آزار جنسی در محل کار در ایران؛ چه می‌دانیم؟
+40
رأی دهید
-7
آزار جنسی در تمام دنیا پدیده شایعی است، چه در خانه، چه در مدرسه و محیط‌های اجتماعی چه در محل کار. اکثر قربانیان زنان هستند و اکثر قریب به اتفاق آزاردهندگان مرد. اما آزار جنسی در محیط کار چگونه است؟ آیا ما هم کسی را در محل کار آزار جنسی داده‌ایم؟ آیا در محل کار قربانی آزار جنسی شده‌ایم؟ آیا شاهد آزار جنسی بوده‌ایم؟قربانیان آزار جنسی ممکن است خود ندانند قربانی آزار جنسی شده‌اند. بنابراین ابتدا لازم است با مفاهیم و مصادیق آزار جنسی بیشتر آشنا شویم و بعد آزار جنسی در محیط کار را در ایران بررسی کنیم.
آزار جنسی
- هر گونه رفتار نخواسته با ماهیت جنسی. کلمه "نخواسته" در اینجا بسیار مهم است؛ این کلمه به معنی ناخواسته و غیر عمدی نیست، بلکه رفتار نخواسته یعنی رفتاری که بدون رضایت و توافق طرف مقابل انجام شود؛ مثل نگاه با معنای جنسی، متلک یا اظهارنظر یا شوخی با ماهیت جنسی، درخواست انجام عملی با ماهیت جنسی یا تماس جسمی با ماهیت جنسی. معیار نخواسته بودن، نظر دریافت‌کننده رفتار است، اگر گیرنده رفتار چنین رفتاری را نخواسته باشد این رفتار مصداق آزار جنسی است. نخواسته بودن اهمیت دیگری هم دارد، اگر فردی که هدف آزار جنسی است بخواهد مانع از تکرار آن شود، آزارنده جنسی نمی‌تواند به استناد آنچه در گذشته اتفاق افتاده رفتار خود را موجه بداند.
- آزار جنسی اشکال بسیار مختلفی دارد: اعمال فشار برای رفتار یا رابطه جنسی، فرستادن پیام با ماهیت جنسی، اصرار برای ملاقات، شوخی با مضامین جنسی.
- خشونت جنسی: آزار جنسی + خشونت جسمی = حمله جنسی یا تجاوز
- حمله جنسی: هر عملی برای اینکه با زور، تهدید یا فریب فردی را برخلاف میل و بدون رضایت وادار به عمل جنسی کند، اگر عمل جنسی شامل دخول (واژینال، مقعدی، دهانی) باشد تجاوز جنسی است.
- مهمترین نکته در درک آزار جنسی کلمه "نخواسته" است؛ عمل جنسی باید با رضایت و مطابق میل طرف مقابل باشد، اگر چنین نباشد مصداق آزار جنسی است. حتی اگر کسی در ابتدا به برقرار کردن رابطه جنسی رضایت نشان دهد، اما در میانه رابطه دیگر مایل به ادامه آن نباشد باید عمل جنسی قطع شود و اگر به زور ادامه پیدا کند مصداق آزار جنسی از جمله حمله جنسی یا تجاوز است.
- هر کس در هر سن، با هر گرایش جنسی و با هر جنسیتی ممکن است قربانی آزار جنسی شود. اکثریت قربانیان آزار جنسی زنان و کودکان هستند و اکثریت قریب به اتفاق آزاردهندگان جنسی مرد. با این حال نباید فراموش کرد که مردان هم ممکن است قربانی آزار جنسی باشند، چه در کودکی چه در بزرگسالی.
- آزار و خشونت جنسی یکی از ویرانگرترین تجربه‌های زندگی است، قربانیان سالهای بسیار و شاید تمام عمر از عوارض آن در رنج خواهند بود و به انواع بیماری‌های روحی مثل اضطراب، افسردگی، ضربه روحی پس از اتفاق بسیار وحشتناک (PTSD)، بزهکاری، خودکشی و خودآزاری مبتلا شوند.
برخی مصادیق آزار جنسی 
برخی مصادیق آزار جنسی (تحقیق حسین کردی و علی اصغر حسینی نوذری) آزار جنسی در محل کار در ایران:
تحقیقات جامع و ملی در این زمینه در ایران وجود ندارد، اما شواهد زیادی از "گستردگی" این آزار حکایت می‌کنند. تحقیقی محدود که در تهران روی هشتاد و دو زن شاغل انجام شده شیوع آزار جنسی را در محل کار ۷۵ درصد نشان می‌دهد. در افغانستان، پژوهش مؤسسه تربیتی و مشورتی رشد با همکاری دفتر زنان سازمان ملل متحد در سال ۱۳۹۴ در باره آزار و اذیت جنسی به این نتیحه رسید که بیش از ۶۵ درصد از کارمندان و کارکنان زن در محیط کار از آزار و اذیت جنسی شکایت دارند. آمارها هر چه که باشند، فقط نوک کوه یخ را نشان می‌دهد.
اکثر قریب به اتفاق قربانیان آزار جنسی در محل کار زنان هستند و اکثر قریب به اتفاق آزاردهندگان جنسی مردان. با این حال ممکن است که مردان هم قربانی آزار جنسی شوند (هم از طرف زنان هم مردان) و ممکن است آزاردهنده و قربانی هم‌جنس باشند، هر چند که این موارد درصد کمی از موارد آزار جنسی را تشکیل می‌دهد.
در ایران دستورالعمل مشخصی در باره آزار جنسی در محیط کار وجود ندارد، بسیاری از قربانیان حتی نمی‌دانند که قربانی آزار جنسی شده‌اند. جلوگیری از آزار جنسی در محیط کار وظیفه کارفرما است، اما در ایران کارفرمایان عمدتا یا چنین وظیفه‌ای را برای خود قائل نیستند یا قربانی را تبدیل به مقصر می‌کنند. نهادهای انتظامی و قضایی هم زنان قربانی را مسئول اثبات جرم می‌دانند و از آنها مدرک می‌خواهند، به عبارت دیگر نیروی انتظامی و دستگاه قضایی وظیفه خود را به دوش قربانیان می‌اندازند در حالی که حتی قانون مشخصی برای استناد به آن وجود ندارد.
آزار جنسی محیط کار را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، آزار جنسی مستقیم که در قبال نوعی عمل جنسی، یا به زنان وعده پاداش و ترفیع و امثال آن داده می‌شود یا اینکه تهدید می‌شوند که اگر خواسته آزاردهنده را برآورده نکنند با اخراج، کسر حقوق یا تنزل رتبه مواجه می‌شوند. در نوع غیر مستقیم، محیط کار چنان مملو از ارجاعات و رفتارها و گفتارهای جنسی است که باعث معذب شدن، احساس ناامنی و آزار زنان می‌شود.
بر اساس برخی تحقیقات محدودی که در ایران درباره آزار جنسی در محل کار انجام شده، به برخی یافته‌ها اشاره می‌کنیم:
برخی مصادیق آزار جنسی (تحقیق حسین کردی و علی اصغر حسینی نوذری) آزار جنسی در محل کار در ایران: تحقیقات جامع و ملی در این زمینه در ایران وجود ندارد، اما شواهد زیادی از "گستردگی" این آزار حکایت می‌کنند. تحقیقی محدود که در تهران روی هشتاد و دو زن شاغل انجام شده شیوع آزار جنسی را در محل کار ۷۵ درصد نشان می‌دهد. در افغانستان، پژوهش مؤسسه تربیتی و مشورتی رشد با همکاری دفتر زنان سازمان ملل متحد در سال ۱۳۹۴ در باره آزار و اذیت جنسی به این نتیحه رسید که بیش از ۶۵ درصد از کارمندان و کارکنان زن در محیط کار از آزار و اذیت جنسی شکایت دارند. آمارها هر چه که باشند، فقط نوک کوه یخ را نشان می‌دهد.
اکثر قریب به اتفاق قربانیان آزار جنسی در محل کار زنان هستند و اکثر قریب به اتفاق آزاردهندگان جنسی مردان. با این حال ممکن است که مردان هم قربانی آزار جنسی شوند (هم از طرف زنان هم مردان) و ممکن است آزاردهنده و قربانی هم‌جنس باشند، هر چند که این موارد درصد کمی از موارد آزار جنسی را تشکیل می‌دهد.
در ایران دستورالعمل مشخصی در باره آزار جنسی در محیط کار وجود ندارد، بسیاری از قربانیان حتی نمی‌دانند که قربانی آزار جنسی شده‌اند. جلوگیری از آزار جنسی در محیط کار وظیفه کارفرما است، اما در ایران کارفرمایان عمدتا یا چنین وظیفه‌ای را برای خود قائل نیستند یا قربانی را تبدیل به مقصر می‌کنند. نهادهای انتظامی و قضایی هم زنان قربانی را مسئول اثبات جرم می‌دانند و از آنها مدرک می‌خواهند، به عبارت دیگر نیروی انتظامی و دستگاه قضایی وظیفه خود را به دوش قربانیان می‌اندازند در حالی که حتی قانون مشخصی برای استناد به آن وجود ندارد.آزار جنسی محیط کار را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد، آزار جنسی مستقیم که در قبال نوعی عمل جنسی، یا به زنان وعده پاداش و ترفیع و امثال آن داده می‌شود یا اینکه تهدید می‌شوند که اگر خواسته آزاردهنده را برآورده نکنند با اخراج، کسر حقوق یا تنزل رتبه مواجه می‌شوند. در نوع غیر مستقیم، محیط کار چنان مملو از ارجاعات و رفتارها و گفتارهای جنسی است که باعث معذب شدن، احساس ناامنی و آزار زنان می‌شود.
بر اساس برخی تحقیقات محدودی که در ایران درباره آزار جنسی در محل کار انجام شده، به برخی یافته‌ها اشاره می‌کنیم:- هر چه زنان جوانتر باشند بیشتر قربانی آزار جنسی می شوند و با افزایش سن، احتمال آزار جنسی زنان در محل کار کمتر می‌شود. زنان قربانی بیشتر مطلقه یا مجرد هستند چون زنان متاهل حمایت همسر خود را دارند و قانون هم مسئله زنان متاهل را بیشتر جدی می گیرد.
- هر گونه تمایزی می‌تواند احتمال اینکه زنان در محل کار قربانی آزار جنسی شوند را بالا ببرد. ظاهر، نحوه لباس پوشیدن، توانایی یا مهارت‌های خاص، موقعیت شغلی یا اجتماعی می‌تواند احتمال آزار جنسی را افزایش دهد. هیچ یک از این موارد توجیهی برای آزار جنسی مقصر دانستن قربانی نیست، اکثر کسانی که آزار جنسی را این گونه توجیه می کنند یا آزاردهندگان جنسی هستند یا طرفداران سرکوب اجتماعی و جنسی زنان.
- مردانی که در محل کار آزاردهنده جنسی هستند معمولا متأهل و به نحو محسوسی مسن‌تر از قربانیان خود هستند و موقعیت اجتماعی یا مالی یا کاری بالاتری دارند، بنابراین می‌توانند اعمال خود را پنهان کنند یا از عواقب آن در امان بمانند و مدت طولانی‌تری قربانیان را آزار دهند.
۳۹
محسن تنابنده - تهران، ایران
من تا این حد سختگیری جنسی برای مردان رو نمیپسندم و معتقدم همونقدر که نباید به بانوان دیدگاه جنسیتی داشت،نباید هم از آقایون انتظار داشت تبدیل به موجوداتی اخته و ترسو بشن.به هر حال جنس نر انسان هم مثل همه موجودات دیگر غریزه جنسی تهاجمی داره و هر چقدر هم این غریزه رو تحت چهارچوب اخلاقیات اجتماعی سرکوب کنه،باز هم در درون خودش با همه وجود لمسش خواهد کرد.سختگیری تا این حد مردان رو تبدیل به موجوداتی افسرده،شرمگین و اخته و بیمار خواهد کرد.
73
14
چهارشنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۶ - ۲۲:۵۱
۴۴
amirgheryou - تهران، ایران
این نوع آزار که در ایران اپیدمی هست. یارو دختره رو آورده ماهی 500تومن بهش حقوقث میده روزی 2بار هم میخواد ترتیبشو بده. بعد توقع داره همین بلا رو سر خواهر و زن و بچه و مادر خودش نیارن. بخصوص مردان متاهل دریده تر رفتار میکنن. چون فکر میکنن همه زن خودشونن که هر وقت تصمیم داشتن براشون بخوابه. در ادارات دولتی معمولا جرات تماسی ندارن اما آزار جنسی کلامی قوقا میکنه. خانوما هم بهش عادت کردن و همسویی میکنن. بخصوص در ارسال فیلمهای جنسی برای باز شدن روی طرف خیلی معمول هست. و یا جوک جنسی. اخیرا هم پا رو فراتر گذاشتن و برای ناموس خودشون (خواهر زن) دندون تیز کردن و جوک و شوخی قزوینی که میگن برادر زن نون زیر کباب هست رو با وقاحت تبدیل کردن به خواهرزن نون زیر کبابه. آخه بی ناموس خواهر زنت بشه زن خودتم هم میشه. چرا اینا انقدر نفهمن.
12
62
چهارشنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۶ - ۲۳:۱۲
پاسخ شما چیست؟
0%
ارسال پاسخ
۴۶
فیل دانا - سیدنی ، استرالیا
[::محسن تنابنده - تهران، ایران::]. تفاوت انسان و حیوان اینه که انسان میتونه روی رفتارش کنترل داشته باشه و با فکر و درایت اوت رو کنترل کنه. این طرز تفکر مال جامعه مریض مرد سالاری میباشد که مرد نباید اینطور که شما میفرمایید روی رفتارش کنترل داشته باشه. آیا این رو میپسندی جایی که همسر، خواهر و یا مادر شما کار میکند بخاطر اینکه مردان همکارشان ترسو و یا اخته نشن هر گونه رفتار جنسی تهاجمی حیوانی را از خودشون نشون بدن.
8
35
چهارشنبه ۱۹ مهر ۱۳۹۶ - ۲۳:۵۵
پاسخ شما چیست؟
0%
ارسال پاسخ
۳۹
محسن تنابنده - تهران، ایران
[::فیل دانا - برایتون، انگلستان::]. شما عرض بنده رو درست متوجه نشدین.آخه توصیف و تمجید و شوخی کجاش آزار جنسی به شمار میاد؟اینجوری که تو این متن نوشته مردا باید کلا سرکار با همکار زنشون حرف نزنن!این سخت گیری بیش از حده.تو کشورایی که من دیدم مردا خیلی راحت از زیبایی و حتی سکسی بودن اندام زنا تعریف میکردن و زنها هم خیلی دوستانه تشکر میکردن.این رابطه نرمال بشره.
33
5
پنجشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۶ - ۰۶:۳۲
پاسخ شما چیست؟
0%
ارسال پاسخ
۲۵
Parsa-cologne - برلین، آلمان
[::محسن تنابنده - تهران، ایران. جناب اخته محترم، ممکنه شخصی از تعریف و تمجید جنسی کسی خوشش نیاد و معذب هم باشه. برای اینکه خودت رو اخته ندونی، نباید این رفتار رو به یه قربانی تحمیل کنی. من با این که مذکر هستم، زمانیکه ایران بودم در کودکی و نوجوونی همه جا (داخل اتوبوس، صف نونوایی، زیارت، سرویس بهداشتی عمومی و . ) و همچنین در محل کار همه جور مورد آزار جنسی قرار گرفتم و کاملا این مساله رو درک میکنم و شدیدا از این آزارگرهای جنسی متنفرم
6
6
پنجشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۶ - ۲۱:۲۵
پاسخ شما چیست؟
0%
ارسال پاسخ
۳۲
mostafa021459 - تهران، ایران
به نظر من این رفتارها در محیط کار بیشتر از طرف خانم هاست .خانم ها هستند که با رفتار و کلامشون مردهارو تحریک میکنن.ساعت کاری در ایران زیاد هست .افراد شاغل بیشتر وقتشون رو در محیط کار هستن.طبیعتا وقتی این زمان زیاد رو تو محیط کارشون هستن تحریک جنسی پیش میاد.البته فشار کاری واسترس هم به این مسئله دامن میزنه.نظر من اینه که اون خانوم یا باید جایی رو پیدا کنه که این مسائل نباشه یا بهترین راه اینه که ای مسئله رو قبول کنه.بهتره همکارها نیاز جنسیه همو برطرف کنن.
3
0
سه شنبه ۲۷ اسفند ۱۳۹۸ - ۱۵:۲۲
پاسخ شما چیست؟
0%
ارسال پاسخ