بخشهایی از دشت ورامین و خطوط ریلی آن به همراه بستر فرودگاه امام از جمله نقاطی هستند که فرونشست زمین در آن میتواند خطر تهدید زیرساختهای حملو نقلی را به دنبال داشته باشد و در فرودگاه امام به ویژه به خطر افتادن امنیت پروازها.
مهدی معتق، استاد مرکز علوم تحقیقات زمین و دانشگاه لایبنیتز هانوفر آلمان در گفتوگو با یورونیوز درباره سالها پژوهش در موضوع فرونشست زمین سخن گفته، پژوهشی که نخستین بار در سال ۲۰۰۸ کلید خورد و حالا به روزرسانی میشود.
فرونشست نقاطی از دشت تهران سالانه ۲۵ سانتیمتر دکترمعتق درباره یافتههای این پژوهش میگوید: «تمام دادههای ماهوارهای که در دو دهه گذشته وجود داشته را آنالیز کردیم و توانستیم تصویر کاملی از دادههای ماهوارهای استخراج کنیم. آنچه در بررسی علمی این پدیده موثر بود.»
به گفته او «فرونشست زمین به طور طولانی مدت آثارش را نشان میدهد و دو دههای است که نشانههای آن در تهران دیده میشود. نکته مهم اینکه وقتی سفرههای زیرزمینی قدرت ذخیرهسازیشان را از دست میدهند به دنبال آن تبعات جبران ناپذیر محیط زیستی زیادی از جمله پدیده سیلابها امکان پذیر است.»
دکترمعتق همچنین درباره نرخ فرونشست زمین در تهران گفته «نرخ فرونشست در نقاطی از دشت تهران ۲۵ سانتی متر است. البته پدیده فرونشست مختص ایران و تهران نیست و در شمال کالیفرنیا، جاکارتا و مکزیکوسیتی مشاهده شده و حتی نرخ فرونشست در آنجا بیش از تهران است.»
تصویری از فرونشست در منطقه ناز دشت رودان در جنوب ایران فرونشست از مناطق کشاورزی به سوی تهران میآید او در پاسخ به این سوال که پژوهشها در ایران تاکید دارد مناطقی از ملارد، شهریار و ورامین محل اصلی فرونشست است و هنوز این مساله به خود شهر تهران نرسیده نیز چنین پاسخ داده «منظور ما از تهران، تهران بزرگ است. البته مناطق اقماری شهریار و ملارد تحت تاثیر فرونشست هستند.
اما نکتهای که اینجا باید بر آن تاکید کنیم اینکه فرونشست در تهران از مناطق کشاورزی شروع شده و به سمت شهر در حال گسترش است. مناطق ۱۶ تا ۱۹ دیگر مناطق کشاورزی نیست و مسکونی و شهری است. فرونشست دشت تهران در حال حاضر به این مناطق شهری رسیده است. جایی که در آن جاده و ریل راهآهن میبینیم.»
خطر فرونشست در خط راهآهن ورامین استاد دانشگاه هانوفر آلمان به یورونیوز گفت: « آمار مربوط به فرونشست در شهر ورامین کمتر است اما درست در دشت ورامین خط ریل راه آهن مهمی قرار دارد که فرونشست درآن بسیار جدی است. خب این خیلی خطرناک است.»
معتق همچنین درباره نرخ فرونشست زمین در فرودگاه بینالمللی امام نیز گفته «گرچه نرخ فرونشست در فرودگاه امام به اندازه شهریار و ملارد نیست اما توجه داشته باشید که آنجا یک منطقه استراتژیک است. هرگونه فرونشست در فرودگاه امام می تواند امنیت پروازها را در آینده به خطر بیاندازد. مشاهدات ما نشان میدهد فرودگاه بینالمللی نشست دارد.»
درباره ارتباط فرونشست و وقوع زلزله تحقیق نکردیم او همچنین افزوده «در پژوهشی که سال ۲۰۰۸ نیز انجام داده بودیم متذکر شدیم که اگر به پدیده فرونشست زمین در ایران و نه صرفا تهران توجه نشود این مساله در آینده نزدیک خطرناک خواهد بود و میتواند تبعات جبران ناپذیری داشته باشد.»
معتق درباره اهمیت بهرهبرداری علمی از تصاویر ماهوارهای به یورونیوز گفته «این تصاویر میتواند مناطق بحران را برای ما مشخص کند. این مساله یک جور در مرحله هشدار به کار میآید و اینجا مسوولان باید از دادهها برای رسیدگی هرچه سریعتر به وضعیت بهرهمند شوند. تصاویر ماهوارهای رایگان است و هدف از آن نیز کمک به سیاستگذاران و تصمیمگیرندگان برای حل مسایل اینچنینی است.»
او درباره اینکه آیا در یافتههای شما نکتهای به دست آمده که فرونشست زمین بتواند در بروز زلزله نیز تاثیرگذار باشد نیز گفته «تحقیق ما در این جهت نبوده که بخواهیم ارتباط فرونشست و زلزله را بسنجیم. این نکته نیازمند تحقیق مستقل است. امکان دارد در یک منطقهای فرونشست بتواند گسلی را فعال بکند یا نکند اما هنوز دادهای در این زمینه نداریم.»