مؤسسه سینمایی سپاه: هالیوود اسلامی ایران

رادیو زمانه : ابراهیم حاتمی‌کیا در اختتامیه جشنواره فیلم فجر با تقدیر از مؤسسه «اوج» گفته بود افتخار می‌کند فیلمساز نظام است. منابع مالی سازمان سینمایی اوج – سازمان سپاه پاسداران – مشخص نیست، با این‌حال سینماگران ایرانی از این مؤسسه که ادعا می‌کند «مردم‌نهاد» است به عنوان «عابر بانک» سینمای ایران یاد می‌کنند. مؤسسه‌ای که هم در فیلم‌های سینمایی به سبک هالیوودی اما برای تحریف تاریخ سرمایه‌گذاری می‌کند، هم در تولید سریال‌های پربیینده برای پخش از سیمای جمهوری اسلامی ایران دست دارد و هم اینکه به وقتش تلاش می‌کند با تولید انیمیشن‌ها و بیلبوردها و نماهنگ‌هایی سیاست روز ایران را تحت تأثیر قرار دهد.
 
سازمان هنری رسانه‌ای «اوج» وابسته به سپاه با منابع مالی نامشخص: عابر بانک سینمای ایران
 
سازمان رسانه‌ای اوج در سال ۱۳۹۰ در دوران زمامداری محمود احمدی‌نژاد که بحث «سینمای فاخر» مطرح بود پدید آمد. منابع مالی این سازمان که ریاست آن را شخصی به نام احسان محمد حسنی (حدودا ۳۰ ساله) به عهده دارد مشخص نیست. این سازمان که به عنوان بک سازمان مردم‌نهاد ثبت شده، اعتبارات لازم را می‌تواند از همه دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی تأمین کند. از بودجه این سازمان و منابع تأمین بودجه‌اش اطلاعی در دست نیست. از وسعت کار «اوج» اما می‌توان تصوری از بودجه کلان آن به دست آورد: ۸۰ مؤسسه به عنوان زیرمجموعه‌های سازمان هنری رسانه‌ای اوج در داخل و خارج از کشور فعالیت می‌کنند. بیش از ۲۶۰۰ هنرمند با این سازمان همکاری می‌کنند و ۷۰۰ مستند هم هر سال توسط این سازمان تولید می‌شود.
فجر در قبضه اوج
 از حضور سازمان اوج در جشنواره فیلم فجر می‌توان به میزان نفوذش در سینمای ایران و برخورداری‌اش از حمایت نهادهای نظام پی برد:
 
سازمان سینمایی سپاه در سال ۱۳۹۴ در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر با فیلم‌های «فهرست مقدس» (انیمیشن درباره یمن به کارگردانی محمد امین همدانی)، «بادیگارد» (به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا درباره محافظان مسئولان جمهوری اسلامی) و «ایستاده در غبار» (درباره احمد متوسلیان، فرمانده جنگ در فتح خرمشهر، ساخته محمد حسین مهدویان) حضور داشت. سال گذشته با فیلم «ماجرای نیمروز» (درباره درگیری با مجاهدین خلق، به کارگردانی محمد حسین مهدویان) برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم شد و در سال جاری هم «به وقت شام» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا، «تنگه ابوقریب» به کارگردانی بهرام توکلی و «سوءتفاهم» به کارگردانی محمدرضا معتمدی را در فجر به نمایش درآورد. هزینه تولید این سه فیلم آخر ۲۰ میلیارد تومان برآورد شده است. معلوم نیست این مبلغ از چه محلی تأمین شده.
 
«به وقت شام» سه سیمرغ بلورین، از جمله سیمرغ بهترین کارگردانی را به دست آورد. ابراهیم حاتمی‌کیا روی صحنه فجر گفته بود:
 
«حاج قاسم سلیمانی می‌گوید من برای “به وقت شام” گریه کردم اما اُف بر آن کسی که می‌گوید این فیلم کمدی است. من افتخار می‌کنم فیلمی درباره مدافعان حرم ساخته‌ام و افتخار می‌کنم بابت ساخت این فیلم از عزیزی مثل حاج قاسم سلیمانی هدیه گرفتم.»
یک اختاپوس هفت ‌سر
احسان محمدحسنی، مسئول سازمان اوج اعلام کرده که این موسسه علاوه بر فیلم‌های سینمایی هر سال ۷۰۰ مستند هم تولید می‌کند. در زمینه تبلیغات محیطی علاوه بر طراحی بیلبوردهایی مانند «صداقت آمریکایی» در تهران همزمان با مذاکرات هسته‌ای، در ایام اربعین جاده نجف به کربلا و بغداد به کربلا را هم با بیلبوردهای تبلیغاتی تزئین می‌کند. محصولات تبلیغی این مؤسسه در ۴۰ شبکه برون‌مرزی وابسته به جمهوری اسلامی پخش می‌شود.
 
سریال‌های «پایتخت»، «آشوب» و «آسمان من» از دیگر محصولات موسسه وابسته به سپاه است. رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با کارگردان سریال پایتخت گفته بود:
 
«یک تکه‌هایی از این کار شما را دیدم. “پایتخت”. خیلی خوب بود. یک فیلم ایرانیِ کامل و درست است.»
 
در این سریال یک خانواده معمولی ایرانی تصادفاً سر از جاهایی مانند عراق و سوریه درمی‌آورد. برخی از مسئولان از جمله گروهی از نمایندگان استان مازندران در مجلس از ریخت و پاش «سرمایه‌های نظام» به پای چنین سریالی انتقاد کرده بودند.
 
«هنگام بیداری»، «گیله‌وا»، «در میان خاکستر»، «سردلبران» از دیگر سریال‌هایی‌ست که در حال و هوای تاریخی با سرمایه و اهتمام موسسه اوج ساخته شده: سریال‌های «الف ویژه» که در صدد تحریف تاریخ برمی‌آیند و اغلب سرگرم‌کننده‌اند.
 
احسان محمد حسنی که هدایت این اختاپوس فرهنگی -تبلیغی را به عهده دارد، مدیرعامل بنیاد روایت فتح و رئیس سازمان بسیج هنرمندان هم هست. او در مصاحبه‌ای در توضیح چند شغله بودنش گفته است:
 
«برخی می‌گویند من مدیر سه شغله هستم اما این طور نیست. دلیل هم‌افزایی اوج، بنیاد روایت و بسیج هنرمندان این است که بتوانیم از امکانات‌مان استفاده کنیم و موازی‌کاری نکنیم. از همین رو بسیج هنرمندان هم تمرکز خود را بر جذب و شبکه‌سازی اصحاب هنر می‌گذارد. اوج نیز به خانواده هنرمندان انقلاب نزدیک می‌شود.»
 
سال گذشته جعفر پناهی که از اهدای جایزه جشنواره فجر به «ماجرای نیمروز» از محصولات اوج خودداری کرده بود، درخواست سینماگران مستقل ایران به رفع تبعیض را به این شکل مطرح کرد:
 
«ما مخالف این نیستیم که چه کسی فیلم بسازد یا نه. وقتی صحبت از ساخت فیلم‌های دولتی با بودجه‌های کلان دولتی و اختصاص چندین سالن سینمایی به آن است، حداقل چند سالن سینمایی نیز به ما بدهید.»