راز شگفت‌انگیز انفجار قائمشهر چیست؟

ساعت ۲۲ و ۴۰ دقیقه یکشنبه گذشته، اهالی منطقه «سمنا دشت» قائمشهر شاهد پدیده‌ای بسیار عجیب و مهیب بودند. صدای انفجار و در پی آن شکسته شدن تعداد زیادی از شیشه‌های خانه‌ها و ساختمانها، باعث نگرانی شهروندان قائمشهری شد.
 
آن‌ها که در دقایق ابتدایی به دنبال نشانه‌ای از این انفجار بودند با تعجب متوجه فرورفتگی ۴۰ سانتی متری آسفالت آن هم به وسعت سه متر مربع شدند. در پی این انفجار، شیشه یک دستگاه خودرویی که از نزدیکی منطقه محل انفجار می‌گذشت هم در اثر برخورد موج انفجار خرد شده بود.
 
کمی بعد نیرو‌های آتش نشانی و اورژانس قائمشهر به محل رسیدند؛ خوشبختانه این انفجار در منطقه‌ای متراکم رخ نداد و بنابر اعلام سخنگوی اورژانس مازندران، صرفا در این حادثه یک مرد ۶۰ ساله بر اثر خرد شدن شیشه دچار جراحت شد که بلافاصله به اورژانس بیمارستان، ولی عصر این شهر منتقل شد. در ساعات ابتدایی هیچ گمانه زنی دقیقی از علت وقوع انفجار منتشر نشد.
بازار داغ شایعه
در غیاب تلگرام که معمولا سرعت اطلاع رسانی را سریعتر از معمول میسر می‌ساخت، بازار شایعه بسیار داغ شد. از تلاش ناکام حفاران غیرمجاز گرفته تا برخورد شهاب سنگ، مجموعه شایعه‌هایی در شرح علت وقوع این انفجار خیلی زود مطرح شد.
 
ایرنا در همین باره در گزارش خود نوشت: «علی رحمانی نیا، مسئول روابط عمومی آتش نشانی قائمشهر گفت: «انفجار در زمین مورد نظر گودالی ایجاد کرده است، ولی هنوز مشخص نیست که این انفجار ناشی از چه بوده است.» با این حال در پیام رسان‌های داخلی شهرستان قائمشهر گمانه زنی‌های زیادی درباره علت انفجار صورت گرفته است که مهم‌ترین آن اصابت شهاب سنگ است.
 
مسئولان سیاسی و امنیتی شهرستان قائمشهر هم پاسخگویی درباره علت این انفجار را به بررسی‌های تکمیلی موکول کرده اند.» خبرگزاری صداوسیما هم در همین باره از قائمشهر گزارش داد: «در محل حادثه گودالی به عمق نیم متر ایجاد شده و احتمال سقوط شهاب سنگ در بین مردم مطرح است، ولی تاکنون آثار و شیئی در محل حادثه و اطراف آن رویت نشده است.»
 
گرچه عموم مردم این اتفاق را مرتبط با برخورد شهاب سنگ قلمداد کردند، ولی تصاویر دوربین صداوسیما نشان می‌داد که به واقع هیچ ردی از برخورد شهاب سنگ و بقایایی احتمالی از شهاب سنگ به رغم تلاش‌های ماموران ذی ربط به دست نیامده است.
 
بازار داغ شایعه و به ویژه انتشار شایعه‌ای که انفجار شدید در منطقه سمنادشت قائمشهر را به حفاری غیر مجاز برخی افراد برای دستیابی به آثار باستانی تپه گردکوه در این منطقه نسبت می‌داد، با واکنش سریع مقامات مسئول محلی مواجه شد.
 
محسن باستانی، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قائمشهر با تکذیب این شایعه به ایرنا گفت: «هیچگونه حفاری غیر مجاز و استفاده از مواد انفجاری برای این منظور در تپه گردکوه صورت نگرفته است.
 
تمامی مطالبی که در این خصوص در فضای مجازی منتشر شد شایعه است و خبری از حفاری در این منطقه نیست.
 
تیم حفاظت از آثار باستانی به صورت مداوم و شبانه روزی از تپه باستانی گردکوه مراقبت و حفاظت می‌کنند تا آثار باستانی احتمالی در این منطقه مصون بماند.» ایرنا در همین گزارش با قلمی متفاوت نوشت: «اولین گمانه زنی در فضای مجازی درباره این انفجار، س قوط شهاب سنگ بود و استدلال مطرح کنندگان این گمانه زنی هم صدا شدید انفجار بوده است که در تمامی مناطق شهری قائمشهر شنیده شد.
 
برخی از افراد نیز از احتمال ترک برداشته شدن خود به خودی آسفالت، انفجار نارنجک و دیگر مواد انفجاری سخن به میان آوردند، ولی شاهدان عینی که بلافاصله در محل حضور یافتند اعلام کردند که هیچ اثری از شی منفجر شده مشاهده نکردند. گمانه زنی درباره ارتباط انفجار با محوطه باستانی گردکوه تازه‌ترین شایعه‌ای است که در قائمشهر رواج یافته است و در صورتی که مسئولان به سکوتشان ادامه دهند، گمانه زنی‌های بعدی از راه خواهد رسید.»، اما علت این واقعه به راستی چه بود؟
پای بچه رعدوبرق در میان است؟
بازبینی ویدئوی گزارشی که صداوسیما از منطقه منتشر کرده، موج انفجار، اطلاعات گزارش‌های مستقل از محل سقوط و البته پیدا نشدن شهاب سنگ، شک دیگری را برای ما برانگیخت.
 
«گوی آذرخش» یا «آذرخش گلوله ای» یکی از راه‌های تخلیه بار الکتریکی بین آسمان و زمین است؛ چیزی شبیه رعدوبرق، اما در اندازه و ابعاد یک توپ! پدیده‌ای که به دفعات در طی تاریخ ثبت شده، ولی هنوز در مورد ماهیت آن اجماع علمی صورت نگرفته است و از فرضیه به نظریه بدل نشده.
 
علت شکل گیری آن هر چه باشد، می‌تواند با حرکت مهیب و سریعش، انفجار در پی داشته باشد و حتی به مرگ افراد بینجامد.
 
پیش از این در حادثه مشابهی که یک دهه پیش در شمال کشور رخ داده بود نیز، محتمل‌ترین نظر وقوع آذرخش گلوله‌ای بود.
 
در همین باره با دکتر حامد پور خرسندی، شهاب سنگ شناس در دانشگاه بروکسل گفتوگو کردیم و نظر تخصصی او را جویا شدیم.
 
او درباره این انفجار و احتمال برخورد آذرخش گلوله‌ای گفت: این امواج صوتی در اثر انفجار شهاب سنگ در جو و همچنین پدیده‌هایی مثل رعد و برق و امثال آن ایجاد می‌شوند.
 
تا زمانی که قطعاتی از سنگ پیدا نشدند نمی‌توانیم آن را به شهاب سنگ ارتباط بدهیم. به این علت که ممکن هست واقعا شهاب سنگی بوده باشد و چند روز آینده پیدا شود.
 
به عبارتی متخصصان باید اطمینان پیدا کنند که شخص یا اشخاصی اقدام به برداشتن قطعه شهاب سنگ احتمالی در لحظات نخست برخورد نکرده باشد؛ متاسفانه شهاب سنگ‌ها که بیشتر ارزش علمی دارند، از دیدگاه عموم مردم به اشتباه هم اندازه طلا و الماس با ارزش تصور می‌شوند و عموما بررسی‌های علمی را با مشکل مواجه می‌کنند.
 
علاوه بر آن مشاهدات میدانی فضای برخورد می‌تواند در روز‌های آینده منجر به نظر قطعی کارشناسان شهاب سنگ شناس شود. تا پیش از کشف شهاب سنگ، محتمل‌ترین اتفاق برخورد آذرخش گلوله‌ای است که موج انفجار مشابهی را در پی دارد.