خوراکی‌های مفید و مضر برای سلامت کبد

کبد عضوی از بدن انسان است که وظایف مهمی را عهده‌دار است. به همین جهت سلامت کبد و پیشگیری از بیماری‌هایی مثل کبد چرب و سیروز کبدی بسیار مهم است. با رعایت برخی نکات و رژیم غذایی مناسب می‌توان از دچار شدن به مشکلات کبدی جلوگیری کرد. در ادامه به برخی خوراکی‌های مفید و مضر برای سلامت کبد اشاره می‌کنیم.

کبد عضوی از بدن است که فقط در مهره‌داران یافت می‌شود. کبد انواع متابولیت‌ها را سم‌زدایی، پروتئین‌ها را سنتز و همچنین مواد بیوشیمی لازم برای گوارش و هضم را تولید می‌کند. کبد در بدن انسان در یک‌چهارم سمت راست بالای شکم و در زیر دیافراگم واقع شده است. از دیگر وظایف این عضو در متابولیسم نیز می‌توان به تنظیم ذخیره‌سازی گلیکوژن، تجزیه گلبول‌های قرمز خون و تولید برخی هورمون‌ها اشاره کرد.
 
گفتنی است نقشی که این عضو در بدن ایفا می‌کند بسیار مهم و حیاتی است. بنابراین لازم است در راستای سلامت کبد تمام تلاش خود را انجام دهیم. رژیم غذایی سالم، ورزش و فعالیت بدنی منظم، کنترل وزن و جلوگیری از اضافه‌وزن از جمله روش‌های حفظ سلامتی کبد است. در ادامه این مطلب تبیان، برخی خوراکی‌ها و غذاهای مفید و همچنین مضر برای سلامت کبد را معرفی می‌کنیم.
 
1- بلغور جو دوسر
غذاهای با فیبر زیاد می‌توانند به کبد کمک کنند که بهترین عملکرد را داشته باشد. بنابراین اگر می‌خواهید یکی از روش‌های کارآمد شروع یک روز خوب را بشناسید می‌توانید صبح‌ها از بلغور جو دوسر استفاده کنید. تحقیقات نشان داده این خوراکی می‌تواند در کاهش وزن و چربی دور شکم کمک کند که راه خوبی برای حفظ سلامتی کبد است.
 
2- از غذاهای چرب دوری کنید
سیب‌زمینی سرخ‌کرده، برگرها و این قبیل خوراکی‌ها غذاهای مضری برای سلامتی کبد محسوب می‌شوند. خوردن زیاد غذاهای با چربی اشباع بالا می‌تواند کبد را در انجام وظیفه خود دچار مشکل کند. همچنین در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به بروز التهاب و در نهایت زخم کبد یا همان سیروز کبدی شود. بنابراین خوب است دفعه‌ی بعدی که می‌خواهیم غذایی سفارش دهیم، به گزینه‌های سالم‌تر فکر کنیم.
 
تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که یک رژیم غذایی با مقادیر زیاد سدیم ممکن است به بیماری فیبروز منجر شود.
 
3- کلم بروکلی
اگر می‌خواهیم کبد خود را سالم نگه داریم، لازم است مقادیر زیادی سبزیجات به رژیم غذایی خود اضافه کنیم. کلم بروکلی می‌تواند بخشی از این استراتژی باشد. برخی مطالعات نشان می‌دهند این خوراکی ترد می‌تواند به محافظت از بیماری‌های کبد چرب غیرالکلی کمک کند. شاید کلم بروکلی بخارپز شده دوست نداشته باشید، بنابراین می‌توانید آن را قطعه‌قطعه کنید و داخل سالاد کلم بریزید. کمی بادام قطعه شده، زغال‌اخته و یک سس سالم نیز می‌توانید به آن اضافه کنید. همچنین کلم بروکلی به همراه سیر و سرکه بالزامیک خوراکی لذیذی خواهد بود.
 
4- قهوه
اگر نمی‌توانید روز خود را بدون نوشیدن قهوه سپری کنید، باید بگوییم از شنیدن این مورد خوشحال خواهید شد. قهوه می‌تواند چند فایده برای سلامتی کبد داشته باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که نوشیدن دو یا سه فنجان قهوه در روز می‌تواند از کبد در برابر صدمه‌های ناشی از مصرف الکل یا رژیم غذایی ناسالم محافظت کند. برخی تحقیقات نیز حاکی از آن است که قهوه ممکن است ریسک سرطان کبد را نیز کاهش دهد.
 
5- بی‌خیال شکر شوید
مصرف زیاد خوراکی‌های شیرین می‌تواند باعث صدمه به کبد شود. این اتفاق می‌تواند به علت بخشی از وظیفه کبد باشد. در واقع کبد باید شکر را به چربی تبدیل کند. بنابراین اگر آن را زیادی مجبور به انجام این کار کنیم، چربی زیادی توسط کبد تولید خواهد شد که در نهایت این چربی‌های اضافی در جایی که اصلاً مناسب نیستند تجمع خواهند کرد و باعث ایجاد دردسر خواهند شد. همچنین در درازمدت، می‌تواند منجر به بیماری کبد چرب شود. بنابراین لطفی که در حق کبد خود می‌توانیم بکنیم این است که سعی کنیم شیرینیجات و خوراکی‌های شیرین کم‌تر مصرف کنیم.
 
6- چای سبز
چای سبز سرشار از نوعی آنتی‌اکسیدان به نام کاتچین است. نتایج تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که این مورد می‌تواند از بدن در مقابل بسیاری از سرطان‌ها محافظت کند که شامل سرطان کبد نیز می‌شود. لازم به ذکر است اگر برای خودتان چای داغ دم کنید و آن را داغ بنوشید کاتچین بیشتری دریافت خواهید کرد. در واقع چای سبز از نوع سرد و یا آماده‌ی نوشیدن مقادیر بسیار کمتری نسبت به داغ آن دارد.
 
7- آب
یکی از بهترین اقداماتی که در راستای سلامتی کبد می‌توانیم انجام دهیم این است که وزن خود را در وضعیت خوب و سالم نگه داریم. بنابراین خوب است عادت کنیم که آب را جایگزین نوشیدنی‌های شیرین در رژیم غذایی خود مثل نوشابه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و یا هر نوع نوشیدنی شیرین دیگر کنیم.
 
8- بادام
آجیل‌ها به‌ویژه بادام، منابع خوبی از ویتامین E هستند که مطالعات نشان می‌دهند این ویتامین می‌تواند از بدن در مقابل بیماری کبد چرب محافظت کند. بادام همچنین برای سلامت قلب نیز مفید است. بنابراین دفعه بعدی که احساس کردید دلتان چیزی برای خوردن می‌خواهد، یک‌ مشت پر از بادام بردارید و بخورید. علاوه بر آن می‌توانید از بادام در سالاد استفاده کنید که تردی خیلی خوبی به سالاد خواهد بخشید.
 
9- مصرف نمک را محدود کنید
بدن ما به مقداری نمک نیاز دارد. اما شاید نه آن مقداری که ما مصرف می‌کنیم. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد یک رژیم غذایی با مقادیر زیاد سدیم ممکن است به بیماری فیبروز منجر شود که در واقع اولین مرحله از زخم کبد یا سیروز کبد است. راه‌های خیلی آسانی برای کاهش دادن این ماده از رژیم غذایی وجود دارد. به‌این منظور می‌توان از غذاهای فرآوری شده مثل کالباس دوری کرد، سبزیجات تازه به‌جای سبزیجات کنسرو شده مصرف کرد و همچنین نمکدان را از روی میز غذا حذف کرد تا از وسوسه شدن برای مصرف نمک جلوگیری کرد.
 
10- اسفناج
باید بگوییم سبزیجات برگی یا برگ‌دار دارای یک آنتی‌اکسیدان قوی به نام گلوتاتیون هستند که می‌تواند به درست کار کردن کبد کمک کند. اسفناج می‌تواند یکی از اصلی‌ترین مواد تشکیل‌دهنده سالاد برای شام باشد. همچنین می‌توانید آن را با کمی سیر و روغن زیتون سرخ کنید که لذیذ و خوش‌طعم خواهد شد. اگر از کمی پارمزان روی آن استفاده کنید نیز طعم خوبی خواهد داشت.
 
11- بلوبری
بلوبری حاوی موادی به نام پلی‌فنول است که می‌تواند از بدن در مقابل بیماری‌های کبد چرب غیرالکلی محافظت کند که معمولاً با چاقی و کلسترول بالا مرتبط است. اگر بلوبری جزو انتخاب‌های شما نیست، می‌توانید از خوراکی‌های دیگر حاوی پلی‌فنول‌ها شامل شکلات تلخ، زیتون و آلوها استفاده کنید.
 
12- الکل
نوشیدن الکل به‌ویژه به مقدار زیاد می‌تواند منجر به ویرانی کبد افراد شود. همچنین در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به بروز سیروز کبدی شود حتی نوشیدن گاه‌به‌گاه آن.
 
13- گیاهان و ادویه‌جات
اگر می‌خواهید هم‌زمان هم از کبد و هم از قلب خود محافظت کنید از گیاهان و ادویه‌جات استفاده کنید. روی غذاهای خود مرزنگوش، رزماری (رومارن) و مریم‌گلی بپاشید. این‌ها منابع خوبی از پلی‌فنول‌های مورد نیاز برای سلامتی هستند. یک مزیت دیگر برای آن‌ها این است که در کاهش نمک در غذاها نیز بسیار کارساز هستند. یعنی با داشتن آن‌ها در دستور پخت یا غذای خود نیاز کمتری به نمک خواهید داشت  دارچین، پودر کاری و زیره سبز نیز بسیار خوب هستند.

14- خوراکی‌های میان‌وعده‌ای بسته‌بندی‌شده را محدود کنید
دفعه بعد که خواستید خوراکی بخرید، سعی کنید یک خوراکی سالم و مفید انتخاب کنید. مشکل چیپس، پفک و سایر خوراکی‌های این‌چنینی؛ زیرا این خوراکی‌ها معمولاً سرشار از شکر، نمک و یا چربی هستند. یک استراتژی خوب در این زمینه این است که یک ظرف از میان‌وعده‌ها و خوراکی‌های سالم را با خود به محل کارتان ببرید. به‌طور مثال یک سیب را با مقداری کره بادام‌زمینی همراه خود داشته باشید و یا می‎‌توانید مقداری نخودفرنگی را به همراه مقداری حمص (خوراکی عربی) امتحان کنید.