سازمان بهداشت جهانی: بی‌تحرکی جان یک و نیم میلیارد نفر را تهدید می‌کند

افزایش کار فاقد تحرک نیاز به برنامه‌ریزی برای تشویق مردم به ورزش را افزایش می‌دهد سازمان بهداشت جهانی هشدار داده است که کمبود فعالیت و تحرک بدنی در سطح جهان سلامت یک و نیم میلیارد نفر را به مخاطره انداخته است و جانشان را تهدید می‌کند. ایران از کشورهای نسبتا کم تحرک جهان است و به خصوص بین تحرک بدنی زنان و مردان در این کشور تفاوت زیادی دیده می‌شود.
 
گزارش این سازمان تحت عنوان "روند جهانی کمبود فعالیت بدنی در سطح جهانی از ٢٠٠١ تا ٢٠١٦" در نشریه The Lancelot Global Health منتشر شده و حاوی نتایج یک پژوهش در سطح جهانی است که نزدیک به دو میلیون نفر در آن شرکت داشته‌اند.
 
این گزارش هشدار می‌دهد که طی پانزده سال مورد پژوهش، فعالیت بدنی در سراسر جهان روندی نزولی داشته و در سال ٢٠١٦ بیش از یک چهارم جمعیت بالغ جهان یعنی یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر تحرک بدنی لازم را نداشتند که بیش از رقم ٢٣.٣ درصد در سال ٢٠١٠ بوده است. کاهش میزان تحرک بدنی در دوره پانزده ساله تحت بررسی به بیش از ٥ درصد می‌رسد.
 
در این گزارش آمده است که عدم تحرک در کشورهای با درآمد بالاتر نزدیک به دو برابر سطح آن در کشورهای کم درآمد است که نشان می‌دهد افزایش درآمد می‌تواند باعث کاهش تمایل به فعالیت بدنی شود. در عین حال، عوامل دیگری جز رفاه بیشتر در این زمینه موثر است زیرا کم‌تحرکی کشورهای آمریکای لاتین و حوزه کارائیب هم کمابیش به همان اندازه کشورهای ثروتمند غربی است.
تفاوت بین تحرک بدنی زنان و مردان در ایران زیاد است حداقل تحرک لازم برای فرد بالغ ١٥٠ دقیقه حرکت معتدل یا ٧٥ دقیقه حرکت شدید در هفته است و تحرک کمتر از این برای سلامت زیانبار توصیف شده است.
 
در کشورهای فقیر جهان، تنها ١٦ درصد از کسانی که در این تحقیقات مورد بررسی قرار گرفتند کمتر از میزان لازم تحرک داشتند در حالیکه این رقم در کشورهای ثروتمند به ٣٧ درصد می‌رسید. توسعه و پیشرفت اقتصادی باعث می‌شود که مردم بیشتر به کارهایی اشتغال یابند که نیازی به تحرک جسمی ندارد.
 
مردم اوگاندا و موزامبیک پرتحرک‌ترین مردم در سطح جهانی بوده اند و تنها در مورد ٦ درصد جمعیت این دو کشور میزان فعالیت بدنی به حداقل لازم در هفته نمی‌رسید. مردم کویت، جزیره ساموآ (تحت حاکمیت ایالات متحده)، عربستان سعودی و عراق کم تحرک‌ترین مردم جهان هستند.
 
علاوه بر تفاوت در شرایط مادی، جنسیت نیز در میزان تحرک جسمی تاثیر دارد.
در ١٥٩ کشور از ١٦٨ کشور مورد بررسی در این تحقیق، زنان به مراتب کمتر از مردان فعالیت بدنی داشته‌اند و این تفاوت حداقل به ١٠ درصد می‌رسد. توزیع جغرافیایی تفاوت جنسیتی برای کشورهای جنوب آسیا عبارتست از ٤٣ درصد برای زنان در برابر ٣٢ درصد برای مردان، در آسیای مرکزی، خاورمیانه و شمال آفریقا ٤٠ درصد برای زنان و ٢٦ درصد برای مردان و در کشورهای ثروتمند غربی ٤٢ درصد برای مردان و ٣١ درصد برای زنان. در تمامی مناطق جهان به استثنای شرق و جنوب شرق آسیا، تحرک بدنی زنان از مردان کمتر بوده است.
 
کشورها و سرزمین‌هایی با جمعیت بالای ١٠ میلیون نفر که تفاوت تحرک بدنی بین مردان و زنان از ٢٠ درصد هم بیشتر بوده عبارتند از ایران، عراق، عربستان سعودی، بنگلادش، ترینیداد و توباگو، باهاما، باربادوس و سن لوسیا. در ایران، ٣٣ درصد جمعیت تحرک بدنی کافی ندارند و این رقم برای مردان به ٢٣.١ درصد و برای زنان به ٤٣.٣ درصد می‌رسد.
 
در مورد تعدادی از کشورهای دارای جمعیت بالاتر از ١٠ میلیون نفر آمار لازم وجود نداشته و در نتیجه، وضعیت آنها مشخص نیست. افغانستان از جمله این کشورهاست.
 
سازمان بهداشت جهانی هشدار می‌دهد که تحرک کافی در جلوگیری از ابتلای به امراض قلبی - عروقی، دیابت نوع ٢، دمانس (زوال عقل) و برخی سرطان‌ها موثر است و در صورت ادامه روند فعلی، درصد بیشتری از جمعیت جهان به خاطر عدم تحرک در معرض ابتلای به بیماری قرار خواهند گرفت.
 
به گفته تهیه‌کنندگان این گزارش، اگرچه تشخیص عدم تحرک در مقایسه با یافتن راه‌هایی برای مقابله با آن چندان دشوار نیست. شیوه زندگی امروزی نه تنها بر نوع کار بلکه حتی بر نوع تفریح مردم نیز تاثیر گذاشته و در مجموع، باعث کاهش تحرک بدنی شده است. همچنین، پیشرفت فناوری و دسترسی به امکانات رفاهی، از جمله حمل و نقل موتوری، الزام به تحرک بدنی را کاهش داده است.
 
توصیه سازمان بهداشت جهانی این است که دولت‌ها و نهادهای مختلف موضوع لزوم تحرک بدنی را با جدیت دنبال کنند و به عنوان یک برنامه بهداشتی جدی مورد توجه قرار دهند.