آیا معمای به ساحل افتادن نهنگ‌ها به پاسخ نزدیک شده است؟

نهنگ‌های تک شاخ به مزاحمت انسان عادت ندارند دانشمندان متوجه تناقض فیزیولوژیک نهنگ‌های تک شاخ در مواجهه با ترس شده‌اند.
 
نهنگ تک شاخ (نیزه ماهی) نهنگی با جثه متوسط است و ویژگی بارز آن یک دندان نیش یا عاج طویل (بین یک و نیم تا سه متر) در جنس نر است.
 
پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا با بررسی اطلاعات ارسالی از گیره‌های الکترونیکی که به پشت این آبزیان وصل کرده بودند متوجه شدند هنگام احساس خطر ضربان قلب نهنگ‌های تک شاخ پایین می‌آید اما در همان حال آنها برای فرار از خطر به سرعت شنا می‌کنند.
 
پژوهشگران که نتیجه تحقیق خود را در نشریه دانش منتشر کرده‌اند می‌گویند این واکنش نهنگ های تک شاخ به خطر "بسیار پرهزینه" است چرا که در حین فعالیت شدید برای فرار، اکسیژنی که به مغز آنها می‌رسد محدود می‌شود.
 
محققان در آبهای کم عمق و پر از یخ دریاهای قطبی که محل زیست این نهنگ است گیره های الکترونیک را به بدن آنها نصب کردند تا بتوانند آنها را ردیابی و علائم فیزیولژیک آنها را ثبت کنند.
 
این تحقیق این سوال را مطرح می‌کند که این موجود اسرارآمیز آبهای یخی معروف به "تک شاخ دریا" چگونه می‌تواند خود را با تجاوز روزافزون انسان به محیط زیستش همساز کند.
پژوهشگران گیره‌های الکترونیک را در آبهای سرد و کم‌عمق قطبی به پشت نهنگ‌ها وصل کردند نهنگ‌های تک شاخ تا به حال در تماس با مزاحمت انسان قرار نمی‌گرفتنند چون عمدتا در میان یخهای آبهای قطبی پنهان هستند اما در دهه های اخیر یخها کم شده و شرایط تغییر کرده است.
 
دکتر تری ویلیامز پژوهشگر دانشکاه کالیفرنیا می‌گوید: "کشتیرانی و استخراج نفت و گاز وارد دنیای نهنگ های تک شاخ شده است."
 
ماجرا از آنجا شروع شد که دکتر مدز پیتر هاید-یورگنسون از موسسه منابع طبیعی گرینلند با دکتر ویلیامز تماس گرفت.
 
دکتر هاید یورگنوسن برای تحقیقات خود با شکارچیان نهنگ همکاری می‌کرد و می‌خواست بجای کشتن، به نهنگ‌ها گیره های الکترونیک وصل کند.
 
دکتر ویلیامز پیش از این، فناوری مطالعه فیزیولوژی دلفین‌ها را در موسسه خود تولید کرده بود و دکتر هاید یورگنسون می‌خواست ببیند آیا این فناوری را می‌شد برای نهنگ‌های تک شاخ بکار گرفت را یا نه.
 
دکتر ویلیامز می‌گوید: "این فرصتی فوق‌العاده برای بررسی فیزیولوژی نهنگ‌های اعماق دریا بود ."
گیره الکترونیک که به پشت نهنگ وصل شده و ماهواره آن را ردیابی می‌کند آنچه دکتر ویلیامز تولید کرده بود یک گیره الکترونیک بود که ضربان قلب آبزی را در کنار عمق و سرعت حرکت آبزی اندازه می‌گرفت و با ماهواره قابل ردیابی بود.
 
این گیره‌های الکترونیک با بادکش به پشت نهنگ می‌چسبند و وقتی گیره از بدن نهنگ جدا شود با ردیاب ماهواره‌ای تعبیه شده در گیره می‌توان آن را پیدا کرد.
 
دکتر ویلیامز می‌گوید "ما با استفاده از این فناوری روزها بر پشت یک نهنگ تک شاخ سوار بودیم و این مرا واقعا شگفت زده کرد."
 
برای نصب گیره بر پشت نهنگ‌ها، پژوهشگران با کمک شکارچیان نهنگ‌هایی را که در تور گیر افتاده بودند پیدا کرده، گیره را با بادکش به پشت نهنگ‌ها چسباندند و بعد آنها را در اعماق آبدره‌های شرق گرینلند رها کردند.
 
دکتر ویلیامز اولین اندازه گیری ضربان قلب نهنگ را به خاطر دارد، طبق انتظار، ضربان قلب نسبتا بالا بود: "وقتی نهنگ‌ها هنوز در آب رها نشده بودند ضربان قلبشان حدود شصت تا در دقیقه بود، درست مثل ضربان قلب ما در حال استراحت."
 
اما به محض اینکه نهنگ‌ها در آب رها شدند ضربان قبل آنها بلافاصله به سه تا چهار ضربه در ثانیه یا پانزده تا بیست ضربه در دقیقه کاهش پیدا کرد.
 
دکتر ویلیامز و همکارانش ابتدا فکر کردند این واکنش مثل میخکوب شدن بر اثر ترس است، تکان نخوردن و صبر کردن تا رفع خطر.
دکتر ویلیامز گیره‌های الکترونیک را پش از این برای مطالعه فیزیولوژی دلفین‌ها استفاده کرده بود "اما وقتی نگاه کردیم دیدیم آنها با تمام سرعت در حال شنا هستند. بنابراین دو چیز متضاد همزمان اتفاق افتاده بود، تعداد ضربان قلب واقعا کم بود آن هم در زمان فعالیت. باورنکردنی بود."
 
دانشمندان تصور می‌کنند شاید این معمای به ساحل افتادن نهنگها را توضیح دهد. اگر نهنگ با سرعت تمام در حال فرار است و تعداد ضربان قلبش اینقدر پایین، شاید این باعث می‌شود اکسیژن کافی به مغز نرسد و نهنگ جهت و راه خود را گم کند:
 
اگر این کاهش جریان خون و در نتیجه نرسیدن اکسیژن به مغز به مدت طولانی ادامه پیدا کند ممکن است حتی باعث آسیب ماندگار به مغز شود.
 
دکتر ویلیامز می‌گوید: " ما یک معمای فیزیولوژیک را شناسایی کرده‌ایم و قصد داریم با دنبال کردن جزئیات بفهمیم چه اتفاقی می‌افتد."
 
آنچه این تحقیق مطرح می کند آثار نگران‌کننده کشتیرانی و استخراج بر زندگی نهنگ‌های تک شاخ و دیگر پستانداران آبزی در دریاهای قطبی است، دریاهایی که روز به روزعاری‌تر از یخ می‌شوند.
 
"وقتی به واکنش ترس این نهنگ‌ها فکر می‌کنی و به تهدید جدیدی که کشتی‌ها و سر و صداهای دیگر برای آنها ایجاد می‌کنند واقعا باید جانب احتیاط را رعایت کرد. اگر ما می‌خواهیم این نهنگ‌های تک شاخ همچنان در دریاها زندگی کنند، شاید باید از بعضی مناطق محافظت کنیم."