عطر درمانی یا آروماتراپی به معنای درمان با استفاده از بو وعطر است و به مصرف روغنهای بودار درمعالجه عمومی و حفظ تعادل بدن برمی گردد. روغنهای بودار روغنهایی است که از اسانس معطر گل ها، درختان، میوه ها، علف ها، پوست و بذر گیاهان تهیه میشود.
روغنهای معطر قابل تقسیم به روغنهایی با خواص درمانی، روانی و فیزیولوژیکی است که باعث حفظ سلامتی و جلوگیری از بیماری میشود. برخی از روغنها دارای خاصیت ضد التهاب، تسکین دهنده درد، ضد افسردگی، محرک، آرام بخش، خلط آور و حتی تقویت کننده سیستم گوارش و هاضمه است.
روغنهای گیاهی با جذب در بدن ما تاثیرات خود را اعمال میکند و باقی مانده آن به طور طبیعی از بدن دفع میشود. این روغنها میتواند بر هیجانات، ذهن و احساسات نیز تاثیر بگذارد. برخی از روغنهای گیاهی که در عطر درمانی استفاده میشود شامل اکالیپتوس، استوقودوس، رزماری، لیمو، نعناع و ... است.
خاستگاه عطر درمانی
به گفته دکتر نسیم زرین پنجه، محقق پژوهشکده گیاهان دارویی، خاستگاه عطر درمانی به ۶۰۰۰ سال قبل برمی گردد. زمانی که پزشک مصری هیم هوتپ، خدای علم طب آن دوره، مصرف روغنهای معطر برای حمام و ماساژ را توصیه میکرد. سقراط، پدر یونانی علم طب، استحمام با روغنهای معطر به طور منظم و ماساژ با عطر را توصیه کرده است. این همان شیو ه.ای است که به طور موثر در آتن برای پیشگیری از طاعون انجام میشده است.
طی طاعون عظیمی که در سال ۱۶۶۵ شهر لندن با آن مواجه شد، مردم بستههای چوب سدر، سرو و استوقودوس را در خیابانها میسوزاندند. عطر درمانی در اوایل قرن بیستم به تایید وسیع تری دست یافت. دکتر جین ولنت جراح فرانسوی ارتش به وفور از روغنهای گیاهی در جنگ جهانی دوم استفاده میکرد.
امروز تحقیقات، موارد مصرف متعدد روغنهای معطر را ثابت کرده است. تحقیقات پزشکی در سالهای اخیر ثابت کرده است که عطرها همانند دیگر داروها به طور مستقیم روی مغز تاثیر میگذارند.
برای مثال بوییدن گیاه استوقودوس، امواج آلفا را در پشت سر افزایش میدهد و این ناحیه مرتبط با حفظ آرامش است. بوی گل یاسمن امواج بتا را در مغز افزایش میدهد و این امواج باعث افزایش تحرک و هوشیاری میشود.
روغنهای معطر چگونه عمل میکنند؟
دکتر آلن هاچ متخصص اعصاب و رئیس مرکز تحقیقات بویایی و چشایی در شیکاگو میگوید: «بوها به طور مستقیم روی مغز تاثیر میگذارند، درست مانند داروهای مخدر.» بینی ما ظرفیت و توانایی تشخیص یک میلیونیوم بوی مختلف رادارد. عطر و بو وارد بینی ما میشود و با پرزهای بینی تماس حاصل میکند. گیرندههای واقع در این پرزها به پیازهای بویایی واقع در انتهای رشتههای عصبی مغز متصل هستند.
بوها به وسیله پرزها و از طریق پیازهای بویایی به کمک لرزشهای الکتریکی به مغز انتقال مییابند. سیستم لیمبیک بخشی از مغز است که مرتبط با حالات روحی، احساسات، هیجانات، حافظه و یادگیری ماست. تمام بوهایی که به سیستم لیمبیک میرسند، آثار شیمیایی مستقیم روی حالت روحی ما دارند.
به علاوه سیستم لیمبیک محل ذخیره میلیونها بویی است که به خاطر میآوریم. سلولهای روغنهای گیاهی خیلی ریز هستند و به راحتی میتوانند در پوست نفوذ کنند و جذب جریان خون شوند. مدتی طول میکشد تا مواد زاید از طریق خون، ادرار، عرق و مدفوع خارج شود.
روغنهای معطر در درمان بیماریها و به شکل سحر آمیزی در بر طرف کردن مشکلات عصبی، موارد مرتبط با استرس، بیماریهای عصبی، عفونتهای پوستی، ریزش مو، التهابات، وجود درد ناشی ازعضلات یا اختلالات اسکلتی موثرند.