مهم ترین و شناخته شده ترین موارد مصرف شیرین بیان برای رفع مشکلات معده مانند بدهضمی های معده، نفخ، التهابات معده، درد معده، ورم معده و ترش کردن است که تاثیر بسیاری دارد.
شیرین بیان به شیرازی مهک و بیخ آن را بیخ مهک و به اصفهانی مژو گویند. به ترکی شیرین بیان و به هندی ملهتی جیتهی مدومرتی نیز و به فرنگی گلیسربزه نامند.
نام عربی آن سُوس و نام علمی آن Glycyrrhiza glabra L. var.glabra است.
شیرین بیان گیاهی خودرو است که در بسیاری از نقاط ایران رویش دارد و در بسیاری از مراتع و کشتزارها به عنوان علف هرز محسوب می شود.
در منابع طب سنتی ایران از این گیاه به عنوان سوس نام برده می شود و این گیاه را به عنوان گیاه گرم و تر معرفی کرده اند و کاربردهای مختلفی برای آن ذکر شده است.
طبیعت شیرین بیان از نظر گرم و سردی مزاج شیرین بیان گرم و خشک است؛ گرم در دوم و خشک در اول و با رطوبت غرویه.
خواص شیرین بیان در طب سنتی این گیاه در موارد زیر و تحت نظرات پزشک متخصص طب سنتی ایران کاربرد دارد:
* مهم ترین و شناخته شده ترین موارد مصرف شیرین بیان برای رفع مشکلات معده مانند بدهضمی های معده، نفخ، التهابات معده، درد معده، ورم معده و ترش کردن است که تاثیر بسیاری دارد.
* شیرین بیان در درمان سرفه و به عنوان نرم کننده سینه و حلق هم کاربردهای موثری دارد.
* از عصاره شیرین بیان برای رفع مشکل گوشه کردن ناخن و دفع عفونت آن می توان استفاده کرد.
* شیرین بیان برای برطرف کردن عفونت ادراری، زخم های کلیه و مثانه و درمان تب های طولانی مدت هم بسیار مفید است.
* شیرین بیان ملین و در واقع تلیین کننده ی مزاج است.
* در موارد التهاب زبان (زبان قرمز و یا ترک خورده) به صورت مکیدنی یا دهان شویه کاربرد دارد.
* کمپرس چشم در ورم ملتحمه یا بلفاریت با شیرین بیان موثر خواهد بود.
چه کسانی نباید شیرین بیان مصرف کنند؟ * افراد مبتلا به هپاتیت های مزمن
* امراض ناشی از احتباس صفرا و سیروز کبدی
* نارسایی های شدید کلیوی
* دیابت شیرین
* آریتمی های قلبی
* پرفشاری خون
* انقباضات و اختلالات عصبی و عضلانی
* زنان باردار و شیرده
* افرادی که دخانیات مصرف می کنند:
مصرف دخانیات به همراه شیرین بیان سبب ایجاد مسمومیت می شود و اینکه برخی کارخانه های دخانیات از شیرین بیان به عنوان طعم دهنده و خوش بو کننده استفاده می کنند، کار خطرناکی است.
روش های مصرف شیرین بیان
شیرین بیان را به صورت قطعات کوچک ریشه گیاه به قطر 5/0 سانتی متر و طول 1/5 سانتی متر می توان از بازار گیاهان دارویی تهیه کرد.
* مهم ترین قسمت شیرین بیان ریشه آن است که هم می توان آن را جوشاند و هم ریشه آن را پودر کرد و پودر آن را جوشاند که هنگام جوشیدن ماده سیاه رنگی از آن خارج می شود و به عنوان شربت شیرین بیان عرضه می شود.
* نوع دیگری از شربت های شیرین بیان را نیز با حرارت زیاد تبدیل به رب شیرین بیان می کنند که همان خواص مثبت را بر روی معده و درمان سرفه دارد اما به دلیل غلظت زیاد نباید به مقدار فراوان مصرف شود.
* گاهی تمام مایع شیرین بیان را از آن گرفته و به عنوان عصاره خشک آن به فروش می رسانند که به شکل سنگی و بسیار محکم است که در این حالت ماندگاری آن بیشتر است.
ریشه شیرین بیان خطرات و هشدارها مصرف روزانه بیش از 70 گرم پودر ریشه به مدت بیش از 6 ماه ممکن است باعث احتباس آب و سدیم در بدن، کاهش پتاسیم و افزایش فشارخون گردد. این عوارض با قطع مصرف دارو در مدت دو هفته برطرف می شود.
ناسازگاری ها * شیرین بیان با اسیدها و املاح فلزات سنگین ناسازگاری دارد و اسیدها قدرت اثر شیرین بیان را کم می کنند.
* اگر مدرهای تیازید مصرف می کنید، فرآورده های شیرین بیان مصرف نکنید چون مصرف آن ها می تواند با مصرف شیرین بیان تداخل ایجاد کند و در نتیجه سبب می شود تا پتاسیم زیادی را از دست بدهید.