میلیونها بیمار مبتلا به دیابت در سراسر جهان باید مرتب قند خونشان را چک کنند تا بیماری را در کنترل بگیرند. اندازهگیری قند خون برای این بیماران مهم است برای اینکه انسولین به اندازه کافی تجویز شود تا قند خون در حد مجاز باشد و از یکی از عوارض شایع درمان با انسولین یعنی افت قند خون (هایپوگلایسمی) پیشگیری شود.
به گزارش سازمان جهانی بهداشت در دنیا در سال ٢٠١٤ حدود ٤٢٢ میلیون نفر دیابت دارند و شیوع جهانی دیابت در میان بزرگسالان بالای ۱۸ سال از ۴.۷ درصد در سال ۱۹۸۰ به ۸.۵ درصد در سال ۲۰۱۴ رسیده است.
تقریبا نیمی از مرگ و میرهای ناشی از قند خون بالا قبل از سن ۷۰ سالگی رخ میدهند و این سازمان تخمین میزند که دیابت در سال ۲۰۱۶ هفتمین علت مرگ در دنیا بوده است. رژیم سالم، فعالیت بدنی منظم، وزن مناسب و اجتناب از دخانیات و الکل، راههای جلوگیری یا تاخیر شروع دیابت بخصوص نوع دو هستند.
درمان مناسب، میتواند دیابت را کنترل کند، عوارض آن را با کمک رژیم غذایی، فعالیت بدنی، دارو و غربالگری منظم کاهش دهد و پیشرفت بیماری را به تعویق بیندازد.
از این رو مبتلایان به دیابت باید قند خون خود را مرتب چک کنند. برای اینکار از دستگاهی به نام گلوکومتر استفاده میشود که بیمار با استفاده از یک سوزن نازک از نوک انگشتانش یک قطره خون گرفته و بر روی کاغذ اندازهگیری یکبار مصرف قرار میدهد و دستگاه قند خون را اندازه میگیرد. برای بسیاری چک کردن قند با این روش آزاردهنده است و از آن طفره میروند.
به گفته دکتر ادوارد چائو، استاد پزشکی در دانشکده مهندسی پزشکی سَن دیِگو کالیفرنیا، یک چهارم مبتلایان به دیابت قند خون خود را هرگز آزمایش نمیکنند و به همین دلیل انسولین کافی برای کنترل بیماریشان دریافت نمیکنند. ۶۵ درصد بیماران نیز تنها یک یا دو بار در ماه قند خونشان را اندازه میگیرند.
مدیریت بیماریهای مزمن بخش مهمی از روند درمان است. در صورتی که فرد از قند خون خود آگاه نباشد نمیتواند درمان مناسبی دریافت کند. از آنجایی که اندازهگیری قند خون با دستگاه گلوکومتر چندان خوشایند نیست، محققان بسیاری در پی یافتن راهی سادهتر هستند.
دو نوع اصلی دیابت وجود دارد: دیابت نوع یک و نوع دو. هر دو نوع بیماریهای مزمنی هستند که بر قند خون یا گلوکز اثر میگذارند. گلوکز سوخت و نیروی محرکه سلولهای بدن است.
دیابت نوع یک که پیشتر به آن دیابت وابسته به انسولین گفته میشد یک بیماری خودایمنی است که در آن سلولهای بتای پانکراس که وظیفه اصلی آنها ترشح انسولین است، تخریب میشوند. انسولین یکی از هورمونهای مهم است که وظیفه آن تنظیم متابولیسم بدن از جمله تنظیم و کاهش قند خون است.
دیابت نوع دو یک بیماری متابولیک و مزمن است که در گذشته آن را دیابت شیرین غیروابسته به انسولین مینامیدند. سلولهای بدن مبتلایان به دیابت نوع دو به انسولین پاسخ نمیدهند و در نتیجه قند خون بالا میرود. دیابت نوع دو میتواند خطر ابتلا به بیماریهای قلبی-عروقی را تا چهار برابر افزایش دهد.
بیش از ۹۰ درصد مبتلایان دیابت نوع دو دارند و اگر بیماریشان درست درمان نشود میتواند عوارضی مثل نابینایی، نارسایی کلیه، سکته قلبی و مغزی و قطع عضو داشته باشد. سالانه قریب به دو میلیون نفر به طور مستقیم به دلیل ابتلا به دیابت جان میبازند. تعداد کسانی که جان خود را غیرمستقیم -در اثر بیماریهای دیگری که با دیابت مرتبط است از دست میدهند- بیشتر است.
دکتر ادوارد چائو و تیم وی اکنون یک طرح تحقیقاتی با عنوان "تتو ناظر قند خون" به بوته آزمایش گذاشتهاند. تتوی اندازهگیر قند خون، یک روش غیرتهاجمی است که مانند یک برچسب روی پوست چسبانده میشود و از راه عرق، قند خون را اندازه میگیرد.
پاتریک مرسیر، استاد گروه مهندسی برق و کامپیوتر در دانشگاه سن دیگو که در این پروژه همکاری دارد این ابداع را به تتوهای موقتی تشبیه کرده که بچهها روی پوستشان میچسبانند و با شستن به راحتی پاک میشود. این تتو در واقع یک برچسب با دو الکترود است که اندکی الکتریسیته تولید میکند و این باعث میشود مولکولهای گلوکز که زیر پوست قرار دارند، به سطح پوست آمده و به این ترتیب قند خون اندازه گرفته میشود.
دکتر ادوارد چائو این وسیله کاملا بیخطر و راحت است و بیمار آن را روی پوست خود حس نمیکند. برای آزمایش کارآیی این تتو دکتر ادوارد چائو و همکارانش اولین سری از مطالعات بالینی را آغاز کردهاند که پنجاه بزرگسال ۱۸ تا ۷۵ ساله مبتلا به دیابت نوع یک و دو در آن شرکت کردهاند.
در حال حاضر این تتو باید پس از هر بار مصرف با یک برچسب جدید تعویض شود اما محققان در تلاشند نوع جدیدی را تولید کنند که بتوان آن را یک روز کامل روی پوست بیمار قرار داد.
در صورتی که این محصول از مراحل آزمایشی با پیروزی بگذرد و به تولید انبوه برسد، هر برچسب حدود یک دلار قیمت خواهد داشت.
این برچسبها برای افرادی که به دیابت مبتلا نیستند نیز این امکان را فراهم میکند که قند خون خود را مرتب اندازه بگیرند.