اضافه شدن تعطیلی های جدید به تقویم ایران

قبل از پیروزی انقلاب تعطیلات سالانه ایران ۱۶ روز شامل ۱۱ روز تعطیلات مذهبی بود. اکنون تعطیلات به ۲۷ روز افزایش یافته که ۱۷ روز آن مذهبی هستند امروز ششم آذر، برای اولین بار یک تعطیلی جدید به تقویم ایران اضافه شد: هشتم ربیع الاول که در تقویم مذهبی کشور به عنوان روز درگذشت امام یازدهم و شروع امامت امام دوازدهم شیعیان شناخته شده است.
 
طرح تعطیلی هشتم ربیع الاول، در اواخر فعالیت مجلس سابق (نهم) مطرح شد اما به خاطر بار مالی سنگین این طرح، شورای نگهبان تایید آن را موکول به موافقت دولت کرد و بازگرداند. به دنبال حمایت دولت یازدهم از تعطیلی جدید، در نهایت این طرح در ۱۰ بهمن ۱۳۹۵ به تصویب مجلس رسید.
 
این در حالی است که با پافشاری علی لاریجانی رئیس مجلس، این طرح در مجلس دهم به طور مجزا به رای گیری مجدد گذاشته نشد، بلکه به عنوان زیرمجموعه ای از یک لایحه کلی (لایحه دائمی شدن احکامی که در برنامه‌های توسعه‌ پنج ساله تکرار می شوند) از دولت به قوه مقننه رفت. در نتیجه تصویب لایحه در مجلس و سپس شورای نگهبان، به معنی تصویب تعطیلی جدید نیز تلقی شد.
 
روزنامه جمهوری اسلامی در ۱۶ بهمن ۱۳۹۵، در مطلبی در مورد چگونگی موافقت غیرمنتظره دولت حسن روحانی با تعطیلی جدید توضیح داده که وزیر ارشاد سابق ایران، رضا صالحی امیری، روز ۳۰ دی به همراه معاونان خود به دیدن مراجع تقلید قم رفته و در آن دیدار، آیت الله حسین وحید خراسانی خواستار تعطیلی روز درگذشت امام یازدهم شده است.
 
به نوشته جمهوری اسلامی: "از آقای وزیر پرسیده بودند اگر شما بشنوید کسی برای درگذشت پدر یا یکی از عزیزان شما مجلس عزایی برپا کرده آیا محبت شما به او افزوده نمی‌شود؟ پس بیایید روز هشتم ربیع را که روز شهادت پدر حضرت ولی‌عصر است تعطیل اعلام کنید تا دل مهربان آن حضرت به شماها نزدیک‌تر و برکات عمرتان بیشتر شود."
 
علی مطهری نایب رئیس مجلس نیز، در ۲۱ آبان تاکید کرده که "این تعطیلی بنا به توصیه یکی از مراجع صورت گرفته"، در حالی که با تعطیلی جدید "برخی مراجع نیز موافق نیستند".
 
محمد دهقان نماینده مجلس دهم، در ۱۰ بهمن خبر داده که تصویب تعطیلی جدید، علی رغم مخالفت اولیه آقای روحانی صورت گرفته است. به گفته وی: "تصویب تعطیلی روز شهادت امام حسن عسکری در هیات دولت نتوانسته موافقت آقای روحانی رییس جمهور را به‌دست آورد اما بعد از اصرار مکرر برخی از اطرافیان، برای بار دوم این موضوع در دولت به تصویب رسیده است."
تعطیلات مذهبی جدید
این اولین بار نیست که به توصیه یک مرجع تقلید شیعه، یک مناسبت مذهبی به تقویم تعطیلات رسمی ایران اضافه می شود.
 
در سال ۱۳۷۹ نیز، به دنبال اضافه شدن مناسبتی جدید به تعطیلات مذهبی ایران تحت عنوان "روز شهادت فاطمه زهرا"، اخباری غیررسمی در محافل مطبوعاتی پیچید که حکایت داشت این تغییر، به درخواست آیت الله وحید خراسانی صورت گرفته است. محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر محمد خاتمی رئیس جمهور اسبق، در ۱۶ اسفند ۱۳۹۳ طی گفتگویی با سایت شیعه نیوز این خبر را تایید کرده است.
 
به گفته آقای ابطحی، در جریان دیدار رئیس جمهور اسبق ایران با این مرجع تقلید در سال ۱۳۷۸، وی خواستار صحبت خصوصی با محمد خاتمی بدون حضور محافظان و حتی آقای ابطحی شده و بعد از نیم ساعت، هر دو با چشم های سرخ از محل ملاقات بیرون آمده اند.
 
محمدعلی ابطحی می گوید: "از آقای خاتمی بعد از این دیدار در مورد محتوای دیدار پرسیدم. تا جایی که در خاطر دارم ایشان گفت: آیت الله وحید منقلب بودند و به من گفتند از اول انقلاب من به همه مسئولان پیشنهاد داده ام که افتخار تعطیلی روز شهادت صدیقه کبرا را نصیب خود کنند. این افتخار نصیب هیچ‌کس نشده است و هیچ‌کدام این را جدی نگرفته اند. اما این افتخار نصیب شما خواهد شد." آقای ابطحی می افزاید: "بعد از تعریف ماجرا، آقای خاتمی به من گفت: من به آیت الله وحید قول دادم که شهادت حضرت زهرا را تعطیل کنم. راه های قانونی اش را بررسی کنید."
 
روزنامه جمهوری اسلامی در مطلب ۱۶ بهمن ۱۳۹۵ خود در ارتباط با تعطیلی روز درگذشت امام یازدهم، نوشته همین مرجع تقلید پس از طرح درخواست تعطیلی روز درگذشت امام یازدهم از وزیر ارشاد سابق، به او گفته است: "من در گذشته به هر مسئولی پیشنهاد تعطیلی روز شهادت حضرت فاطمه زهرا را دادم توجه نکرد، جز آقای خاتمی که در زمان ریاستش اقدام کرد و آن روز را تعطیل کرد و شما دیدید خداوند در همین دنیا چه پاداش و عظمتی به او داد و چه توفیقاتی نصیبش کرده است."
 
همین مرجع تقلید پیشتر، در موارد دیگری نیز در ارتباط با تقویم تعطیلات رسمی کشور موضع گیری‌ کرده است. به عنوان نمونه، زمانی که برخی نمایندگان مجلس هفتم زمزمه هایی را در مورد کاهش تعداد تعطیلات رسمی مطرح کردند که شامل حذف تعطیلی سراسری درگذشت امام ششم هم می شد، مستقیما مورد عتاب آیت الله وحید خراسانی قرار گرفتند.
 
این مرجع در اسفند ۱۳۸۵ گفت: "در این مملکت آتشی زیر خاکستر است. عده ای بی شرم و بی حیا در همین مملکت، به رای همین مردم، به همین مجلس آمده اند و از مالیاتی که به اسم امام ششم گرفته می شود ارتزاق می‌کنند. این بی شرم ها تصمیم گرفته اند شهادت جعفربن محمد را از قلم بیندازند. تعطیل رسمی را ساقط کنند."
 
وی در ادامه تاکید کرد: "وظیفه مردم این است که شهادت امام ششم را مثل عاشورا... آنچنان احیا کنند که کسی جرات نکند در مجلس شورای این مملکت چنین غلطی بکند. اینها تصور کرده اند ما خوابیم. این آرزو را به گور ببرید. باید تمامتان بمیرید ولی این عَلم [تشیع] سرپا باشد."
 
این واکنش، مشخصا پس از آن صورت گرفت که کمیسیون اجتماعی مجلس وقت، پیشنهاد کرد تعطیلی عید فطر از یک روز به دو روز افزایش یابد اما همزمان، پنج روز از تعطیلات موجود کشور کم شود.
 
آن پیشنهاد عملی نشد و پنج سال بعد، تعطیلات عید فطر در پایان ماه رمضان بدون کم کردن از تعطیلات دیگر به دو روز افزایش یافت. این در حالی است که در دوران مسئولیت آقای احمدی نژاد، بخشی از ساعات کار ادارات در روزهای ماه رمضان نیز کم شده و رئیس جمهور وقت آن را موجب "افزایش بازدهی افراد در ادارات" دانسته بود.
 
دو روزه شدن تعطیلات عید فطر، در شهریور ۱۳۹۰ و در قالب طرحی یک‌فوریتی به تصویب مجلس رسید که از پشتیبانی آقای احمدی نژاد برخوردار بود. او تاکید داشت ایران بعد از "کشوری در خلیج عدن"، دارای کمترین میزان تعطیلات عمومی است.
هزینه تعطیلات جدید
به طور کلی در دوران جمهوری اسلامی ایران، عمدتا افزایش تعطیلات مذهبی جدید بدون کم شدن از تعطیلات موجود صورت گرفته و در نتیجه، به معنی کاهش تعداد روزهای کاری سال بوده است.
 
اسثنای مهم بر این قاعده، اضافه شدن روز درگذشت امام هشتم به تقویم روزهای تعطیل بوده که همزمان با حذف روز تولد امام رضا از تقویم ایران صورت گرفته است.
 
این تصمیم در زمان دولت اول محمد خاتمی و مجلس پنجم گرفته شد و به موجب آن، درشرایطی که تا سال ۱۳۷۷ روز تولد امام هشتم تعطیل بود، از سال ۱۳۷۸ روز درگذشت این امام تعطیل شد.
 
تعطیلی روز تولد امام رضا، در کنار تعطیلات مذهبی عیدهای قربان، فطر، غدیر و مبعث، عاشورا و اربعین، درگذشت پیامبر اسلام و امام های اول و ششم شیعیان و تولد امام دوازدهم، از پیش از پیروزی انقلاب در تقویم سالانه ایران وجود داشت.
 
قبل از روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران، تعطیلات سالانه ایران ۱۶ روز شامل ۱۱ روز تعطیلات مذهبی بود.
 
با اضافه شدن روز درگذشت امام یازدهم به تقویم تعطیلات رسمی ایران، الان این تعطیلات به ۲۷ روز افزایش یافته که ۱۷ روز آن مذهبی هستند.
 
البته این به شرطی است که تعطیلی امروز، در تقویم سالانه ایران تثبیت شود و تلاش تعدادی از نمایندگان مجلس دهم برای حذف آن، به نتیجه نرسد. نمایندگان این مجلس روز اول آذر، به یک فوریت طرحی برای حذف تعطیلی روز هشتم ربیع الاول از تقویم تعطیلات سالانه ایران رای دادند که باید برای تبدیل شدن به مصوبه مجلس، بعدا در صحن علنی نیز به رای گذاشته شود.
 
برخی از مخالفان این تعطیلی - و اصولا تعطیلی های جدید- به هزینه های تعطیلات بر اقتصاد کشور اشاره می‌کنند.
 
ایجاد هر تعطیلی جدید، به این معناست که باید از محل بودجه عمومی، یک روز کامل به حدود ۴ میلیون حقوق بگیر دولت -سوای بازنشستگان و از کارافتادگان- دستمزد داد بدون اینکه سر کار بروند. همچنین، هر تعطیلی جدید به این معناست که در آن روز، ۴ ونیم میلیون دانشجو به دانشگاه و ۱۲ و نیم میلیون دانش آموز مدرسه نمی روند -طبیعتا مجموعه این آمار مربوط به روزهایی تعطیل است که تصادفا با روزهای دیگر تعطیل و مثلا جمعه ها تلاقی نکنند.
 
برخی دیگر از مخالفان تعطیلی هشتم ربیع الاول نیز، به نزدیکی آن به روز نهم ربیع الاول اشاره دارند که در آن برخی شیعیان تندرو، به مناسبت کشته شدن خلیفه دوم مراسمی برگزار می کنند. به عنوان مثال علی مطهری، با اشاره به همین نزدیکی، تعطیلی جدید را "مخل وحدت اسلامی" دانسته است.
 
در نهایت، در صورت حذف این تعطیلی در صحن علنی مجلس، باید دید واکنش شورای نگهبان و برخی مراجع نسبت به آن چه خواهد بود.