اسامی و شرایط معافیت هشت کشور از واردات نفت ایران اعلام شد

منوچین و پومپئو، وزیران خزانه‌داری و خارجه آمریکا جزئیات و اهداف مرحله دوم تحریم‌ها را شرح دادند با آغاز مرحله دوم تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی، هشت کشور به طور موقت از تحریم نفتی ایران معاف شده‌اند و مقامات سوئیسی اقداماتی را برای اطمینان از دسترسی ایرانیان به اقلام بشردوستانه آغاز کرده اند.
 
مایک پومپئو، وزیر امور خارجه آمریکا گفته است که به منظور کمک به ثبات در بازار نفتی جهان، کشورهای ایتالیا، تایوان، ترکیه، ژاپن، چین، کره جنوبی، هند و یونان را به مدت شش ماه از تحریم واردات نفت ایران معاف کرده است. مقامات ژاپنی با تایید دریافت معافیت، در این مورد که چه سقفی برای خرید نفت از ایران تعیین شده خودداری ورزیدند.
 
با وجود اعطای معافیت موقت به این هشت کشور، ایالات متحده تاکید کرده است که عواید ناشی از خرید نفت ایران نباید در اختیار دولت این کشور قرار گیرد. طبق توافق معافیت نفتی، کشورهای واردکننده به جای پرداخت بهای نفت خریداری شده به دولت جمهوری اسلامی، تا لغو کامل تحریم‌ها آن را در حساب ویژه ای به امانت خواهند گذاشت تا فقط برای واردات اقلام ضروری و بشردوستانه وکالاهای اساسی مورد نیاز مردم ایران به کار گرفته شود.
 
درخواست عراق برای معافیت از تحریم ایران مورد قبول آمریکا قرار نگرفته است. با توجه به هم مرز بودن دو کشور و روابط ویژه بین آنها، احتمالا مقامات آمریکایی نگران آن بوده‌اند که در صورت معافیت عراق، از ارتباط نفتی دو کشور برای تضعیف تحریم نفتی ایران بهره‌برداری شود.
 

روز گذشته، آقای پومپئو در واکنش به انتقادات برخی مقامات و مراکز آمریکایی که خواستار تحریم‌های شدیدتری علیه جمهوری اسلامی بودند، گفت که حتی تا قبل از اجرایی شدن مرحله جدید تحریم، نفت صادراتی ایران بیش از یک میلیون بشکه در روز کاهش یافته است. وی افزود: "اطمینان کامل داشته باشید که زیر نظر پرزیدنت ترامپ، ایران هرگز به دستیابی به اسلحه اتمی نزدیک نخواهد شد."
 
از روز گذشته، مرحله دوم تحریم‌های ایالات متحده علیه جمهوری اسلامی به اجرا درآمد. در دور جدید تحریم‌ها، ٧٠٠ شهروند، شرکت، موسسه، کشتی و هواپیمای ایرانی یا وابسته به ایران مشمول تحریم‌های ایالات متحده قرار گرفته‌اند. به این ترتیب، از زمان آغاز ریاست جمهوری دونالد ترامپ، تعداد "هدف‌های ایرانی" تحریم شده از سوی دولت آمریکا به بیش از نهصد مورد رسیده است.
 
تعداد و ماهیت تحریم‌شدگان واکنش‌هایی در پی داشته است. از جمله احمد امیرآبادی فراهانی، نماینده قم در مجلس، گفته است که این فهرست شامل تمامی افراد و نهادهایی است که در دور قبلی تحریم‌های هسته‌ای موفق به شکستن تحریم‌ها شده بودند. وی در توییتر خود پرسیده که "این اطلاعات از کجا به دست دشمن رسیده است؟" و خواسته است نهادهای اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی در این زمینه تحقیق کنند.
همتی از پیش‌بینی‌های بانک مرکزی برای مقابله با تحریم بانکی ایران سخن گفته است در میان موسسات تحریم شده، پنجاه بانک و موسسه مالی ایران و مرتبط با ایران نیز وجود دارد. این موسسات به منظور کاهش هرچه بیشتر ارتباط پولی و بانکی جمهوری اسلامی با جهان خارج تحریم شده‌اند. روز گذشته، متصدیان سیستم ارتباط بانکی سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) اعلام کردند که ارتباط شماری از بانک‌های ایرانی به خدمات خود را به حال تعلیق درآورده‌اند. مرکز موسسه سوئیفت در بلژیک است و این موسسه شعبه‌ای نیز در آمریکا دارد.
 
مقامات آمریکایی هشدار داده بودند که در صورتی که سوئیفت تحریم بانکی ایران را رعایت نکند، خود هدف تحریم قرار خواهد گرفت. موسسه سوتئیفت از تحریم بانکی ایران ابراز تاسف کرد اما گفت که این تصمیم را برای حفظ انسجام در نظام بانکی جهان اتخاذ کرده است.
 

در واکنش به تحریم گسترده بانکی ایران، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی نسبت به ادامه فعالیت نظام بانکی این کشور ابراز اطمینان کرده است. روابط عمومی بانک مرکزی به نقل از آقای همتی گزاش کرد که بانک مرکزی پیشاپیش تحریم‌ها را پیش بینی و برای مقابله با آنها و حتی فراتر از این تحریم ها هم برنامه‌ریزی لازم را کرده بود.
 
آقای همتی افزوده است که با کشورهای طرف تجاری مذاکرات لازم صورت گرفته و "نحوه تعامل با آنها هماهنگ شده است." وی گفت که سامانه‌ای هم برای جایگزینی سوئیفت در نظر گرفته شده است. برخی منابع مالی از اقداماتی جهت جایگزین کردن شیوه دیگری به جای سوئیفت برای معامله با ایران سخن گفته‌اند اما در این مورد جزئیاتی در دست نیست.
 
رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی همچنین گفت که نحوه مصرف کردن منابع و مصارف ارزی کشور به دقت برنامه‌ریزی شده و بانک مرکزی از ذخایر قابل توجهی ارزی برخوردار است و در اثبات این نظر خود به "ثبات" بازارهای پولی و ارزی در ماه های اخیر اشاره کرد.
 
پس از یک دوره افزایش سریع بهای ارز خارجی در بازار غیررسمی ایران، از چند هفته پیش بازار ثبات نسبی داشته است. مقامات بانکی این ثبات را ناشی از مدیریت مناسب بازار ارز و مقامات قضایی حاصل برخورد شدید خود با معامله‌گران بازار قلمداد کرده‌اند.
 
برخی کارشناسان معتقدند که با توجه به تمرکز بخش عمده منابع اقتصادی، مالی پولی و ارزی ایران در دست نهادها و موسسات غیرخصوصی و حکومتی، تنها این قبیل نهادها امکانات گسترده مالی برای تاثیرگذاری قابل توجه در بازار از جمله معاملات بازار ارز را داشته‌اند. در چنین صورتی، احتمال دارد مقامات حکومتی توانسته باشند موافقت آنها را با همکاری جهت حفظ ثبات در بازار به دست آورند.
 
مقامات آمریکایی حکومت ایران را متهم کرده‌اند که اینکه منابع مالی این کشور از جمله منابع آزاد شده بعد از برجام را به جای به کارگیری برای بهبود شرایط اقتصادی ایرانیان برای مصارف دیگری از جمله حمایت از حکومت سوریه، کمک به گروه‌های "تروریستی"، بی‌ثبات کردن منطقه، مقابله با مردم ایران و استفاده شخصی به کار گرفته‌اند.
 
به گفته آنان، هدف از تحریم‌های آمریکا، مردم ایران نیستند بلکه منظور محروم کردن حکومت و مقامات ایرانی از منابع مالی برای دنبال کردن برنامه‌های آنان است. تحریم‌های آمریکا شامل اقلام بشردوستانه از جمله مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی و درمانی نمی‌شود.
 
در عین حال، برخی مراکز بین‌المللی دفاع از حقوق بشر، نسبت به آثار تحریم‌ها بر زندگی شهروندان ایرانی ابراز نگرانی کرده و خواستار ترتیبات مشخص و کافی برای تامین نیازهای مردم به اقلام اساسی شده‌اند.
 
روز گذشته گزارش شد که دیپلمات های سوئیسی در مذاکراتی را با دولت های ایران و آمریکا، موضوع ایجاد یک حساب یا کانال ویژه مالی جهت واردات اقلام بشردوستانه به ایران را مورد بررسی قرار داده اند.