صفراوی، سوداوی، دموی یا بلغمی، شاید وقتی این اسمها را میخوانید با خود بگویید که مزاج افراد دارای دو خصوصیت گرم و سرد است و چه ارتباطی به صفرا، سودا، خون و بلغم دارد، اما باید بدانید نامهای گفته شده اخلاط چهارگانه بدن ما هستند که اگر تعادل آنها برهم خورد علائمی چون سنگینی، غلظت خون و افزایش حرارت بدن بروز کرده و فرد را دچار کسالت، سستی، خوابآلودگی، سردرد و کندذهنی میکند.
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی طب سنتی مجموعهای است از دانستهها، مهارتها و اعمال که بر پایه نظریهها، باورها و تجربههای بومی فرهنگهای مختلف است، خواه که قابل شرح باشد یا نباشد، که در بهداشت و نیز پیشگیری، تشخیص، بهبود و مداوای بیماریهای جسمی و ذهنی مورد استفاده قرار میگیرند.
طب سنتی در بسیاری نقاط جهان وجود دارد که از جمله مشهورترین انواع آن میتوان به طب سنتی چین، گیاهدرمانی و طب اخلاطی (بکار برده شده در طب سنتی ایرانی – علم مزاج شناسی )، شمنباوری و آیورودا (بکار برده شده در طب سنتی هندی) اشاره کرد.
در دنیا ۷۵۰ هزار گونه گیاهان دارویی وجود دارد که ۱۰ درصد از این میزان خواص درمانی دارد. سازمان جهانی بهداشت طی ۳۰ سال گذشته استفاده از ظرفیت طب سنتی و مکمل را در کنار طب جدید در دستور کار خود قرار داده است، ریشه دار بودن در فرهنگ مردم، کل نگر بودن طب سنتی و سهولت دسترسی و ارزانتر بودن خدمات طب سنتی از دلایلی است که این سازمان در توسعه و ترویج طب سنتی مد نظر دارد.
مقصود ما از آنچه که امروزه در ایران به عنوان طب سنتی شناخته می شود آموزههایی است که ریشهی آن را می توان در قرن سوم هجری و غالبا در ترجمه های عربی از آثار بقراط و جالینوس یافت.
بهاری یا دموی
برخی افراد دارای طبع بهاری یا دموی هستند که در طب سنتی به گرم و تر معروف است و حجم خون در آنها بالاست، با اشتها غذا میخورند،معمولا چاق و درشت اندام بوده و رنگ چهره آنها متمایل به قرمز است.این افراد از نظر شخصیتی،روحیهای مهربان و برون گرا دارند و بسیار اجتماعی هستند و چون مستعد ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی و سکتههای مغزی هستند باید از غذاهایی با طبع لطیف برای کاهش غلظت خون خود استفاده کنند.
صفراوی و طبع گرم و خشک
صفراویها طبع گرم و خشک دارند،معمولا عصبی و کم خواب هستند و دیر چاق میشوند و افرادی برون گرا و اجتماعی هستند و چون دارای بدن گرمی هستند از عوارضی چون خشکی دهان رنج می برند.
سوداوی و طبع سرد و خشک
گروه دیگر افراد سوداوی هستند.این افراد دارای طبع پاییزی سرد و خشک بوده معمولا لاغر اندام هستند و با اینکه خواب زیادی دارند اما اشتهای بالایی ندارند. از نظر شخصیتی نیز بسیار حساس، دقیق، منظم و زود رنج هستند.یبوست، ادرار تیره، کم اشتهایی، عطش، تلخ شدن دهان، سردرد، سرگیجه و دیدن خواب های ترسناک از نشانه های مزاج صفراوی است و غذاهای چرب و سنگین صفرا را زیاد میکند باید غذاهای سرد مصرف کرد.
بلغمی و طبع سرد و تر
افراد زمستانی یا بلغمی نیزبه علت سرد و تر بودن طبعشان دارای چربی زیادی در بدن بوده و مستعد چاقی هستند.معمولا دارای پوستی سفید، حرکاتی کند و از لحاظ روحی و روانی تمایل به تنهایی دارند و اغلب افرادی آرام و ملایماند.