چهارده ماه پس از انتشار خبر بیسابقه مسمومیت ۱۱۴ نفر سیرجانی بر اثر مصرف الکل دستساز ، حالا تنها طی سه روز ۲۴۰ ایرانی در چهار استان کشور دچار مسمومیت ناشی از مصرف الکل دستساز شدهاند که حداقل ۲۵ نفر از آنها فوت شدهاند.
با وجود ممنوعیت مصرف الکل در ایران، شواهد حاکی از روند رو به رشد مصرف این نوشیدنی است ولی آمار رسمی محدودی که در این باره وجود دارد، چه میگوید؟
بر اساس نتایج مطالعه پیمایش سلامت روان که توسط وزارت بهداشت و درمان ایران در سالهای ۱۳۸۹ و ۱۳۹۰ انجام شده، ۶.۳ درصد جمعیت بزرگسال ایرانی در سال ۱۳۸۹ حداقل یکبار یا بیشتر الکل مصرف کرده بودند. این درصد شامل بیش از ۳ میلیون نفر از جمعیت ایران در سال ۱۳۸۹ میشد.
با وجود پائین بودن میزان جمعیت مصرف کننده الکل در ایران، سطح مصرف آنها از همان زمان نگران کننده بود. به طوری گزارش سازمان بهداشت جهانی در مورد متوسط مصرف الکل از سوی مشروب خواران ایران در اوایل دهه ۹۰ خورشیدی حاکی از مصرف ۲۵ لیتر در سال است. رقمی که ایران را از این نظر در رتبه ۱۹ جهان قرار داده بود.
این سازمان سه سال پیش نیز اعلام کرد که حدود ۳ میلیون نفر در جهان بر اثر مصرف الکل جان خود را از دست دادهاند. در همان سال مدیرکل وقت حوزه ریاست سازمان پزشکی قانونی با استناد به گزارش سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده بود که سهم ایران از این مرگ و میر حدود ۵ هزار نفر در سال است.
آمار منتشر شده برای سال ۱۳۹۳ در حالی است که پیش از آن سازمان پزشکی قانونی اعلام کرده بود که در هفت ماهه نخست سال ۱۳۹۱ در مقایسه با مدت مشابه سال پیش از آن، مرگ ناشی از مسمومیت با الکل بیش از دو برابر شده و به ۱۰۲ تن رسیده بود.
امری که نشان دهنده شتابگیری رشد میزان مصرف از یک سو و تولید و توزیع الکل بیکیفیت از سوی دیگر است. در همین خصوص، اوایل دهه ۹۰ خورشیدی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا در ایران اعلام کرده بود که سالانه حدود ۸۰ میلیون لیتر مشروبات الکلی وارد این کشور میشود.
اما حسن تامینی لیچایی، نایب رئیس وقت کمیسیون بهداشت و درمان مجلس ایران در سال ۱۳۹۳ اعلام کرد که مطابق آمار وزارت بهداشت، بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر انواع مشروبات الکلی ساخت داخل و قاچاق در کشور مصرف میشود.
سه سال پیش نیز، علی اکبر سیاری، معاون وقت بهداشت وزارت بهداشت ایران در قالب خبری که جنجال برانگیز شد، خبر داد که میزان مصرف الکل در ایران به سالانه ۴۲۰ میلیون لیتر بالغ شده است.
خبری که انتشار آن موجب شد تا اعلام آمار و اطلاعات مربوط به روند رشد مصرف الکل در ایران متوقف شود.
با این وجود اگر فرض شود که متوسط مصرف الکل در ایران همچنان ۲۵ لیتر در سال باشد، مصرف ۴۲۰ میلیون لیتر الکل در سال به منزله وجود ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار ایرانی مصرف کننده مستمر الکل است. این میزان شامل ۲۰ درصد جمعیت ۸۱.۷ میلیون نفری ایران میشود.
این در شرایطی است که سازمان بهداشت جهانی در گزارش خود که مربوط به بررسیهای صورت گرفته در اوایل دهه ۹۰ خورشیدی میشود، اعلام کرده بود که تنها حدود ۲ درصد جمعیت بزرگسال ایرانی مصرف کننده مدام الکل هستند.
حال با وجود این رشد مصرف، فقدان تولید استاندارد در داخل ایران و دشواری واردات قانونی محصولات با کیفیت موجب شده تا روز به روز بر شمار مسمومان ناشی از مصرف الکل افزوده شود.