کمبود ویتامین D؛ از افسردگی تا سرطان پروستات

مطالعات نشان می‌دهد افرادی که مبتلا به فشارخون بوده و کمبود ویتامین D دارند دو برابر در معرض ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی قرار دارند.
 
دکتر حسن گنجی‌زاده زواره درباره خواص ویتامین D گفت: این ویتامین محلول در چربی محسوب می‌شود که برای بدن لازم است و به رشد و استحکام استخوان‌ها از طریق کنترل تعادل کلسیم و فسفر کمک می‌کند.
 
ویتامین D با ایجاد افزایش جذب فسفر و کلسیم از روده‌ها و کاهش دفع از کلیه به متابولیسم استخوان‌ها کمک می‌کند و از طریق ترجمه ژن‌های هسته سلول منجر به رشد سلول می‌شود.
 
وی با تأکید بر اینکه کمبود ویتامین D باعث پوکی استخوان در کهنسالی می‌شود، اضافه کرد: منبع اصلی دریافت این ویتامین به جز منابع گیاهی مثل غلات و حیوانی مثل ماهی ساردین و شیر و نور آفتاب است. این ویتامین به بدن برای جذب کلسیم کمک می‌کند اما کمبود آن باعث بروز مشکلات استخوانی نظیر نرمی استخوان می‌شود.
 
گنجی‌زاده زواره یادآور شد: سطوح پایین ویتامین D می‌تواند اثرات فراتری از استخوان داشته باشد؛ مطالعات نشان می‌دهد کمبود این ویتامین، علاوه بر افزایش خطر بیماری‌های قلبی و ابتلا به افسردگی و منجر به بروز آسم شدید می‌شود.
 
این فوق تخصص غدد و متابولیسم با بیان اینکه افرادی که پوست تیره‌تری دارند سخت‌تر ویتامین D را جذب می‌کنند، اضافه کرد: ویتامین D برای سلامت پوست بسیار ضروری است و دریافت آن از طریق آفتاب باعث بروز سرطان می‌شود، چرا که اشعه ماورای بنفش که منجر به تحریک سلول‌ها برای تولید این ویتامین می‌شود عامل اصلی ابتلا به سرطان پوست است.
 
وی همچنین اظهار کرد: مطالعات نشان می‌دهد این ویتامین بر تمام گروه‌های سنی مانند نوجوانان، کودکان، بزرگسالان و نوزادان تأثیر می‌گذارد. اما افرادی هستند که سن بالای 50 سال دارند، چاق هستند، داروی خاصی مصرف می‌کنند یا اختلالات گوارشی دارند و بیشتر در معرض خطر هستند، به همین دلیل این افراد باید مصرف ماهی قزل‌آلا و تخم‌مرغ را افزایش دهند.
 
گنجی‌زاده زواره با تأکید بر اینکه ترکیبی از فشارخون بالا و کمبود ویتامین D می‌تواند کشنده باشد، یادآور شد: مطالعات نشان می‌دهد افرادی که مبتلا به فشارخون بالا هستند و کمبود ویتامین D دارند دو برابر در معرض ابتلا به مشکلات قلبی و عروقی قرار می‌گیرند. همچنین کمبود این ویتامین می‌تواند اخطاری برای ابتلا به سرطان پستان در زنان باشد. به خصوص در افراد مسن‌تر باعث می‌شود غدد پاراتیروئید هورمون‌های بیشتری تولید کند، سطح پایین این ویتامین و سطح بالای هورمون‌های پاراتیروئید به شدت به افسردگی وابسته است. سرطان روده بزرگ و پروستات می‌تواند به دلیل کمبود ویتامین D باشد.
 
وی همچنین ادامه داد: بسیاری از زنان پس از یائسگی دچار افزایش وزن می‌شوند اما مصرف مکمل‌ها و ویتامین D و کلسیم ممکن است افزایش وزن را آهسته‌تر کنند. مصرف این ویتامین در کودکان سبب می‌شود کمتر در معرض ابتلا به دیابت قرار گیرند و کودکان مبتلا به آسم در زمان کمبود ویتامین D فوراً بستری می‌شوند.
 
یکی از راه‌های دریافت ویتامین D از طریق رژیم غذایی است؛ ماهی آزاد، ماهی تن و ماهی‌های چرب منبع غنی از این ویتامین هستند.
 
این فوق تخصص غدد و متابولیسم گفت: تخم‌مرغ،‌ پنیر، جگر گاو، مارگارین، ماست و پنیر، روغن کبد ماهی هم غنی از ویتامین D هستند اما در مورد پنیر و بستنی حتماً باید برچسب غنی بودن از ویتامین D روی آن کنترل شود.
 
بیشتر قرص‌های مکمل حاوی ویتامین D هستند. همچنین ویتامین D3 تا سه برابر در بالا بردن سطح ویتامین D مؤثر است. میزان مصرف این نوع ویتامین بستگی به سن و فعالیت افراد در طول روز دارد و مقدار مجاز توصیه شده 600 واحد در روز برای بزرگسالان تا سن 70 سال و 800 واحد برای بالاتر از 70 سال است.
 
این فوق تخصص غدد و متابولیسم با اشاره به میزان دوز مناسب ویتامین D برای نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند، عنوان کرد: شیر مادر خود یک منبع غنی از ویتامین D است اما دریافت آن باید حداکثر تا 400 واحد در روز باشد.
 
داروهای استروئیدی می‌توانند با ویتامین D ناسازگار باشد، بنابراین در این مورد باید پزشک مشورت شود. مصرف روزانه تا حدود 4000 واحد از ویتامین D امن است اما با مصرف بیشتر به کلیه‌ها آسیب می‌رسد.