مواد غذایی و نوشیدنیها میتوانند بر عملکرد و اثربخشی داروهای مصرفی تاثیر بگذارند. بنابراین توصیه میشود همواره در هنگام مصرف دارو بروشور داروها به دقت خوانده شده یا در این باره با پزشک مشورت شود.
در اینجا به برخی از متداولترین تداخلات دارو و غذا اشاره خواهد شد.
گریپفروت
گریپفروت برخلاف سایر مرکبات حاوی ترکیبی به نام فورانوکومارین است که تغییراتی را در برخی داروها ایجاد کرده و از طرق مختلف با برخی داروها تداخل دارد. گریپفروت سبب افزایش جذب داروهای استاتین (سیمواستاتین، لووستاتین و …) میشود. این داروها جهت کاهش کلسترول خون تجویز میشوند. افزایش میزان استاتین خون سبب بروز عوارضی مانند درد عضلانی، افزایش آنزیمهای کبدی و اختلالات کبدی میشود. به همین علت توصیه میشود که در صورت مصرف داروهای استاتین از مصرف گریپفروت خودداری شود.
همچنین گریپفروت سبب متابولیسم غیرطبیعی داروهایی مانند آنتیهیستامینها، کنترل کنندههای فشارخون، جایگزینهای هورمون تیروئید و بلوکه کنندههای اسید معده شده و میتواند منجر به کاهش یا افزایش میزان دارو در خون شود. بنابراین توصیه میشود در صورت مصرف این داروها از مصرف گریپفروت اجتناب شود یا مصرف آن کاهش یابد.
سبزیجات برگ سبز
داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین فاکتورهای انعقادی وابسته به ویتامین K را مهار میکنند. مصرف مقادیر زیاد سبزیجات برگ سبز به علت داشتن ویتامین K میتواند سبب کاهش اثربخشی این داروها جهت جلوگیری از لخته شدن خون شود. به خصوص زمانی که دریافت سبزیجات به طور قابل توجه کاهش یا افزایش یابد، این مشکل تشدید خواهد شد. بنابراین توصیه میشود که در صورت دریافت داروهای رقیق کننده خون، سبزیجات برگ سبز در مقادیر ثابت دریافت شده و میزان مصرف تغییر نکند.
جانشینهای نمک
غالبا در جانشینهای نمک، سدیم با پتاسیم جایگزین میشود. بیماران مبتلا به نارسایی قلبی که دیگوکسین دریافت میکنند و افرادی که مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) را به منظور درمان پرفشاری خون دریافت میکنند باید در مصرف جایگزینهای نمک دقت کنند. افزایش دریافت پتاسیم سبب کاهش اثربخشی داروی دیگوکسین و در افراد دریافت کننده مهارکنندههای ACE سبب افزایش قابل توجه پتاسیم در خون میشود.
فیبر
دیگوکسین به منظور تقویت عضلات قلب، کاهش ضربان قلب و دفع مایعات اضافی از بدن تجویز میشود. فیبر رژیم غذایی، به خصوص فیبرهای نامحلول مانند سبوس گندم میتواند سبب کاهش سرعت جذب دیگوکسین و کاهش اثربخشی دارو شود. توصیه میشود بیماران دارو را یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی مصرف کنند.
غذاهای حاوی تیرامین
تیرامین نوعی اسید آمینه است. مقادیر بالای آن در خون میتواند سبب افزایش فشارخون شود. برخی داروها مانند مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOIs) که برای درمان افسردگی مورد استفاده قرار میگیرند و داروهای مورد استفاده در درمان علائم بیماری پارکینسون سبب اختلال در تجزیه تیرامین میشوند. توصیه میشود بیماران دریافت کننده داروهای مذکور از مصرف غذاهای حاوی تیرامین مانند شکلات، پنیر کهنه، گوشت دودی، هاتداگ و محصولات تخمیر شده سویا خودداری کنند.
لبنیات
کلسیم فرآوردههای لبنی مانند شیر، ماست و پنیر در معده و قسمت فوقانی روده باریک به آنتیبیوتیک متصل شده و با تشکیل یک ترکیب نامحلول مانع جذب برخی آنتیبیوتیکها مانند تتراسایکلین و سیپروفلوکساسین میشود. به منظور جلوگیری از بروز این مشکل توصیه میشود آنتیبیوتیکها یک ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از وعده غذایی مصرف شوند.
این توصیه در مورد تمام آنتیبیوتیکها کاربرد ندارد. به عنوان مثال توصیه میشود به منظور جلوگیری از مشکلات معده مترونیدازول با آب یا شیر مصرف شود.