اهمیت سن و سال در تغذیه

از دیدگاه طب سنتی مزاج بدنی افراد در سنین مختلف تغییر می کند و برای ایجاد سازگاری، باید از تدابیر غذایی متناسب با آن سن پیروی کرد. در نتیجه با توجه به نوع مزاج، نوع تغذیه یک کودک با یک جوان 30 ساله یا یک شخص مسن 60 یا 70 ساله باید متفاوت باشد.
 
دکتر سید مهدی میرغضنفری، مدیر گروه طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی ارتش می گوید: از دیدگاه طب سنتی  مزاج بدنی افراد در سنین مختلف تغییر می کند و برای ایجاد سازگاری، باید از تدابیر غذایی متناسب با آن سن پیروی کرد. در نتیجه با توجه به نوع مزاج، نوع تغذیه یک کودک با یک جوان 30 ساله یا یک شخص مسن 60 یا 70 ساله باید متفاوت باشد.
 
به گفته این متخصص، در طب سنتی از زمان تولد تا سن 25 تا 30 سالگی را سن رشد می نامند و برای حفظ سلامت کودک و نوجوان در این سنین بهتر است از غذاهای گرم و تر استفاده شود. افراد در این گروه سنی بهتر است از نان های با غلات کامل، گوشت، برنج بخصوص نوع سبوس دار، میوه ها بخصوص سیب و گاهی موز، به مقدار کافی استفاده کنند و مراقب باشند حرارت بدنشان زیاد از حد نشود. به گفته دکتر میرغضنفری از آنجا که این دوره، دوره رشد است، نیاز افراد به غذا بیشتر از هر دوره دیگر در زندگی است و مقدار مصرف غذا، تنوع و کیفیت آن نیز باید در نظر گرفته شود .
در دوران جوانی حرارت بدن بیشتر می شود
30 تا 40 سالگی سن جوانی است و به گفته دکتر میرغضنفری در این دوره سنی مقداری از رطوبت های بدن کاسته می شود و حرارت بدن بیشتر خود را نشان می دهد.
 
بنابراین در این دوره زمانی ممکن است جوان احساس حرارت بیشتری در بدن خود کند. این دوره از نظر مزاجی، گرم و خشک است و بدیهی است که در این دوره باید از زیاده روی در مصرف غذاهای دارای مزاج گرم و خشک که خلط صفرا را افزایش می دهند پرهیز شود.
 
بسیاری از افراد در این دوران جوش می زنند، عصبی و تند خو شده و خوابشان کم می شود . این افراد باید از مصرف زیاد ادویه بخصوص انواع تند آن همچون فلفل و شیرینی، شوری و سرخ کردنی ها پرهیز نمایند و بیشتر از خنکی ها مانند انار، آب آنار، آلبالو، هلو، شلیل، لیمو، آبلیمو، اب زرشک، آب غوره، کاهو، سکنجبین و آش ها و سوپ های سبزیجات و لبنیات مانند ماست و دوغ استفاده کنند تا صفرا را کم کند و فرو بنشاند و بتواند باعث تعدیل گرمی و خشکی بدن شود.
 
به گفته این متخصص افراد در سنین رشد و جوانی، قدرت هضم بالایی دارند و در نتیجه می توانند گوشت ها و غذاهای سنگین را بخوبی هضم کنند.
 
افزایش سردی مزاج در میانسالی و سالمندی
در طب سنتی به 40 تا 60 سالگی دوران میانسالی گفته می شود و مزاج آن رو به سردی و خشکی است و بالای 60 سالگی را پیری می نامند که سردی و تری بر بدن غلبه دارد.
 
دکتر میرغضنفری ضمن اشاره به این موضوع می گوید باید توجه داشت از 40 سال به بعد باید تدابیر مربوط به سنین بالا آغاز شود و از 60 سال به بعد این امر باید خیلی جدی گرفته شود.
 
این متخصص تصریح می کند افراد بویژه بالای 60 سال باید مراقب سردی و تری مزاج باشند و معمولا در این سن است که سالمندان بوضوح متوجه تغییر مزاجی شان می شوند و به ناسازگاری بدنشان با آنچه قبلا می خوردند یا می آشامیدند پی می برند.
 
این استاد دانشگاه می افزاید در دوران پیری بر میزان رطوبت های زائد بدن افزوده می شود و گاهی مشاهده می شود برخی افراد مسن دچار پف آلودگی در ناحیه صورت بخصوص زیر چشم ها، شلی و آویزان شدن بافت ها، پوست و عضلات، خواب آلودگی و ضعیف شدن حافظه می شوند که دلیل بروز همه این علائم می تواند وجود رطوبت زائد در بدن این افراد باشد.
 
دکتر میرغضنفری در پاسخ به این پرسش که باید و نبایدهای تغذیه ای در این رده سنی شامل چه مواردی است می گوید باید تدابیر تغذیه ای که برای افراد سرد مزاج با غلبه خلط بلغم و سودا وجود دارد تا حدودی اجرا شود. به این ترتیب که این افراد باید از زیاده روی در مصرف ترشی جات، آب، لبنیات و میوه های سرد بپرهیزند و مصرف خوردنی های رو به گرم مانند نان تازه، غلات، گوشت گوسفندی تازه یا عصاره گوشت، گوشت پرندگانی مثل کبک و بلدرچین را در برنامه غذایی خود بگنجانند.
 
به گفته این استاد دانشگاه، گوشت های نام برده شده در گروه غذاهای خونساز، سهل الهضم و پرانرژی، اما کم حجمی هستند که اغلب سالمندان به دلیل ضعیف بودن قدرت هاضمه شان باید بیشتر از آنها مصرف کنند. همچنین در میان تنقلات بادام، پسته و نارگیل یا عصاره آن مفید است و چون در اغلب سالمندان یبوست بروز می کند مصرف میوه هایی مانند سیب شیرین، سیب گلاب، انگور و بویژه انجیر توصیه می شود. الگوی غذایی متناسب با مزاج انتخاب کنید
دکتر میرغضنفری می گوید انسان ها در هر سنی با هر مزاجی که باشند، بهترین حالت سلامت برایشان وقتی است که در مزاجشان تعادل ایجاد کنند و یکی از راه های اصلی حفظ تعادل مزاج همین رعایت خوردنی ها و نوشیدنی ها متناسب با مزاج است که سبب سلامت و بروز عملکرد های جسمانی و روانی مطلوب می شود.
 
به عنوان مثال اگر افراد گرم مزاج، گرمی زیاد بخورند، از تعادل مزاج خارج شده و دچار گرمی و علائمی مانند تپش قلب، بی خوابی، یبوست، عصبانیت و پرخاشگری می شوند که این به معنای سوء مزاج و درجاتی از بیماری است که باید جلوی آن هرچه سریع تر گرفته شود و از مصرف زیاد گرمی پرهیز کنند و این اتفاق ممکن است برای تمام افراد با هر مزاج دیگری رخ دهد.