تناسب اندام با وجود اضافه وزن

آیا واقعا ممکن است هم اضافه وزن داشته باشیم و هم سالم و متناسب بمانیم؟ طبق گفته کارشناسان در تازه ترین تحقیقات، جواب به این پرسش، بله است، اما نکاتی نیز وجود دارد که مهم هستند.
 
" تناسب اندام و سلامتی" عبارتی است که تعریف استانداردی ندارد. اگر از یک پزشک بپرسید در مورد سلامت دستگاه گوارش حرف خواهد زد، اگر از یک ورزشکار بپرسید سلامتی را با اصول ورزشی خواهد سنجید و اگر از کسی که در حرفه زیبایی فعال است سوال کنید، شما را به جلد مجلات و مدل های گوناگون ارجاع خواهد داد. برای همین عجیب نیست که سوال "آیا واقعا چاق هستید یا متناسب؟"، اینقدر بحث برانگیز باشد.
 
این بحث و جدل ها به تصاویر مجله ها و رسانه های تبلیغ کننده لاغری محدود نمی شود، بلکه در جامعه پزشکی نیز اگر بخواهند سنجش دقیقی از سلامت ارائه دهند، اختلاف نظرهایی در مورد معیارهای صحیح چاقی مانند شاخص توده بدنی وجود دارد.
 
بنابراین آیا واقعا ممکن است هم اضافه وزن داشته باشید و هم سالم و متناسب بمانید؟ طبق گفته کارشناسان در تازه ترین تحقیقات، جواب تکنیکی به این پرسش، بله است، اما نکاتی نیز وجود دارد که مهم هستند.
 
سلامت عمومی فقط به اعداد و ارقام مربوط به قد و وزن مربوط نمی شود، بلکه عوامل دیگری نیز مانند سلامت قلب و عروق، اندازه دور کمر، میزان قند خون و ... مهم هستند.
 
همانطور که می دانید شاخص توده بدنی یا BMI که بر اساس قد و وزن محاسبه می شود (وزن بر حسب کیلوگرم تقسیم بر مجذور قد بر حسب متر)، معیاری است برای تعیین چاقی. اما این شاخص تقریبا ناقص است. برای یک قهرمان المپیک یا دونده ماراتن غیرعادی نیست که به دلیل داشتن توده عضلانی بسیار زیاد، وزن بالایی داشته باشد، ولی با این معیار جزو " چاق ها" ها یا " دارای اضافه وزن" محسوب می شود.
 
مطالعه ای نشان داد بطور کلی سالم ترین افراد در واقع آنهایی هستند که بر اساس شاخص توده بدنی، در رده " اضافه وزن ها " قرار می گیرند. این پژوهش بر اساس اطلاعات مربوط به صدهزار نفر طی 40 سال انجام شد و مشخص گردید شاخص توده بدنی برای افرادی که پایین ترین خطر مرگ زودهنگام را داشتند، 27 بوده است. این عدد جزو " اضافه وزن " محسوب می شود. به عبارتی دیگر دانشمندان دریافتند افراد " دارای اضافه وزن " سالم تر از کسانی هستند که وزن " نرمال " دارند.
 
چطور چنین چیزی ممکن است؟ وقتی صحبت از تعیین میزان سلامتی یک فرد می شود، معیارهای قلبی عروقی و سلامت متابولیسمی از هر چیزی مهم تر هستند. در واقع این معیارها و شاخص ها، اعداد روی ترازو را پشت سر می گذارند. بنابراین اگر یک فرد دارای اضافه وزن، از سلامت قلبی بسیار خوبی برخوردار باشد، سالم تر از فرد کم وزن تری است که بعد از کمی دویدن، نفسش بند می آید.
 
میزان سلامتی بر اساس فشار خون، ضربان قلب در حالت استراحت، قند خون، استقامت ورزشی، درصد چربی بدن و سایر شاخص ها مشخص می گردد، نه فقط شاخص توده بدنی. به همین دلیل بسیاری از ورزشکاران مطرح جهان، باوجود داشتن شاخص توده بدنی بالا، در رقابت ها می درخشند.
 
به طور کلی ورزشکاران، درصد چربی کمتری در بدنشان دارند و بافت عضلانی شان بیشتر است. شاید وزن یک ورزشکار بالا باشد، اما بیشتر این وزن از عضلات او ناشی می شود، نه از چربی بدن او. در این طور موارد، شاخص توده بدنی معیار خوبی برای سنجش وضعیت سلامتی فرد نیست.
 
نتیجه اینکه " اضافه وزن داشتن " به معنی نداشتن سلامتی نیست. اما از طرفی هم می دانیم که وزن اضافی بدن، فشار زیادی به مفاصل وارد کرده و سیستم گوارش و سلامت متابولیسم را هم تحت تاثیر قرار می دهد. وقتی شروع می کنید به وزن گیری اضافی، سلامت متابولیسم تان هم شروع می کند به افت کردن. پس مراقب افزایش وزن تان هم باشید تا به چاقی منجر نشود.
 
چربی بدن، عاملی است که روی سلامت عمومی اثر منفی می گذارد، اما تنها عامل نیست. هیچ معیار واحدی - چه شاخص توده بدنی و چه عددی که ترازو نشان می دهد - نمی تواند به شما تصویری کلی از وضعیت سلامتی تان ارائه دهد. پس وقتی قرار است به سلامتی و تناسب اندام بهتر برسید، تمرکزتان را روی عملکرد صحیح و سالم بدن تان بگذارید، نه اینکه از نظر ظاهری چطور به نظر می رسید.