ایران در جام جهانی روسیه: غولی که دست و پایش بسته بود

کارلوس کی‌روش توانست در دومین جام جهانی پیاپی همراه تیم ملی، بهترین نتایج تاریخ فوتبال ایران را کسب کند. تیم ملی با هدایت او با کسب ۴ امتیاز و در شرایطی از "گروه مرگ" جام جهانی حذف شد که نمایش تحسین‌برانگیزی داشت. شاید اگر داوران و البته سیستم کمک داوران ویدئویی با تیم او مهربان‌تر بود، ایران به جای یکی از دو غول فوتبال اروپا، به مرحله یک‌هشتم نهایی جام جهانی می‌رفت.
از تیم هفتم تا بهترین تیم آسیا
اما داستان کی‌روش و تیم ملی همیشه این‌قدر شیرین نبود؛ سال ۲۰۱۱ کارلوس کی‌روش در شرایطی هدایت تیم ملی ایران را برعهده گرفت که ایران در رتبه هفتم آسیا بود و جایی میان پنجاه تیم برتر رده‌بندی فیفا نداشت. کی‌روش با استفاده از چند نسل مختلف فوتبال ایران و تغییرات مکرر در تیم ملی و البته با برنامه‌های خود توانست پس از ۷ سال بهترین نتایج فوتبال ایران در مهم‌ترین مسابقات جهان را کسب کند، اما در این راه او فشارهای فراوانی را متحمل شد.
از منتقدان داخلی تا دست‌اندازهای بین‌المللی
کارلوس کی‌روش درباره شرایط سخت کار برای تیم ملی ایران به مجله "جی‌کیو" گفت: "در وجودم یک حیوان درنده عاشق پیروزی دارم اما شرایط (در تیم ملی ایران) هیچ‌گاه مساعد نبود، حقوق و دستمزد پایین بود و تامین پول برای هتل تیم و هزینه‌های سفر مبارزه‌ی بزرگی را می‎طلبید، چرا که فیفا به خاطر تحریم‌ها پول‌ پاداش‌های ایران را بلوکه کرده بود."
 
اما مشکلات کیروش فقط محدود به تحریم‌های بین‌المللی و مالی نبود. در ایران منتقدان همواره و تقریبا با هر تصمیم کی‌روش را هدف می‌گرفتند. از انتقاد به برنامه‌های آماده‌سازی و اردوها گرفته تا مرخصی‌های چند ماهه و حتی فهرست بازیکنان تیم ملی. این کارشکنی‌ها و دست‌اندازها حتی در آستانه جام جهانی ۲۰۱۸ هم ادامه داشت.
 
در حالی که کی‌روش اعلام کرده بود ملی‌پوشان حاضر در لیگ برتر ایران نیاز به آماده‌سازی ۴۰ روزه دارند اما بازیکنان پرسپولیس، استقلال و ذوب آهن که تقریبا نصف ترکیب تیم ملی را تشکیل می‌دادند، به دلیل حضور در لیگ قهرمانان آسیا در نهایت تنها ۲۹ روز مانده به اولین بازی ایران در جام جهانی در اردوی آماده‌سازی تیم ملی حضور یافتند.
 
غیر از این موضوعات دخالت در فهرست کی‌روش و انتقادات تند نسبت به بازیکنان انتخابی برای جام جهانی، از عواملی بود که آرامش سرمربی تیم ملی را بارها به هم زد. نکته جالب اینکه انتقادات از فهرست تیم ملی فقط مختص به پیشکسوتان و کارشناسان فوتبال نبود، ۳۰ نماینده مجلس در نامه‌ای به وزیر ورزش خواهان تغییر فهرست تیم ملی شدند؛ موضوعی که احتمالا آن را فقط در فوتبال ایران بتوان دید.
در ایران منتقدان همواره و تقریبا با هر تصمیم کی‌روش را هدف می‌گرفتند. از انتقاد به برنامه‌های آماده‌سازی و اردوها گرفته تا مرخصی‌های چند ماهه و حتی فهرست بازیکنان تیم ملی. اما شاید مهم‌ترین دغدغه کی‌روش در روند آماده‌سازی تیم ملی لغو شدن بازی‌های دوستانه در راه جام جهانی بود. طبق برنامه‌ریزی کارلوس کی‌روش و اعلام فدراسیون فوتبال، تیم ملی ایران قرار بود در راه آماده‌سازی برای جام جهانی ۸ بازی تدارکاتی برگزار کند.
 
از این ۸ بازی دیدار برابر لیبی، سوریه، یونان و کوزوو لغو شد؛ نیمی از بازی‌های تدارکاتی. برای لغو این بازی‌ها دلایل متعددی مطرح شد از وجود شرکت‌های تولید مشروبات الکلی به عنوان حامی مالی تا نپذیرفتن شرایط ایران و حتی دلایل سیاسی.
 
محمدجواد جمالی نماینده مردم فسا در مجلس ایران درباره لغو بازی‌های دوستانه تیم ملی ایران به خبرگزاری مجلس گفت: "بسیاری از تیم‌های بزرگ به دلایل سیاسی حاضر به عقد قرارداد با تیم ملی ایران نیستند. ماجرای لغو بازی‌های دوستانه و اتفاقات اخیر برابر یونان و کوزوو موضوع جدیدی برای کشورمان نیست و با توجه به اینکه این تیم‌ها پشت‌گرمی ویژه‌ای هم از طرف مجامع بین‌المللی دارند، به راحتی خلف وعده می‌کنند و علیه آن‌ها نیز هیچ اقدام حقوقی صورت نمی‌گیرد. باید بپذیریم که ابزارهای قدرت در ورزش مانند مجامع تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز بین‌المللی از قبیل فیفا و غیره نیز به مانند سیاست در اختیار قدرت‌های جهان قرار دارد و همه این سیاست‎ها در یک مسیر قرار دارد."
تیم‌های هم‌سطح ایران چگونه بودند؟
در سال‌های اخیر بازی‌های دوستانه کشورهای آسیایی رقیب و هم‌سطح ایران مانند کره جنوبی و ژاپن برای هوادارن فوتبال ایران حسرت بزرگی ایجاد کرده است. در حالی که ایران حتی موفق به برگزاری بازی دوستانه با لیبی و کوزوو نشد؛ به عنوان نمونه تیم ملی ژاپن در یک‌سال اخیر با تیم‌های قدرتمندی مانند برزیل، بلژیک و سوئیس بازی دوستانه برگزار کرده است.
 
حتی اگر ژاپن را از نظر سیاسی و مالی تیمی قدرتمند و غیرقابل قیاس با ایران بدانیم، می‌توانیم ایران را با تیمی مانند تونس مقایسه کنیم، تونس در یک‌سال اخیر با تیم‌های قدرتمندی مانند اسپانیا و پرتغال بازی دوستانه برگزار کرده است، چیزی که برای مردان کی‌روش فقط در جام جهانی امکان‌پذیر شد.
کی‌روش با مشکلات آینده چه می‌کند؟
طبق اعلام داورزنی معاون وزیر ورزش، قرار است کارلوس کی‌روش تا پایان جام ملت‌های آسیا در دی ماه ۱۳۹۷، هدایت تیم ملی ایران را برعهده داشته باشد. خبری که البته از سوی کی‌روش تکذیب شده و سرمربی تیم ملی می‌گوید تا به حال قراردادش را تمدید نکرده است.
 
با حضور تیم‌های استقلال و پرسپولیس در مراحل نهایی لیگ قهرمانان آسیا و البته برگزاری لیگ برتر ایران در اواخر تابستان و پاییز، می‌توان از حالا این احتمال را داد که کی‌روش باید خودش را برای درگیری بر سر روند آماده‌سازی تیم ملی به ویژه با برانکو ایوانکوویچ و وینفرد شفر، مربیان پرسپولیس و استقلال آماده کند.
 
علاوه بر آن افزایش قیمت ارز در ایران می‌تواند مشکلات زیادی را بر سر برگزاری بازی‌های دوستانه و اردوهای آماده‌سازی تیم ملی بوجود بیاورد. باید منتظر ماند و دید کی‌روش با حیوان درنده عاشق پیروزی درون وجودش که البته با وجود کمبودها در ایران شاید دندان نداشته باشد، می‌تواند به حسرت چهار دهه‌ای ایران برای قهرمانی در جام ملت‌های آسیا پایان دهد یا نه.