گزارش آسوشیتدپرس از پیش‌نویس طرحی در کنگره پس از عدم تائید «برجام»

خبرگزاری آسوشیتدپرس می‌گوید پیش‌نویس طرحی را رویت کرده که در پی اعلام راهبرد تازه دونالد ترامپ در مورد ایران و عدم تائید پایبندی این کشور به برجام، با هدف اعمال محدودیت‌هایی علیه تهران، در کنگره ایالات متحده طراحی شده‌است.
 
آسوشیتدپرس ۲۸ مهر ماه گزارش داده‌است در پیش‌نویسی که به رویت این خبرگزاری رسیده، تحریم‌های احتمالی علیه ایران، پس از آن به جریان می‌افتد که تهران به نقض محدودیت‌های تازه اقدام کند.
 
پیش‌نویس مصوبه احتمالی را باب کورکر، سناتور جمهوری‌خواه و رئیس کمیته روابط خارجی مجلس سنا، و سناتور تام کاتن، دیگر عضو حزب جمهوری‌خواه، با درنظرگرفتن ملاحظات دولت دونالد ترامپ، تهیه کرده‌اند.
 
به گفته آسوشیتدپرس این پیش‌نویس، در صورتی به قانون تبدیل شود، به‌خودی خود ناقض توافق اتمی شش قدرت جهانی و ایران در تیر ماه دو سال پیش «نیست»، بلکه اقداماتی موازی را در پی می‌گیرد که شاید در نهایت این توافق را در مرز سقوط قرار دهد؛ زیرا خواسته‌هایی که پیش‌تر توافقی در مورد آن‌ها نشده‌است را، مطرح می‌کند.
 
بنا بر این پیش‌نویس، ایران در صورت نقض برخی موارد، ناقض برجام توصیف شده و می‌تواند هدف تحریم‌ها قرار گیرد. آسوشیتدپرس فهرستی از برخی از این موارد منتشر کرده‌است: آزمایش‌، ساخت یا توسعه موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما با قابلیت حمل کلاهک‌، از جمله هر تلاشی برای تبدیل ابزارها یا حامل‌های پرتاب ماهواره به موشک‌های بالیستیک قاره‌پیما. و نیز هر فعالیتی برای تهیه مخفیانه مواد اتمی، یا تجیهزاتی که قادر به تولید چنین موادی باشند، از خارج از ایران.
 
پیش‌نویس تهیه‌شده همچنین به موضوعات دیگری می‌پردازد، که در هفته‌های اخیر بارها نگرانی دولت ترامپ در مورد آن‌ها مطرح شده‌است؛ از جمله مهم‌ترین این موارد مسئله «غروب» در توافق اتمی‌ست، یعنی محدودیت‌هایی که قرار است ده سال پس از توافق اتمی به مرور برچیده شوند و در نتیجه به این نگرانی دامن زده‌اند که «ایران می‌تواند حتی پیش از پایان توافق به توانایی ساخت جنگ‌افزار اتمی دست یابد». تهران همواره تاکید کرده‌است به‌دنبال ساخت سلاح هسته‌ای نیست.
 
آسوشیتدپرس می‌گوید این پیش‌نویس قصد ایجاد مقررات و ضوابطی دائمی، در مورد مسائلی مانند غنی‌سازی اورانیوم و ذخایر آن و نیز کارکرد برخی سانترفیوژها، را دارد.
 
در این طرح، مخالفت ایران با درخواست بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «برای بازدید کافی از هر پایگاهی، از جمله پایگاه‌های نظامی» می‌تواند به معنی نقض برجام از طرف تهران تلقی شود.
 
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تا کنون پایبندی ایران به توافق اتمی را تائید کرده‌است.
 
آسوشیتدپرس می‌گوید تهیه این پیش‌نویس احتمالا خواست ترامپ و دولت او از کنگره، برای اصلاح و ارائه بدیل‌هایی فوری در مورد قوانین موجود، پس از توافق اتمی میان دولت باراک اوباما، فرانسه، بریتانیا، آلمان، چین، روسیه و ایران، را برآورده می‌کند. این طرح هنوز به جمع قانون‌گذاران ارائه نشده‌است.
 
آسوشیتدپرس گزارش داده‌است که دمکرات‌های سنا گفته‌اند با هر اقدامی برای بازنویسی یا جلوگیری از اجرای توافق اتمی موجود که جلوی دسترسی ایران به تحریم‌های برچیده‌شده فعلی را بگیرد، مخالفت می‌کنند. جمهوری‌خواهان در سنا (۲۰۱۷-۲۰۱۹) با ۵۲ کرسی از ۱۰۰ کرسی صاحب اکثریت هستند. دمکرات‌ها می‌توانند از «اطاله بررسی» (فیلیباستر) برای جلوگیری یا تعویق رای‌گیری، بهره ببرند.
 
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، ۲۱ مهر ماه در جریان یک سخنرانی که بسیاری در انتظار آن بودند، راهبرد جدید دولت خود در قبال تهران را اعلام کرد. او، چه در جریان رقابت‌های انتخاباتی چه پس از پیروزی در مقام ریاست‌جمهوری ایالات متحده، از مخالفان سرسخت توافق اتمی و برجام بود، و درسخنرانی خود گفت قادر به تأیید پایبندی ایران به توافق هسته‌ای نیست.
 
دولت آمریکا باید در بازه‌های ۹۰ روزه گزارشی از اجرا یا اجرانشدن برجام از طرف ایران، به کنگره ارائه‌ کند. آقای ترامپ عملا از تائید این موضوع خودداری کرده و در نتیجه تصمیم‌گیری در مورد بازگشت یا وضع تحریم‌ها علیه ایران را به کنگره سپرده‌است.
 
اما از آن‌جایی که توافق اتمی، تنها توافقی میان ایران و آمریکا نیست، بلکه علاوه بر این دو، پنج کشور دیگر نیز در آن حضور دارند و قطعنامه‌ای نیز در حمایت از آن در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده، واشینگتن نمی‌تواند به‌تنهایی آن را از میان بردارد. تمامی دیگر طرف‌های مذاکره با ایران از توافق حمایت کرده و بارها از دولت آقای ترامپ خواستند از آن خارج نشود. دولت اسرائیل، از مهم‌ترین هم‌پیمانان ایالات متحده که بارها در مورد فعالیت‌های ایران ابراز نگرانی کرده‌است، خواستار لغو یا اصلاح توافق اتمی شده‌بود. دولت‌های اروپایی حامی توافق اتمی، در عین حال از آزمایش‌های موشکی ایران انتقاد کرده‌اند. ایران می‌گوید این آزمایش‌ها جنبه دفاعی دارد.
 
خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در گزارش خود گفته‌است ترامپ به‌تنهایی نمی‌تواند توافق اتمی را لغو کند، اما کنارکشیدن ایالات متحده از اجرای آن، «برجام» را بی‌معنی می‌کند. یک روز پیش از گزارش آسوشیتدپرس، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا گفته بود هدف رئیس‌جمهوری آن کشور از ارائه راهبرد تازه در قبال ایران، مداخله و اختلال در روابط تجاری اروپا با تهران نیست.
 
دولت آمریکا می‌گوید ایران با برخی فعالیت‌های خود، از جمله آزمایش موشک‌های بالیستیک یا اقدامات «بی‌ثبات‌کننده» خود در منطقه، روح برجام را نقض کرده‌است. تهران می‌گوید آزمایش‌های موشکی آن کشور در تقابل با برجام نیست و به آن‌ها ادامه خواهد داد، و از طرف دیگر آمریکا را متهم به نقض روح برجام کرده‌است.
 
دونالد ترامپ می‌گوید توافق اتمی نفعی برای آمریکا نداشته و تنها به ایران سود رسانده‌است. تهران از طرف دیگر می‌گوید همچنان با «کارشکنی»های واشینگتن در دستیابی به منافع ناشی از توافق اتمی روبه‌رو است.
 
توافق اتمی در تیر ماه ۱۳۹۴ به‌دست آمد. برنامه جامع اقدام مشترک، از یک سو فعالیت‌های اتمی ایران را محدود کرده، از سوی دیگر تحریم‌های هسته‌ای علیه تهران را برچیده‌است.