشگاه مواد مخدر را تخریب کرده؛ تخمین زده شده که ۴۰۰ تا ۵۰۰ آزمایشگاه در افغانستان وجود دارد که قریب به نیمی از آنها در ولایت جنوبی هلمند فعال‌اند.
 
همچنین ادعا شده که در اثر حملات هوایی، نزدیک به یک چهارم درآمدهایی که طالبان از ناحیه تجارت تریاک داشتند، نابود شده است.
 
اما اثرات دراز مدتی که این حملات در پی داشته، روشن نیست. حتی وقتی آزمایشگاه‌ها تخریب شوند، به زودی با پول کمی قابل بازسازی‌اند.
 
طالبان معمولا دست داشتن در صنعت تریاک را انکار می‌کند و منع قرار دادن کامل زرع کوکنار در زمان حاکمیت خود در سال ۲۰۰۰ را یک افتخار می‌داند.
گسترش مناطق تحت کنترل
شبکه مالی طالبان گسترده‌تر از دریافت مالیات از تجارت مواد مخدر است.
 
بی‌بی‌سی در یک گزارش تحقیقی که اوایل ۲۰۱۸ میلادی منتشر شد، دریافته که گروه طالبان در ۷۰ درصد قلمرو افغانستان حضوری فعال دارد و در پی اعمال سیستم مالیاتی خود در این مناطق است.
 
کمیسیون مالی طالبان در نامه‌‌ای سرگشاده که اوایل امسال منتشر کرد و بی‌بی‌سی هم آن را دیده، از تاجران افغان خواست هنگام انتقال امتعه شان از محل‌های تحت کنترل آنان، حتما مالیه بپردازند.
فعالان طرفدار صلح در ماه ژوئن از هلمند تا کابل را با پای پیاده طی کردند تا طالبان و دولت آتش‌بس اعلام کنند این گروه همچنین از شرکت‌های مخابراتی و اپراتورهای تلفن همراه درآمدهای مالیاتی حاصل می‌کند.
 
رئیس شرکت برق افغانستان اوایل امسال به بی‌بی‌سی گفت که طالبان همه ساله از راه صدور صورت حساب برای مصرف کنندگان برق در بخش‌های مختلف کشور، بیش از ۲ میلیون دلار به دست می‌آورد.
 
درگیری‌ها نیز برای طالبان یک منبع بلاواسطه درآمد محسوب می‌شود. هر باری که آنان یک پاسگاه نظامی یا مرکز شهری را تصرف می‌کنند، هرچه پول، اسلحه‌، ماشین و وسیله نقیله زرهی که به دست شان بیفتد برمی‌‍دارند.
معدن‌ها و مواد معدنی
افغانستان از مواد معدنی و سنگ‌های قیمتی غنی است که بخش اعظم آن در اثر ادامه جنگ‌ها استخراج ناشده باقی مانده است. صنعت معدن در این کشور دارای ارزش تخمینی حداقل یک میلیارد دالر است.
 
بیش‌تر فعالیت‌ها در زمینه استخراج معادن در مقیاسی کوچک‌تر و اغلب به صورت غیرقانونی انجام می‌شود.
 
وقتی طالبان کنترل مناطق معدنی را در دست می‌گیرند، بدون توجه به قانونی یا غیرقانونی بودن عملیات استخراج، از استخراج کنندگانی که مشغول کار‌اند پول می‌گیرند.
 
در یک گزارش سازمان ملل که در سال ۲۰۱۴ میلادی منتشر شده آمده است که طالبان از ۲۵ تا ۳۰ مورد عملیات غیر قانونی کاوش معادن که در ولایت جنوبی هلمند انجام می‌شود، سالیانه بیش از ۱۰ میلیون دلار به دست می‌آورد.
 
نگاهی به رفتار طالبان در ولایت شرقی ننگرهار، از نحوه کار آنان پرده برمی‌دارد. والی این ولایت به بی‌بی‌سی گفت که در حدود نیمی از درآمدهای معادن در ساحه تحت کنترل آنان، یا در اختیار گروه طالبان قرار می‌گیرد و یا هم در اختیار گروه داعش.
 
او گفت روزانه صدها کامیون از این ولایت خارج می‌شوند و طالبان یا داعش از هر کامیونی که ننگرهار را ترک می‌کند، تا ۵۰۰ دلار می‌گیرند.
 
به گفته خود طالبان، تاجران محلی و مقام‌های دولتی افغان که ما با آنها صحبت کردیم، در حال حاضر گروه طالبان سالانه بیش از ۵۰ میلیون دلار آمریکایی از ناحیه فعالیت‌های مرتبط با معادن که در سراسر این کشور انجام می‌شود، درآمد کسب می‌کنند.
سنگ‌های لاجورد که از معادن افغانستان به دست آمده در کابل عرضه می‌شود منابع خارجی
مدت‌هاست چندین مقام افغان و آمریکایی، چند کشور منطقه از جمله پاکستان، ایران و روسیه را به ارسال پول و دیگر کمک‌ها به طالبان افغان متهم کرده‌اند، و این کشورها پیوسته چنین ادعاهایی را رد کرده‌اند.
 
شهروندان کشورهای پاکستان و چندین کشور خلیج از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و قطر بزرگترین تمویل کنندگان طالبان دانسته شده‌اند. 

دانستن مقدار دقیق پولی که از این کشورها می‌رسد ناممکن است، اما روشن است که بخش قابل توجهی از درآمدهای طالبان از همین ناحیه تامین می‌شود و بر مبنای اظهارات کارشناسان و مقام‌های رسمی، می‌تواند رقمی به درشتی ۵۰۰ میلیون دلار آمریکایی در سال باشد.
 
چنین ارتباطاتی دارای سابقه طولانی است. در یک گزارش محرم سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) برآورد شده که گروه طالبان در سال ۲۰۰۸ میلادی ۱۰۶ میلیون دلار از منابع خارجی، به ویژه از کشورهای خلیج، دریافت کرده‌است.