ورزش ایران در سال ۹۶: دو خط قرمز حکومت؛ 'باید ببازی' و 'به ورزشگاه نیایی'

مقام‌های ایرانی آقای کریمی را برای باخت عمدی ستایش کرده‌اند ورزش ایران در سال ۹۶ رویداد بزرگی را پشت سرنگذاشت، نه المپیک، نه جام جهانی، نه جام ملت‌های آسیا و نه بازی‌های آسیایی. اما ورزش ایران در سال ۱۳۹۶ یکی از جنجالی‌ترین سال‌ها را پشت سرگذاشت. جنجال‌هایی که بزرگ‌ترینشان ریشه در دو خط قرمز حکومت ایران داشت: به رسمیت نشناختن اسرائیل و محدود کردن آزادی‌های اجتماعی زنان.
 
این مطلب نگاهی دارد به هشت اتفاق مهم ورزش ایران در سالی که آخرین روزهاش را می گذرانیم.
ایران و اسرائیل؛ باید ببازی
آذر ۱۳۹۶ در مسابقات کشتی زیر ۲۳ سال جهان در لهستان؛ مربی تیم ایران در کنار تشک فریاد کشید "باید ببازی". علیرضا کریمی با فتیله‌پیچ‌های پیاپی مقابل حریف روس ضربه فنی شد تا با حریف اسرائیلی روبرو نشود. پس از مسابقه ۳۵ سال پیش بیژن سیف‌خانی با اسرائیل، ورزشکاران ایرانی با هر بهانه‌ای از مسابقه دادن با اسرائیل طفره می‌رفتند اما این بار فریاد باید ببازی تا بالاترین مقام ایران امتداد پیدا کرد و ارکان ورزش این کشور را لرزاند. موضوع با واکنش گسترده در داخل و خارج ایران و به خصوص شبکه‌های مجازی روبرو شد.
 
کمیته بین‌المللی المپیک به اتحادیه جهانی کشتی فشار آورد تا موضوع را به طور جدی پیگیری کند، نخست وزیر اسرائیل به کشتی‌گیر ایرانی پیام داد :"زورگویانی که به تو گفتند بباز، به خاک می‌افتند"، محافظه‌کاران ایرانی از علیرضا کریمی تقدیر کردند و او با رهبر ایران دیدار کرد.
اگرچه حتی شایعه احتمال محروم شدن ورزش ایران هم به گوش رسید، اما با رایزنی رسول خادم، علیرضا کریمی شش ماه محروم شد و مربی‌اش دو سال. این بار اما نوبت رسول خادم بود که آتش را شعله‌ور کند. او از وزارت ورزش خواست فکری برای مسابقه با اسرائیل بکند و وقتی با بی‌اعتنایی آن‌ها و انتقاد محافظه‌کاران روبرو شد، گفت اگر قرار است ببازیم باید همه باهم ببازیم. خادم استعفا کرد و در حمایت از او روسای هیات‌های کشتی سراسر ایران هم از کار کناره گرفتند. گرفتن میزبانی جام جهانی کشتی فرنگی اهواز از ایران یکی از آخرین تبعات این داستان است. داستانی که به نظر می‌رسد حکومت ایران را مجبور خواهد کرد این بار به جای طفره رفتن با آن روبرو شود.
زنان با گریم در ورزشگاه
زنان ایرانی مدت‌هاست برای ورود به ورزشگاه‌ها تلاش می‌کنند و از زندان و دستگیری تا تهدید به "مقابله خونین حزب‌الله" هم نتوانسته مانع آن‌ها شود. زنان ایرانی که در شهریور ماه زنان سوری را دیدند که بدون دردسر وارد ورزشگاه آزادی شدند، در جستجوی راه دیگری برآمدند؛ آن‌ها با کمک گرفتن از گریم و از جمله استفاده از ریش و سبیل مصنوعی خودشان را به شکل مردان در‌‌آوردند و راهشان به ورزشگاه را باز کردند. انتشار عکس‌های دختران در ورزشگاه از یک سو با واکنش گسترده در شبکه‌های اجتماعی روبرو شد و از سوی دیگر تلاش حکومت را برای جلوگیری از ورود آن‌ها به استادیوم‌ها شدت داد.
 
یکی از برجسته‌ترین نمونه‌ها، تلاش زنان برای حضور در بازی پرسپولیس و استقلال بود. تلاشی که به بازداشت دست کم ۳۵ نفر انجامید. هرچند که یک سخنگوی وزارت کشور ایران گفت این زنان بازداشت نبودند بلکه صرفا تا زمان پایان مسابقه به "مکانی مناسب" انتقال داده شده بودند. جانی اینفاتینو، رئیس فدراسیون جهانی فوتبال هم که به ایران آمده بود، بعد از این بازی گفت، با مسئولان فوتبال ایران در مورد حضور زنان صحبت کرده و آن‌ها قول داده‌اند زنان به زودی به ورزشگاه بروند اما این کار نیاز به زمان دارد. زمانی که برای حکومت ایران به سرعت و برای زنان به کندی می‌گذرد.
علی کریمی از همان ابتدای فوتبالش چندان از حاشیه دور نبوده است. در جوانی که به عنوان کاپیتان تیم المپیک ایران داور را هل داد و یکسال محروم شد، مدت‌ها با علی دایی اختلاف داشت، در بازی با کره جنوبی دستبند سبز بست و نمونه آخر هم انتقادهای پیاپی از فدراسیون فوتبال
علی کریمی؛ جدال با فدراسیون و کی‌روش
علی کریمی از همان ابتدای فوتبالش چندان از حاشیه دور نبوده است. در جوانی که به عنوان کاپیتان تیم المپیک ایران داور را هل داد و یکسال محروم شد، مدت‌ها با علی دایی اختلاف داشت، در بازی با کره جنوبی دستبند سبز بست، با مالک باشگاه نفت تهران درگیر شد و نمونه آخر هم انتقادهای پیاپی از فدراسیون فوتبال. اما حضور کریمی در برنامه ۹۰ او را برای مدتی به چهره اول شبکه‌های مجازی تبدیل کرد. جایی که به اعتقاد بسیاری با این که نمی‌توانست به خوبی محمدرضا ساکت صحبت کند، اما توانست همدلی قریب به اتفاق مخاطبان را با خود همراه کند. او در این گفتگوی تلویزیونی به شدت از کارلوس کی‌روش و یکی از دستیاران او انتقاد کرد تا جایی که سرمربی تیم ملی در پیغامی تلفنی به عادل فردوسی‌پور او را "بزدل" خطاب کرد.
سعید علی‌حسینی؛ بزرگ‌ترین بازگشت ورزش ایران
راجر فدرر برنده بهترین بازگشت جایزه لاروس در سال ۲۰۱۸ شد. با عملکرد اسطوره سوئیسی کمترین شکی در لیاقت او برای گرفتن این جایزه وجود نداشت، اما اگر ورزش ایران دیپلماسی قدرتمندتری داشت احتمالا سعید علی‌حسینی هم می‌توانست دست‌کم در میان نامزدها حضور داشته باشد. علی‌حسینی از درخشان‌ترین چهره‌های وزنه‌برداری ایران بود، ورزشکاری که گفته می‌شد تمام رکوردهای حسین رضازاده را در رده نوجوانان و جوانان شکسته است. او هشت سال پیش متهم به دوپینگ شد، اتهامی که نزدیکانش، حسین رضازاده، رئیس وقت فدراسیون وزنه‌برداری را در آن دخیل می‌دانستند. علی‌حسینی توانست محرومیت مادام‌العمر خود را به هشت سال کاهش دهد. بارها پیش آمده که ورزشکاران حرفه‌ای حتی پس از دوری چنده ماهه هم نتوانسته‌اند به سطح قبلی باز گردند، اما علی‌حسینی پس از هشت سال به مسابقات برگشت و توانست نایب قهرمان جهان شود؛ دستاوردی حیرت انگیز در ورزش حرفه‌ای.
ناطق نوری؛ جدایی پس از سه دهه
احمد ناطق نوری با ۲۸ سال ریاست بر فدراسیون بوکس رکورددار طولانی‌ترین مدیریت بر یک فدراسیون در ورزش ایران است. او که هفت دوره نمایندگی مجلس ایران را هم در کارنامه دارد، در سال ۱۳۹۶ سرانجام از ریاست فدراسیون بوکس کنار رفت، هرچند که همچنان رئیس افتخاری این فدراسیون است و شایع است هنوز اتاقش در فدراسیون را به رئیس جدید تحویل نداده است. گرچه گفته شده که او در فعالیت دوباره ورزش بوکس بعد از انقلاب سال ۵۷ نقش داشته اما ناطق‌نوری هیچگاه نتوانست بوکس را که قبل از انقلاب بعد از کشتی و وزنه‌برداری، مدال‌آورترین ورزش ایران بود، به اقتدار سابق برگرداند.
با تلاش شفر استقلال بار دیگر در کنار پرسپولیس به قدرت اول فوتبال ایران تبدیل شده استاستقلال و پرسپولیس در اوج؛ انقلاب شفر
پرسپولیس سال گذشته قهرمان لیگ برتر فوتبال ایران شد و به نیمه‌نهایی لیگ قهرمانان آسیا هم رسید. این فصل هم احتمال قهرمان نشدن پرسپولیس نزدیک به صفر است و پشت این نمایش مقتدر یک نفر ایستاده است: برانکو ایوانکوویچ. استقلال هم با دیدن موفقیت رقیب قدیمی، این الگوی موفق را تکرار کرد. علیرضا منصوریان در هفته هفتم لیگ برتر ایران استعفا کرد و وینفرد شفر جای او را گرفت. مربی ۶۸ ساله آلمانی بلافاصله شیوه بازی آبی‌‌ها را تغییر داد. استقلال، قعرنشین اول فصل حالا در رتبه سوم لیگ برتر ایران قرار دارد و در آسیا هم صدرنشین گروهی است که به "گروه مرگ" معروف بود. با تلاش آقای شفر استقلال بار دیگر در کنار پرسپولیس به قدرت اول فوتبال ایران تبدیل شده است.
رئیس فدراسیون چوگان؛ جنجال عکس‌های خصوصی
یکی از اخبار ورزش ایران در سال ۱۳۹۶ برکناری گلنار وکیل گیلانی، رئیس فدراسیون چوگان بود؛ خبری که تبدیل به یکی از جنجالی‌ترین‌ها در ورزش ایران شد. برکناری خانم وکیل گیلانی از سوی وزیر ورزش گرچه بر خلاف آیین‌نامه انتخاباتی و بدون تشکیل مجمع بود، ولی دلیل جنجالی شدن این قضیه چیز دیگری بود. به دنبال این خبر گفته شد که محمدرضا داورزنی، معاون وزیر ورزش با تهدید به انتشار عکس‌های خصوصی‌ خواستار استعفای گلنار وکیل گیلانی شده. روزنامه اعتماد در گزارشی نوشت که رفاقت قدیمی داورزنی با حمزه ایلخانی‌زاده، رئیس قبلی فدراسیون چوگان، دلیل این کار بوده است؛ موردی احتمالا بی‌نظیر در ورزش جهان.
سامسونگ و المپیک زمستانی؛ همه غیر از ایران و کره شمالی
گزارش خبرگزاری فرانسه در مورد این که ورزشکاران ایران و کره شمالی به دلیل تحریم‌های سازمان ملل نمی‌توانند گوشی‌های هدیه سامسونگ در المپیک پیونگ چانگ را دریافت کنند، کافی بود تا این خبر را به موضوع اول ورزش ایران تبدیل کند. دبیر کمیته ملی المپیک ایران هم گفت ورزشکاران ایرانی نتوانسته‌اند گوشی‌ها را تحویل بگیرند. به دنبال این خبر سفیر کره جنوبی به وزارت خارجه ایران احضار شد، دادستان کل ایران گفت، مدیر سامسونگ را احضار می‌کنیم و خبرگزاری رسمی دولت ایران نوشت محمد جواد ظریف گفته اگر سامسونگ عذرخواهی نکند دیگر از گوشی‌های آن استفاده نمی‌کند.
 
با بالا گرفتن داستان، کمیته بین‌المللی المپیک به بی‌بی‌سی فارسی گفت همه ورزشکاران از جمله ایرانی‌ها گوشی سامسونگ می‌گیرند. ورزشکاران ایرانی گوشی‌ها را گرفتند و سازمان‌دهندگان المپیک زمستانی هم با عذرخواهی از ورزشکاران ایرانی این حادثه را نتیجه "مشکلاتی در زمینه ارتباط در داخل گروه عملیاتی" اعلام کردند.