چرا دیابت باعث خستگی می‌شود؟

خستگی و بی‌حالی یکی از رایج‌ترین علائم دیابت است که می‌تواند ناشی از قند خون بالا و یا در موارد دیگر ناشی از سایر شرایط باشد. ایجاد تغییر در سبک زندگی می‌تواند در بهبودی این بی‌حالی کارساز باشد. در ادامه این مطلب به بررسی این موضوع می‌پردازیم.

خستگی و بی‌حالی یکی از رایج‌ترین علائم و نشانه‌های دیابت است که می‌تواند در نتیجه سطح قند خون بالا و سایر علائم و عوارض جانبی ناشی از شرایط باشد. برخی تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به مدیریت و بهبود بی‌حالی و خستگی ناشی از دیابت کمک کند.
 
همانطور که می‌دانید، بی‌حالی متفاوت از خستگی است. وقتی شخصی فقط و فقط خسته است، معمولا بعد از استراحت احساس بهبودی و سرحالی می‌کند. اما وقتی شخصی به‌طور مداوم درگیر بی‌حالی است، استراحت کردن نمی‌تواند احساس خستگی و بی‌حالی او را از بین ببرد.
 
طبق نظر اتحادیه دیابت امریکا، تحقیقات نشان می‌دهد، که 61 درصد از مردمی که به تازگی متوجه ابتلا به دیابت نوع 2 شده‌اند، بی‌حالی را به عنوان یکی از علائم خود گزارش کرده‌اند. همچنین نتیجه تحقیق مشابه دیگری حاکی از این است که بی‌حالی دومین نشانه رایج در این گروه افراد است.
 
در این مطلب، ما نگاهی می‌اندازیم به دلایل بروز بی‌حالی در دیابت و نحوه مدیریت کردن آن. همچنین نگاهی به سایر مواردی که می‌توانند منجر به بی‌حالی شوند و مواقعی که بهتر است به پزشک مراجعه کنید را معرفی می‌کنیم.
 
چرا دیابت باعث بی‌حالی می‌شود؟
دلایل زیادی وجود دارد که می‌تواند منجر به بی‌حالی و خستگی در دیابت و یا توسعه و تداوم آن شود که شامل موارد زیر است:
* تغییرات در میزان سطح قند خون
* دیگر علائم دیابت
* عوارض جانبی دیابت
* مشکلات ذهنی و احساسی ناشی از دیابت
* اضافه وزن داشتن
 
در ادامه هر کدام از این موارد را را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
 
تغییرات در میزان سطح قند خون
دیابت بر راهی که بدن از طریق آن قند خون را تنظیم و از آن استفاده می‌کند، تاثیر می‌گذارد. وقتی شخصی چیزی می‌خورد، بدن، غذا را به قندهای ساده تجزیه می‌کند. در افراد مبتلا به دیابت، این قندها می‌توانند به جای آنکه به سمت سلول‌ها حرکت کنند، در خون انباشته شوند. واضح است که سلول‌ها نیاز به قند دارند تا بتوانند انرژی فراهم کنند.
بنابراین زمانی که قند کافی به سلول‌ها نمی‌رسد، باعث بروز علائمی مثل خستگی، بی‌حالی و ضعف خواهد شد. داروهای دیابت از جمله انسولین یا متفورمین سعی می‌کنند که بیشتر این قندها را به سمت سلول‌ها هدایت و حرکت دهند و از تجمع و انباشته شدن قند در خون جلوگیری می‌کنند.
 
البته یکی از اثرات بالقوه استفاده از داروهای دیابت، خطر افت قند یا هیپوگلیسمی است. میزان پایین قند خون نیز می‌تواند باعث بروز ضعف و بی‌حالی شدید شود. به‌ویژه در افرادی که حین پایین آمدن سطح قند خون خود، علائم کافی دریافت نمی‌کنند و نمی‌توانند متوجه شوند که قند خون‌شان در حال افت است. البته لازم به ذکر است افراد، بعد از درمان افت قند خون نیز دچار خستگی و بی‌حالی می‌شوند.
 
دیگر علائم دیابت
دیگر علائم دیابت نیز می‌توانند در ایجاد، تداوم و توسعه بی‌حالی و خستگی تاثیرگذار باشند و مشارکت داشته باشند. این علائم می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
* تکرر ادرار
* تشنگی بیش از اندازه
* گرسنگی مفرط (با وجود غذا خوردن)
* کاهش وزن نامعلوم و بی‌دلیل
* تاری دید
 
البته تمام این علائم نمی‌توانند در ایجاد خستگی و بی‌حالی دخیل باشند، اما بیشتر آن‌ها در ایجاد حس ناخوش‌احوال بودن مشارکت دارند. این احساس ناخوش‌احوال بودن ممکن است تاثیرات روحی و بدنی در یک فرد بگذارند که منجر به احساس بی‌حالی و خستگی می‌شود.
 
همچنین، برخی از علائم دیابت ممکن است باعث مختل شدن خواب افراد شوند. برای مثال، افراد مبتلا به دیابت ممکن است بارها در طول خواب به‌منظور استفاده از دستشویی و یا نوشیدن آب از خواب بیدار شوند. همچنین در افراد مبتلا به دیابت ممکن است احساس ناراحتی در اندام‌ها باعث شود که فرد مبتلا، به سختی بتواند به خواب رود و یا اینکه خواب وی ادامه یابد و وقفه‌ای در خواب وی رخ ندهد.
 
لازم به ذکر است که این اختلالات در خواب نیز می‌توانند منجر به بروز و افزایش احساس بی‌حالی و خستگی در طول روز شوند.
 
عوارض جانبی دیابت
مبتلایان به دیابت می‌توانند دچار عوارض جانبی‌ای باشند که این عوارض نیز در بروز و افزایش احساس بی‌حالی و خستگی ناشی از دیابت مشارکت دارند. این عوارض جانبی معمولا زمانی پدیدار می‌شوند که سطح قند خون شخص بالا باشد و بالا بماند کنترل و مدیریت خاصی روی آن انجام نگیرد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
* مشکلات کلیوی شامل نارسایی کلیه
* عفونت‌های مکرر
* آسیب‌های عصبی یا نوروپاتی دیابتی
 
این عوارض جانبی که افراد برای درمان آن‌ها از دارو استفاده می‌کنند، ممکن است در بروز و توسعه احساس خستگی و بی‌حالی مبتلایان به دیابت مشارکت داشته و تاثیرگذار باشند.
 
سلامت عاطفی و روانی
زندگی کردن با دیابت می‌تواند سلامت عاطفی و روانی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. طبق تحقیقی که در سال 2016 انجام شد، ممکن است افراد مبتلا به دیابت حدود 2 تا 3 برابر بیشتر از سایرین دچار افسردگی شوند. افسردگی همچنین می‌تواند بر کنترل قند خون افراد تاثیر بگذارد و منجر به بروز بی‌حالی و خستگی شود. در واقع باید بگوییم که بسیاری از علائم افسردگی مستقیما با بی‌حالی و خستگی مرتبط هستند مثل:
* تغییر در الگوی خواب
* بیدار شدن خیلی زود و یا ناتوانی در دوباره خوابیدن
* از دست دادن انرژی
 
گذشته از افسردگی، بیشتر افراد مبتلا به دیابت ممکن است دچار اضطراب مرتبط با سلامتی شوند. اضطراب نیز مثل افسردگی می‌تواند منجر به افزایش احساس خستگی و بی‌حالی ناشی از اختلال در خواب شود.
 
اضافه وزن داشتن
بسیاری از افراد مبتلا به دیابت، به‌ویژه آن‌هایی که مبتلا به دیابت نوع 2 هستند، دچار اضافه وزن و یا چاقی نیز هستند که این عوامل نیز می‌توانند منجر به بروز خستگی و بی‌حالی شوند. دلایل ارتباط بین اضافه وزن و بی‌حالی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
* انتخاب سبک زندگی‌ای که منجر به اضافه وزن می‌شود، مانند عدم تحرک و رژیم غذایی غیرسالم
* افزایش میزان انرژی مورد نیاز برای به‌ حرکت درآوردن بدن شخص
* اختلال خواب ناشی از عوارض جانبی اضافه وزن داشتن مثل آپنه خواب
 
چطور بی‌حالی و خستگی ناشی از دیابت را مدیریت کنیم؟
تغییر سبک زندگی می‌تواند به افراد در مدیریت دیابت و علائم و بی‌حالی ناشی از آن کمک کند. تغییرات سبک زندگی تاثیرگذار می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
* وزن متعادل داشتن و یا کاهش وزن در صورت نیاز
* تمرینات ورزشی منظم
* داشتن رژیم غذایی سالم
* تمرین برای داشتن بهداشت خواب خوب، مثل تنظیم زمان خواب، خواب بین 7 تا 9 ساعت و ریلکس کردن خود قبل از خواب
* مدیریت و محدود کردن استرس
* کمک گرفتن از دوستان و خانواده
 
همچنین برای کاهش میزان خستگی و بی‌حالی ناشی از دیابت لازم است افراد به خوبی دیابت و شرایط مربوط به خود را مدیریت کنند که شامل مواردی مثل موارد زیر می‌شوند:
* چک کردن منظم میزان قند خون
* پیروی کردن از رژیم غذایی که مصرف کربوهیدرات تصفیه شده و قندهای ساده را محدود می‌کند 
* مصرف تمام داروهای تجویز شده توسط پزشک
* دریافت درمان صحیح مرتبط با هرکدام از شرایط، مثل بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های کلیوی و یا افسردگی
 
سایر علل احتمالی بروز بی‌حالی
البته علل دیگری نیز می‌تواند در بروز بی‌حالی و خستگی افراد مبتلا به دیابت تاثیرگذار باشد که خیلی ابتلای آن‌ها به دیابت نیز مربوط نباشد. این موارد می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
* کم خونی
* آرتریت یا سایر بیماری‌های مزمن که موجب التهاب می‌شوند
* عدم تعادل و به‌هم ریختگی هورمون‌ها
* آپنه خواب
* عوارض جانبی برخی داروهای مصرفی
* اضطراب نامربوط به دیابت
* سایر بیماری‌ها
 
چه زمانی نیاز به مراجعه به پزشک است؟
افراد مبتلا به دیابت باید به‌طور منظم با پزشک خود مشورت کنند و شرایط خود را تحت نظر پزشک قرار دهند. همچنین خوب است مبتلایان به دیابت، با پزشک‌شان در مورد خستگی و بی‌حالی خود، تحت‌الشعاع قرار دادشتن زندگی روزمره و یا شدیدتر شدن علائم صحبت و مشورت کنند چرا که این اتفاق می‌تواند نشان از یک عارضه و خطر بالقوه و یا عوارض جانبی ناشی از مصرف یک دارو باشد.
 
همچنین هنگامی که بی‌حالی همراه با علائم دیگری مانند تب، لرز و یا علائم دیگر همراه باشد، بهتر است با پزشک در مورد آن صحبت شود چراکه می‌تواند نشانه عفونت باشد.
 
چگونگی رهایی از این بی‌حالی و خستگی
افراد مبتلا به دیابت اغلب خستگی و بی‌حالی ناشی از دیابت را تجربه می‌کنند. دلیل بروز این بی‌حالی می‌تواند میزان قند خون بالا و یا حتی قند خون پایین‌تر از حد طبیعی، افسردگی، داشتن اضافه‌وزن و یا شرایط دیگر پزشکی و دارویی باشد. بنابراین بی‌حالی ناشی از دیابت می‌‎تواند در زندگی روزمره افراد تأثیر منفی بگذارد. اما روی دیگر سکه این است که با کنترل دیابت، تنظیم میزان قند خون و ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی می‌توان سطح انرژی را افزایش داد و از شر بی‌حالی و خستگی ناشی از دیابت رهایی یافت.