جامعه مدنی سوئد و مسئله گرگ‌های خاکستری

داستان از اینجا آغاز شد: همزمان با بالا گرفتن اختلافات بین آذربایجان و ارمنستان، شماری از فعالان و جریان‌های ترک در استکهلم، تجمعی در حمایت از آذربایجان و در انتقاد از ارمنستان برپا کردند.
 
«بارباروس لیلانی»، معاون فدراسیون سراسری ترک‌های سوئد، نهادی که بودجه‌اش را دولت تأمین می‌کند، در سخنرانی خود در میدان «سرگلس توریت» استکهلم از "بیداری ملت ترک" سخن گفت و با زبانی توهین آمیز به ارمنی‌ها هشدار داد و مرگ آنها را خواستار شد.
 
انتشار ویدیوی این سخنرانی از سوی یک رهگذر روزنامه‌نگار [محمود نزهت‌زاده] به سرعت موضوع را به کانون توجه رسانه‌های بزرگ سوئد مبدل کرد. حساسیت‌های عمومی به حدی بالا گرفت که چند روز بعد «بارباروس لیلانی» جلوی دوربین کانال ۴ استکهلم، در حالی که گریه می‌کرد و به خاطر اظهاراتش عذرخواهی کرد، گفت که نمی‌داند دقیقاً چرا آن حرف‌ها را بر زبان آورده است. او در نهایت از سمت خود استعفا کرد. اما این پایان داستان نبود.
 
این بار پرسشی که برجسته شد این بود: «نهادی که یکی از مدیرانش چنین نفرت‌پراکنی می‌کند چطور می‌تواند از دولت و جامعه سوئد کمک مالی دریافت کند؟» این پرسش از دلِ بحث‌های شبکه‌های اجتماعی در آمد. سپس به رسانه‌ها راه یافت و در نهایت نهاد مدنی قدرتمندی مثل کمیته تعلیماتی کارگران [آ ب اف] خواستار خروج اتحادیه سراسری ترک‌ها از این نهاد شد. بعلاوه بحث‌هایی هم در خصوص متوقف کردن کمک مالی به فدراسیون سراسری ترک‌ها در رسانه‌ها مطرح شد.
 
این بار علاوه بر شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها و نهادهای مدنی، موضوع به ساختار دولت هم کشیده شد. بالا رفتن حساسیت عمومی نسبت به برخی جریان‌های افراطی ترک، پای وزیرِ ترک‌تبار دولت سوئد، محمد کاپلان را هم به میان آورد. رسانه‌های سوئد تصاویری از وزیر مسکن منتشر کردند که او را در یک مهمانی نشان می‌داد که رهبر جریان افراطی موسوم به «گرگ‌های خاکستری» هم در آن حضور داشت. در این تصاویر که مرتبط با یک مهمانی در سال گذشته است، «محمد کاپلان» وزیر مسکن سوئد و «بارباروس لیلانی» به همراه «ایلان سنتورک» رهبر گروه گرگ‌های خاکستری [جریان ملی‌گرای افراطی ترک] در یک تصویر دیده می‌شوند.
محمد کاپلان محمد کاپلان به رسانه‌ها گفته که او نمی‌دانسته که اعضای گروه گرگ‌های خاکستری هم در آن مهمانی حضور داشته‌اند. بارباروس لیلانی هم در مورد این عکس‌ها به روزنامه «آفتونبلادت» چنین گفته است: «اساساً من وزیر مسکن را قبل از آنکه وزیر شود می‌شناختم. اما حالا ارتباط نزدیکی با هم نداریم».
 
وزیر مسکن هر گونه ارتباط خود با لیلانی و جریان «گرگ‌های خاکستری» را تکذیب کرده و گفته: «حرف‌های نفرت‌پراکنانه و خشونت‌طلبانه بارباروس لیلانی وحشتناک بود. من هیچ رابطه‌ای با او و گرگ‌های خاکستری ندارم. ما در حزب محیط زیست با همه سازمان‌های افراطی دست راستی مرزبندی داریم.»
 
از دلِ دفاعیات وزیر ترک تبار مسکن اما حاشیه دیگری به متن آمد؛ آنجا که «حکیم بلاربی»، مسئول مطبوعاتی محمد کاپلان در گفتگو با روزنامه «اکسپرسن» در دفاع از رئیسش گفت: «شما می‌توانید مثلاً پادشاه را در یک مهمانی با برت کارلسون در یک کادر ببینید. آنوقت زمانی که کارلسون حرف‌های نژادپرستانه بزند، شما به پادشاه زنگ نمی‌زنید که بگویید نظرتان در مورد آن حرف‌ها چیست».
 
این سخنان وزیر مسکن با واکنش تند «برت کارلسون»، عضو پیشین پارلمان سوئد مواجه شد. او در واکنش به این اظهارات گفت: «این سخنان عاقلانه نیست. من با وکیلم تماس می‌گیرم. از وزیر مسکن شکایت می‌کنم». این بار «حکیم بلاربی» مسئول مطبوعاتی محمد کاپلان در توییتر از «برت کارلسون» عذرخواهی کرد و نوشت: «من قصد نداشتم کارلسون و گرگ‌ها را با هم مقایسه کنم.»
 
در شبکه‌های اجتماعی، داغ‌ترین موضوع جامعه سوئد در ارتباط با مهمانی وزیر مسکن و گرگ‌های خاکستری و رویدادهای بعد از آن است. در تویتر هشتگ «کاپلان» به ترند مبدل شده و صدها توییت در این زمینه نوشته شده است.
 
همچنین یوناس شوستد، رهبر حزب چپ سوئد، به روزنامه اکسپرسن گفته است: «این یک موضوع جدی است به این دلیل که سازمان گرگ‌های خاکستری، یک سازمان خشونت طلب و فاشیستی است که در کشتن ارمنی‌ها، کردها و نیروهای چپ مشارکت داشته است».
 
رسانه‌های سوئد در روزهای گذشته از جمله با شماری از جوانان ترک مصاحبه کرده‌اند و آنها اظهارات دیگرستیزانه بارباروس لیلانی را محکوم کرده‌اند و تاکید کرده‌اند که این نظر همه ترک‌ها نیست. با این وجود، اظهارات جنجالی آقای لیلانی نه تنها برای خود او هزینه داشته، بلکه برای فدراسیون او و حتی جامعه ترک‌های سوئد دردسرساز شد که گروه بزرگی از آنها با او یا جریان «گرگ‌های خاکستری» هم‌نظر نیستند. نمونه روشنش موجی است که اکنون جامعه مدنی و گروه‌های سیاسی علیه وزیر مسکن سوئد به راه انداخته‌اند. موجی که ممکن است به استعفای آقای کاپلان بیانجامد.