چنانچه علائم افسردگی با شروع فصل زمستان آغاز شود و این وضعیت 2 تا 3 سال متوالی تکرار شود، برای این فرد ابتلا به اختلالات روحی فصلی تشخیص داده میشود.
شروع این عارضه معمولاً بین سنین 22 تا 35 سالگی است. اختلالات بیولوژیکی متعددی که در این عارضه دیده میشوند در ارتباط با ترشح هورمون سروتونین در مغز هستند.
علائم اختلالات روحی فصل
افسردگی، احساس گناه، تحریکپذیری، خودکمبینی، بیعلاقگی، اضطراب، تمایل بهتنهایی، بیشفعالی، هذیان گویی، خودآزاری، وسواس، احساس فخر و بزرگی همگی با این عارضه مرتبط هستند.
سایر علائم عبارتند از خستگی، مشکلات مربوط به خواب، خوردن بدون وقفه، افزایش وزن، کاهش میل جنسی، افت دمای بدن، دردهای عضلانی، کاهش مقاومت در برابر بیماری و اختلالات مربوط به دوره قاعدگی در زنان.
درمانهای رایج اختلالات روحی فصل
ابتدا باید نسبت به عدم وجود اختلالات دیگر نظیر کمکاری تیروئید، کاهش قند خون، و سندرم خستگی مزمن که میتوانند باعث بروز افسردگی شوند، اطمینان حاصل کرد.
نوردرمانی در 85 درصد موارد بسیار مؤثر بوده است. استفاده از داروهای ضدافسردگی در تخفیف علائم افسردگی این افراد نیز مؤثر است.
* مواد غذایی مفید در رفع اختلالات روحی فصل
سروتونین و اختلالات روحی فصل
رژیم غذایی میتواند باعث افزایش سطح سروتونین در مغز و همچنین کمک به کنترل وزن در افراد مبتلا به اختلالات روحی فصلی میشود. بوقلمون و قرقاول از منابع خوب اسیدآمینه تریپتوفان، پیش ساز سروتونین هستند.
گوشت بدون چربی، ماهی، تخم مرغ، فرآوردههای لبنی کمچرب و حبوبات نیز حاوی تریپتوفان هستند.
نمایه گلیسمی و اختلالات روحی فصل
غلات صبحانه سبوسدار و کلیه فرآوردههایی که دارای نمایه گلیسمی پایین هستند، باعث آزاد شدن تدریجی قند در جریان خون میشوند و این امر به افزایش و حفظ سطح سروتونین در مغز کمک میکند. بنابراین میتوان گفت این مواد غذایی در کمک به بهبود افسردگی خفیف مؤثرند.
برنج، نان جو، ماکارونی که نمایه گلیسمی پایینی دارند باید پایه رژیم غذایی را تشکیل دهند.
این مواد غذایی مانع از افزایش یا کاهش ناگهانی قند خون میشوند.
با توجه به اینکه نوسانات شدید در قند خون باعث افزایش خطر اضافه وزن میگردد؛ بنابراین مصرف مواد غذایی فوق منبع مناسبی برای تأمین انرژی است.
حبوبات نیز که نمایه گلیسمی پایینی دارند به حفظ سطح سروتونین در شبانهروز کمک میکنند.
زردآلو، سیب، هلو، گریپ فروت و پرتقال باعث افزایش تدریجی سطح قند و سروتونین و حفظ آن در بدن میشوند.
تیروزین و اختلالات روحی فصل
ماهی، مرغ، بوقلمون بدون پوست، گوشت گوسفند، توفو، ماست ساده، شیر بدون چربی و تخم مرغ منابع خوب اسیدآمینه تیروزین برای مغز هستند.
تیروزین برای سنتز دوپامین و نورآدرنالین ضروری است. این مواد اثرات مثبتی در کارایی مغز دارند و باعث بهبودی قدرت تمرکز و سطح هوشیاری میشوند.
سروتونین و اختلالات روحی فصل
آووکادو، خرما، موز، آلو، بادمجان، خربزه درختی، آناناس، گوجه فرنگی و بارهنگ حاوی موادی شبیه سروتونین هستند.
به نظر میآید که سروتونین موجود در این مواد غذایی با اتصال به گیرندههای معده پیامهایی را به مغز ارسال میکند که باعث کاهش اشتها میشوند.
پروتئین و اختلالات روحی فصل
بوقلمون، مرغ، گوشت بسیار کمچرب، پروتئین گیاهی و فرآوردههای لبنی کمچرب منابع پروتئینی با کالریزایی پایین هستند.
این منابع پروتئینی به کاهش گرسنگی کمک کرده و تمایل به پرخوری را کاهش میدهند.
ویتامین C و اختلالات روحی فصل
پرتقال، گریپ فروت، توتها، سیبزمینی شیرین و سبزیهای برگی سبز از منابع غنی ویتامین C هستند.
این ویتامین برای حفظ قدرت عملکرد سیستم ایمنی ضروری است.
مواد غذایی که باید در اختلالات روحی فصل پرهیز شوند
شیرینیجات و اختلالات روحی فصل
شکر، عسل، شیرینیها، نوشیدنیهای شیرین، بیسکویت و کیک باعث افزایش ناگهانی سطح قند خون و مغز میشوند که نتیجتاً منجر به افزایش ناگهانی اما کوتاهمدت سطح سروتونین در مغز میشود.
نوسان شدید قند خون در مدت کوتاه، تمایل فرد را به سمت خوردن غذاهای شیرین بیشتر میکند.
کماج و سیبزمینی، نان شیرین، نان باگت و تمام مواد غذایی که باعث افزایش ناگهانی سطح قند خون میشوند باید با منابع غذایی دیگری که سطح قند خون را بهتدریج افزایش میدهند جایگزین شوند.
چربیها و اختلالات روحی فصل
کره، مارگارین، غذاهای سرخ شده و چرب باید بسیار محدود شوند.
این مواد غذایی باعث افزایش خطر چاقی و درنتیجه تشدید افسردگی و از بین رفتن اعتماد به نفس در این افراد میشوند.
سایر اقدامات در اختلالات روحی فصل
* مکمل 400 میکروگرم ویتامین 3D به مدت 5 روز اثر بسیار قوی در بهبود وضعیت روحی این بیماران دارد.
از این رو به نظر میآید کمبود ویتامین 3D به علت کاهش تابش نور خورشید در فصل زمستان از جمله علل مؤثر در تغییرات روحی ناشی از افت سروتونین در مغز است.
اسکیزوفرنی و اختلالات روحی فصل
اسکیزوفرنی، نوعی اختلال روانی یا مجموعهای از اختلالات است که با آشفتگی در فکر (مثل توهم)، در خلق و خوی، در احساس خود با دنیای خارج و در رفتار مشخص میشود.
نظرات پزشکی متفاوتی در ارتباط با علت این بیماری وجود دارد.
علائم و اختلالات روحی فصل
علائم خاص این بیماری شامل احساس فریفتگی، خیالهای باطل، توهم، از بین رفتن معانی در گفتار، از بین رفتن تفکر منطقی، پراکندگی و عدم انسجام در گفتار و غیرقابل فهم بودن گفتار است.
درمانهای رایج در اختلالات روحی فصل
معمولاً از داروهای آرامبخش، داروهای اعصاب و ضدافسردگی استفاده میشود.
روان درمانی همراه با دارودرمانی در بهبود نتیجه درمان در برخی افراد میتواند بسیار مؤثر باشد.
اسیدهای چرب ضروری
ساردین، ماهی خال مخالی، ماهی آزاد و کیلکا از منابع غنی اسیدهای چرب امگا 3 هستند که ممکن است در مبتلایان به اسکیزوفرنیا تحلیل رفته باشند.
مایعات و اختلالات روحی فصل
جانشین کردن آبمیوههای کم کالری به جای نوشیدنیهای قندی برای افرادی که دچار خشکی دهان و تشنگی ناشی از مصرف دارو هستند، توصیه میگردد.
ویتامین B و اختلالات روحی فصل
غلات صبحانه، نانها، برنج و ماکارونی سبوسدار دارای مقدار قابل توجهی ویتامینهای گروه B هستند.
کمبود این ویتامینها باعث برانگیختن و تشدید علائم اسکیزوفرنیا میشود.
مواد غذایی که باید در اختلالات روحی فصل پرهیز شوند
غلات و اختلالات روحی فصل
غذاهای تهیه شده از گندم و فرآوردههای لبنی گاه باعث تشدید علائم بیماری میشوند.
در برخی افراد حذف این مواد از رژیم غذایی میتواند باعث بهبود علائم بیماران شود.
چربی و اختلالات روحی فصل
کره، مارگارین و روغن، توسط افرادی که از فنوتیازین و دیبنزودیازپین استفاده میکنند، باید کاهش یابد زیرا افرادی که از این داروها استفاده میکنند در معرض خطر افزایش وزن قرار دارند.
سایر اقدامات اختلالات روحی فصل
* مکمل 10 گرم روغن ماهی در روز به مدت 6 هفته باعث بهبود علائم بیماری میشود.
* مکملهای ویتامین B3،C،E و اسیدفولیک در پیشگیری از افزایش مشکلات عصبی و رفتاری مرتبط با اسکیزوفرنیا مؤثرند.