تجارت مشکوک با گذرنامه‌های اتحادیه اروپا

در قبرس، مالت، یونان و پرتغال خرید و فروش گذرنامه اتحادیه اروپا در قبال سرمایه‌گذاری یک میلیون یورویی در این کشورها به تجارتی سودآور تبدیل شده است. از این طریق راه برای پولشویی و معاملات باندهای تبهکار فراهم آمده است.
 
در کشورهای عضو اتحادیه اروپا مکان‌هایی وجود دارد که در آن پاسپورت اروپایی خرید و فروش می‌شود. این معاملات در پستوها و زیرزمین‌های تاریک صورت نمی‌گیرند، بلکه این امکان در سالن‌های لوکس و درجه اول و به طور رسمی برای اتباع خارجی ثروتمند فراهم آمده است. برای مثال در این باره می‌توان از نمایشگاهی به نام "مهاجرت و املاک لوکس" نام برد که در پاییز گذشته در شهر کن فرانسه دایر شد.
 
شبکه اول تلویزیون آلمان برنامه‌ای درباره این نمایشگاه پخش کرد. دو میلیونر جمهوری آذربایجان که در سالن نمایشگاه مشغول قدم زدن و پرس‌وجو در باره خرید پاسپورت اتحادیه اروپا بودند در پاسخ به خبرنگار شبکه اول تلویزیون آلمان (ARD) در باره دلیل خرید این پاسپورت گفتند: «از این طریق می‌توانیم با زن و فرزندانمان به پاریس سفر کنیم، برج ایفل را ببینیم و به دیسنی‌لند برویم. این برای بچه‌ها عالی است.»
 
پاسپورت قبرسی از طریق خرید مستغلات
 
در اتحادیه اروپا به دست آوردن پاسپورت قبرس با سخت‌گیری و مشکلات زیادی توام نیست. به این منظور متقاضی باید ملک و یا خانه‌ای را به ارزش دست‌کم دو میلیون یورو خریداری کند. سه ماه بعد او پاسپورت قبرسی خود را دریافت خواهد کرد.
 
در گزارش تلویزیون آلمان میلیونر آذربایجانی از نمایندگان بنگاه‌های ملکی بزرگ که در نمایشگاه شهر کن حاضر بودند می‌پرسد آیا او ملزم است که در ملک و یا خانه لوکس خریداری شده زندگی کند؟ فروشنده پاسپورت در پاسخ سرش را به علامت نفی تکان می‌دهد و می‌گوید: «نه، نه، نیازی به این امر نیست. شما حتی برای یک روز هم مجبور نیستید در ملک خریداری شده زندگی کنید.»
 
فروشنده ادامه می‌دهد: «شما برای تمام اعضای خانواده پاسپورت دریافت می‌کنید. برای همسر و فرزندان زیر ۲۸ سال.» میلیونر دو باره می‌پرسد: «پاسپورت برای پدرو ومادر من هم صادر می‌شود؟» پاسخ فروشنده مثبت است: «والدین شما هم پاسپورت می‌گیرند اما باید نیم میلیون یورو سرمایه‌گذاری کنند.»
 
خریداران چینی، روسی و اوکراینی‌
 
خرید و فروش پاسپورت به تجارت بزرگی در برخی از کشورهای اروپایی تبدیل شده است. نه تنها درقبرس، بلکه در مالت، یونان و پرتغال این تجارت به یکی از منابع درآمد تبدیل شده است که سود هنگفتی را به خزانه دولت وارد می‌کند. خریداران این پاسپورت‌ها به طور عمده چینی، روسی و اوکراینی هستند.
 
دیوید مک آلیستر، یکی از نمایندگان حزب دموکرات مسیحی پارلمان اروپا در این باره می‌گوید: «شهروندان اتحادیه اروپا می‌توانند بدون مجوز به ۲۸ کشور عضو این اتحادیه سفر کنند، در هر کدام از کشورهای عضو کار کنند و یا به تحصیل دانشگاهی و گذراندن دوره‌های آموزشی ادامه دهند. داشتن پاسپورت اروپایی مزایای زیادی به همراه دارد.»
 
سوءاستفاده و پولشویی
 
تجارت پاسپورت راه را برای پولشویی و فعالیت‌ها باند‌های تبهکار نیز در اروپا هموار کرده است. مسئولان امر در بعضی از کشورهای عضو اتحادیه کنترل اساسی و سخت‌گیری زیادی در صدور پاسپورت برای این شهروندان جدید اروپایی به خرج نمی‌دهند، در نتیجه راه برای پول‌شویی، فرار از مالیات و جرائم دیگر برای عده‌ای باز شده است. سازمان "شفافیت بین‌الملل" نیز در گزارش جدید خود این موضوع را مورد انتقاد قرار داده است.
 
تصمیم مستقل کشورهای عضو
 
آیا تجارت پاسپورت به این گونه قانونی است؟ آیا کشورهای عضو اتحادیه اروپا مانند قبرس، مالت، یونان و یا پرتغال اجازه دارند حق شهروندی خود را در ازای دریافت پول بفروشند؟ جینس گایر، نماینده سوسیال دموکرات پارلمان اتحادیه اروپا معتقد است: «تعیین شرایط برای کسب حق شهروندی موضوعی است ملی که هر کشوری به طور مستقل می‌تواند در باره آن تصمیم‌گیری کند.» در واقع اتحادیه اروپا در این امر نمی‌تواند دخالت کند.
 
بسیاری از نمایندگان اتحادیه اروپا از این امر ناراضی هستند و معتقدند که این شیوه به دست آوردن حق شهروندی با ارزش‌های اروپایی همخوانی ندارد. کمیسیون اتحادیه اروپا در این باره به چند کشور عضو تذکر داده است. سیاستمداران اروپایی خواستار توقف تجارت پاسپورت اروپایی و تعیین مقررات سختگیرانه‌تری برای صدور گذرنامه‌های موسوم به "پاسپورت‌های طلایی" هستند، امری که تا کنون تغییر زیادی در آن به وجود نیامده است.