تأکید ایران بر «بسته شدن همیشگی» پرونده بازرسی از مراکز نظامی

در آستانه سفر یوکیا آمانو، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران، و در واکنش به اظهارات او در مورد محدودیت آژانس در بازرسی‌ها، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که پرونده بازرسی از مراکز نظامی «برای همیشه بسته شده است».

 

بهروز کمالوندی روز شنبه ششم آبان، در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما، گزارش خبرگزاری رویترز از سخنان مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را «خبرسازی» خواند، و تأکید کرد که نه تنها مراکز نظامی بلکه مراکز دیگری که در آنها فعالیت اتمی انجام نمی‌شود، «خودبه‌خود از موضع درخواست‌های آژانس» برای بازرسی خارج است.

 

خبرگزاری رویترز، روز چهارم مهرماه یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز چهارم مهر گفته بود که ابزار آژانس برای راستی‌آزمایی در زمینه بند «تی» توافق اتمی وین «محدود» است.

 

به گفته آقای آمانو، در سایر قسمت‌ها ایران متعهد شده که «اظهاریه‌هایی ارائه دهد، فعالیت‌هایش را تحت پادمان‌ها بیاورد یا دسترسی آژانس را تضمین کند» اما در زمینه بند «تی» چنین چیزی دیده نمی‌شود.

بند «تی»، بخشی از متمم اول برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام در زمینه تعهدات هسته‌ای است، که به «فعالیت‌هایی که می‌تواند در طراحی و توسعه یک وسیله انفجاری هسته‌ای مشارکت کند» اشاره دارد.

 

اکنون سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفته است که «موضوع ورود به سایت‌های نظامی موضوعی انحرافی است تا بتوانند صداهای مخالفی در ایران ایجاد کنند و با مبنا قرار دادن همان صداهای مخالف، درخواستی را روی میز قرار دهند».

 

او اضافه کرده «باید بسیار مراقب باشیم که گرفتار اینگونه فضاسازی‌های رسانه‌ای نشویم چون اکنون در آژانس چیزی به نام بازرسی از سایت‌های نظامی مطرح نیست و هیچ‌گاه نیز نخواهد بود».

 

آقای کمالوندی جزئیات بیشتری درباره آنچه که «صدای مخالف» در داخل ایران خوانده، بیان نکرده است.

با وجود تأیید توافق اتمی وین از سوی رهبر جمهوری اسلامی، او و نزدیکانش همچنان از این توافق انتقاد می‌کنند و آن را «خسارات محض» و به نفع طرف غربی می‌خوانند.

 

در مقابل رئیس‌جمهور آمریکا و دولت او توافق هسته‌ای را توافقی که به نفع ایران تنظیم شده می‌دانند و از جمله نارضایتی‌های دونالد ترامپ در این باره متنفع شدن مالی ایران از قبال توافق هسته‌ای است.

آقای ترامپ همچنین توان محدود بازرسان آژانس برای نظارت بر سایت‌های ایران را نیز از معایب توافق هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی می‌داند.

 

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، روز ۲۵ آذر سال ۹۴ در جلسه ویژه‌ای پس از گزارش مدیرکل آژانس، پرونده ابعاد احتمالی نظامی پرونده اتمی موسوم به پی.ام.دی را بست.

 

منتقدان امروز برجام اما می‌گویند پرونده «پی‌ام‌دی» به دقت بررسی و بسته نشد و همچنان پرسش‌هایی باقی مانده، که دولت دونالد ترامپ باید پیگیر آن‌ها باشد.

 

از جمله اولی هاینونن، معاون سابق مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پیش از این به رادیو فردا گفته بود: «پرونده پی‌ام‌دی به صورت واقعی بسته نشد. آن یک تصمیم سیاسی بود. شورای حکام هر چیزی که می‌خواهد می‌تواند اعلام کند. اما هنوز سؤال‌هایی وجود دارد که پاسخ داده نشده و برای بستن پرونده اقداماتی صورت گرفته که خلاف روند معمول آژانس بوده است».

سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما، همچنین سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران را «تلاشی برای تقویت برجام» خواند.

 

آقای کمالوندی نامه ۱۳ سناتور آمریکایی در آستانه این سفر را نیز «تلاش بیهوده» با هدف «فضاسازی در عرصه بین‌المللی» خواند و آن را «غیرقابل اعتنا دانست».

 

۱۳ سناتور جمهوریخواه در نامه‌ای به نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل خواستار بازرسی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تأسیسات نظامی جمهوری اسلامی و همچنین تشدید راستی‌آزمایی اجرای تعهدات ایران در چارچوب توافق هسته‌ای با شش قدرت جهانی، برجام شده‌اند.

 

آنها همچنین نگرانی خود را از وضعیت کنونی بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی برجام که توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حال اجراست، اعلام کرده‌اند.

 

آن طور که رسانه‌ها در ایران اعلام کرده‌اند یوکیا آمانو قرار است شنبه‌شب وارد تهران شود و در برنامه روز یکشنبه او دیدار و گفت‌وگو با علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی، و برخی دیگر از مقام‌های ایرانی پیش‌بینی شده است.

 

این سفر کمتر از دو هفته پس از آن انجام می‌شود که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای وین سر باز زد

 

علاوه بر متنفع شدن مالی ایران از برجام و توان محدود آژانس در بارزسی‌ها، موقتی بودن بخش‌هایی از توافق هسته‌ای، عدم جلوگیری توافق از آزمایش‌های موشکی، و پایبند نبودن ایران به روح برجام، از جمله نارضایتی‌های رئیس‌جمهور آمریکا از توافقی است که او آن را «بدترین توافق ممکن» و «مایه شرمساری آمریکا» می‌داند.

 

او همچنین تهدید کرده که در همکاری با کنگره و متحدان آمریکا موفق به اصلاح معایب توافق هسته‌ای نشود، به آن پایان خواهد داد.

 

با توجه به عدم تأیید پایبندی ایران از سوی دولت آمریکا، کنگره این کشور تا اواسط ماه دسامبر فرصت دارد تا در مورد احتمال بازگرداندن تحریم‌های ایران اظهار نظر کند؛ تصمیمی که می‌تواند آینده برجام را با خطر مواجه کند.