محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، گفت که تهران در رفتار سیاسی مقام های سعودی «رفتار مثبتی» را نمی بیند و «کماکان آنها با سیاستها و مواضع شان به تنشها در منطقه دامن می زنند.»
آقای ظریف با اعلام این مطلب در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا که روز یکشنبه ۱۵ اسفند منتشر شد، با انتقاد از مقام های عربستان سعودی که از شرایط کنونی برای گفتوگو و تعامل استفاده نکرده اند، افزود: برخی از کشورهای همسایه، «دارای توهماتی هستند و فکرمی کنند که امکان احیای نفوذ و سلطه گذشتههای دور در منطقه فراهم است، در حالی که در دوران جدید، منطقه و فضای بینالمللی سلطه را برنمیتابند و کسانی که به دنبال احیای سلطهگری گذشته هستند، اشتباه میکنند.»
او با اشاره به این موضوع که «برخی کشورهای همسایه دچار توهم هستند» اضافه کرد:«معتقدم به زودی همسایگان ما به این نتیجه میرسند که اینگونه سیاستها و فشارها علیه تهران نتیجه ای نخواهد داشت و بهترین راه، گفتوگو با ایران است.»
وزیر امور خارجه ایران در مورد دلیل خوش بینی اش گفت که «خطر مشترک افراطیگری و تروریسم موجود در منطقه، در آینده بیشتر دامن کسانی را خواهد گرفت که در ایجاد و توسعه این گروه های تروریستی نقش داشتهاند و از آنها حمایت های مالی، سیاسی و تسلیحاتی کرده اند.»
این سخنان در شرایطی ابراز شدند که ایران از سوی شماری از کشورهای منطقه مانند عربستان سعودی متهم به دخالت در امور عراق، سوریه و یمن است. در مقابل، تهران ریاض را متهم به دخالت در امور داخلی این کشورها می کند. هر دو کشور، اتهام های یکدیگر در این مورد را رد کرده اند.
تهران همچنین از سوی برخی از کشورهای منطقه و جهان متهم به حمایت از گروه های تروریستی در منطقه است. اما مقام های جمهوری اسلامی ایران می گویند از جنبش های آزادی بخش حمایت می کنند.
به نوشته ایسنا، محمد جواد ظریف گفت: «کشورهای منطقه به این نتیجه خواهند رسید که سیاست ایران هراسی نتیجه بخش نخواهد بود و مجبور خواهند بود که راه همکاری و تعامل را انتخاب کنند.»
وزیر امور خارجه ایران روز اول اسفند در سخنانی در کنفرانس امنیتی مونیخ ضمن درخواست از کشورهای منطقه خلیج فارس برای «پشت سر گذاشتن وضعیت تفرقه و تنش کنونی» گفته بود که این کشورها باید در مسیر «برقراری هماهنگی های منطقه ای واقع بینانه» حرکت کنند.
وی در این ارتباط پیشنهاد داده بود که با یک «مجمع گفت وگوی منطقه ای» بر اساس اصول مورد توافق کلی و هدف های مشترک»، «تفاهم درباره طیف وسیعی از موضوعات از جمله اقدامات اعتمادساز و امنیت ساز و مبارزه با تروریسم ، افراط گرایی و فرقه گرایی» را ارتقاء داد.
در مقابل، عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی، همان روز با رد درخواستهای ایران برای گفتوگو، تهران را بزرگترین حامی تروریسم در جهان توصیف کرده بود.
به گزارش خبرگزاری رویترز، وزیر خارجه عربستان سعودی که در کنفرانس امنیتی مونیخ سخن میگفت، افزوده بود که ایران نیرویی بیثباتکننده در خاورمیانه به شمار میرود و میخواهد «ما را نابود کند.»
وی اضافه کرده بود که «تا زمانی که ایران رفتار خود را تغییر ندهد، بسیار مشکل خواهد بود تا با چنین کشوری معامله کرد.»
وزیر خارجه عربستان سعودی همچنین گفته بود: «ایران از حکومت بشار اسد حمایت کرد و به جدایی طلبان حوثی در یمن و گروه های خشونت طلب در سراسر منطقه کمک رساند.»
عادل الجبیر روز ۲۴ بهمن، در دیدار با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، از ایران به عنوان «تهدیدی» برای منطقه نام برده بود.
اخیرا مقام های آمریکایی از جمله دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، و جیمز متیس، وزیر دفاع این کشور، ایران را مهمترین حامی تروریسم در جهان دانستند.
وزارت امور خارجه آمریکا نیز در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما بارها ایران را مهمترین دولت حامی «تروریسم» در جهان دانسته بود. استفاده از نیروی قدس سپاه پاسداران برای «اجرای اهداف جمهوری اسلامی در سیاست خارجی»،حمایت از حکومت اسد و تجهیز حرب االله لبنان از جمله دلایلی بود که وزارت خارجه آمریکا، ایران را در صدر لیست حامیان تروریسم قرار داده بود.
به نوشته ایسنا، آقای ظریف در مورد بحث میانجیگری بین ایران و عربستان سعودی اشاره کرد که مقام های ایرانی احساس نمی کنند که «نیازی به میانجی» وجود داشته باشد و اضافه کرد:«البته نسبت به کشورهایی که اظهار تمایل کرده بودند که در ایجاد ارتباط بین ایران و عربستان نقش مثبتی ایفا کنند، موضع مخالف اتخاذ نکرده، هیچ کدام را رد نکردیم و مثبت برخورد کردیم، چرا که ایران نیازی به تنش ندارد.»
وی افزود که «مشکل در این است که عربستان احساس میکند که برای پیشبرد سیاستهایش در منطقه نیاز به ایجاد تنش و احیای فضا علیه ایران دارد» و از آن کشور خواست «دست از این سیاست متوهمانه بردارد.»
وزیر امور خارجه ایران در بخشی از سخنانش عربستان سعودی را متهم کرد که با اتخاذ «سیاست های تنش زا» در منطقه و حمله به یمن، باعث «ناامنی، ترور و تقویت گروه های تروریستی» شده است.
عربستان سعودی در زمستان سال گذشته و در پی حمله به اماکن دیپلماتیک این کشور در تهران و مشهد مناسبات دیپلماتیک خود با ایران را قطع کرد. این حملات در پی اعدام یک روحانی شیعه در عربستان سعودی اتفاق افتاد.
عربستان سعودی همچنین ایران را به دخالت در امور داخلی خود و منطقه متهم میکند. اما تهران با رد این اتهام، ریاض را متهم به دخالت در امور داخلی خود کرده است. در این ارتباط، محمد پاکپور، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، روز سی ام بهمن، گفت: «گروه های مسلح مخالف جمهوری اسلامی ایران با حمایت سازمانهای فرامنطقهای و برخی کشورهای حوزه خلیج فارس» دوباره «وارد فاز نظامی شدهاند.»
این اتهامها در شرایطی مطرح میشوند که ریاض دخالت در امور داخلی ایران را رد میکند.
به نوشته ایسنا، محمد جواد ظریف از تمام کشورهای منطقه خواست «بررسی هوشمندانه ای» از سیاست های گذشته خود داشته باشند و به این نتیجه برسند که راه مشکلات در منطقه گفت و گو و مذاکره میان کشورهای منطقه است، نه وابستگی نظامی به نیروهای خارجی و تلاش برای درگیرکردن آنها در منطقه و افزود:«آن وقت است که چه با میانجی و یا بدون میانجی می توان مشکلات را حل کرد.»
پیش از این نیز گزارش هایی در مورد تلاش برخی از کشورهای منطقه برای میانجیگری بین ایران و عربستان سعودی منتشر شده بود.
در این ارتباط، شیخ صباح خالد آل صباح، وزیر خارجه کویت، در سفر دی ماه خود به تهران، نامه ای را از سوی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تسلیم مقام های ایرانی کرد.
این مقام کویتی در سفر خود خواستار دیالوگ بین ایران و همسایگان منطقهایاش شده بود.
در این ارتباط، حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، روز ۲۷ بهمن، از تلاش برای بهبود مناسبات ایران با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس استقبال کرده و گفته بود که تهران خواستار روابط خوب با این کشورها است.
به گزارش خبرگزاریهای داخلی ایران، آقای روحانی با اشاره به پیام امیر کویت به دولت ایران گفته بود که در این پیام، شش کشور حوزه خلیج فارس اعلام کردند که «به دنبال روابط بهتر با ایران و حل و فصل سوءتفاهم ها و ارتقاء روابط از طریق گفتوگو» هستند.
در این میان، وزیر امور خارجه ایران روز یکشنبه به خبرگزاری ایسنا گفت که این نامه «به نمایندگی از تمام کشورهای حاشیه خلیج فارس بود و نشان دهنده این موضوع است که لااقل مسئولان سعودی نیز در ظاهر با آنچه که در نامه نوشته شده بود، هم نظر هستند.»
این در حالیست که مقامهای عربستان و مالزی گذشته و در پایان سفر چهار روزه پادشاه عربستان سعودی به کوآلالامپور، در بیانیه مشترکی با اشاره به بحرانهای سوریه و یمن، از آنچه «دخالتهای ایران در کشورهای منطقه» خواندند ابراز نگرانی کردند.