آقای نتانیاهو قرار است اواخر ماه آوریل به مسکو سفر کندیوگنی سوا - بخش روسی بیبیسی، اسرائیل مقامات در اسرائیل در باره اظهارات وزارت امور خارجه ترکیه مبنی بر این که گویا دو کشور در زمینه عادی سازی روابط سیاسی به توافق رسیده اند، توضیحات ارائه نمی کنند.
هفته گذشته رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه در سخنرانی ای در واشنگتن گفت که در صورت عادی شدن روابط با اسرائیل ترکیه علاقهمند خواهد بود به نوار غزه برق صادر کند.
ترکیه برای این کار حتی آماده است در سواحل غزه یک نیروگاه برق شناور مستقر کند. اما این پیشنهاد از جانب اسرائیل به شدت رد شد.
صرف نظر از جنگ با گروه حماس که کنترل نوار غزه را در دست دارد، اسرائیل مثل سابق به نوار غزه آب و برق انتقال می دهد و اجازه داده است به این منطقه مواد مورد نیاز اولیه ارسال شود.
در عین حال افراد نزدیک به بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل می گویند که آماده هستند نقش ترکیه در بهبود زندگی فلسطینیان در غزه را بررسی کنند مشروط بر این که این کار در هماهنگی کامل با مقامات اسرائیل صورت بگیرد.
چهارشنبه گذشته در لندن مذاکرات هیئتهای اعزامی ترکیه و اسرائیل در مورد عادی سازی روابط سیاسی برگزار شد که به گفته یک منبع در بیت المقدس این مذاکرات چند ساعت ادامه داشت. در مورد این که آیا در این مذاکرات نتایجی حاصل شده یا خیر اطلاعی نشر نشده است.
جوزف تسیخانوور، فرستاده ویژه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و یعقوب ناگل، مشاور امنیت ملی اسرائیل به نمایندگی از اسرائیل و فریدون سینیرلیاوغلو، معاون وزیر امور خارجه ترکیه به نمایندگی از این کشور در مذاکرات شرکت داشته اند.
یک منبع در رهبری اسرائیل گفت که شرایط ما برای جانب ترکیه شرایطی است که قبلا اعلام شده و در لندن هم بر این شرایط بار دیگر تاکید شد و حالا "همه چیز مربوط به رفتار ترکیه است".
'اردوغان در دام' در اسرائیل نگران هستند که آقای اردوغان دوباره موضع خود را تغییر دهدروابط ترکیه و اسرائیل در ژانویه سال ۲۰۰۹ به اندازه قابل ملاحظه ای به وخامت گرایید.
در آن زمان اسرائیل در نوار غزه مشغول انجام عملیاتی گسترده موسوم به "عملیات سرب گداخته" بود که در چهارچوب آن نوار غزه از دریا و زمین تحت محاصره قرار گرفته بود.
اسرائیلی ها می گفتند که این اقدام به منظور مبارزه موثر با گروه حماس انجام می شود که از ماه سپتامبر ۲۰۰۷ کنترل غزه را به دست گرفته است.
اما این توجیه توسط رهبر ترکیه رد شد و او چند بار علیه دولت اسرائیل موضع گیری کرد. آقای اردوغان اسرائیل را به نسل کشی فلسطینیان متهم کرد و پس از این اظهارات امید برای مذاکره با دولت یهودی کاملا از بین رفت.
پس از حادثه حمله به کشتی ترکیه در سواحل غزه در ماه مه سال ۲۰۱۰ روابط دو جانب به شدت وخیم شد و سطح روابط دیپلماتیک به پایین ترین حد رسید؛ سفیر اسرائیل از آنکارا فرا خوانده شد و نماینده ترکیه تل آویو را ترک کرد.
آریی گوت، کارشناس سیاسی اسرائیلی می گوید: "رئیس جمهور اردوغان خود را در دامی دیپلماتیک گرفتار کرده است و می خواهد از هر راهی وضع را اصلاح کند. حتی اگر دو طرف به زودی برقراری روابط را اعلام کنند، بازگرداندن روابط به سطح استراتژیک خیلی دشوار خواهد بود."
برای آریی گوت که زاده جمهوری آذربایجان است زبان ترکی تقریبا مثل زبان مادری است. او سال ها پیش زمانی که دانشجو بود دوره آموزشی را در استانبول گذراند. او همه روزه مطالب رسانه های ترکیه را مرور می کند. به گفته او حال و هوای عمومی در ماه های اخیر تغیر کرده است. رسانه های دولتی ترکیه عملا از اسرائیل انتقاد نمی کنند و بسیاری از کارشناسان سیاسی که قبلا دولت یهودی را به خاطر رفتار با فلسطینیان نکوهش می کردند حالا در باره برقراری مذاکرات استراتژیک سخن می گویند.
آقای آریی می گوید: "از یک سو به نظر می رسد که در ترکیه می خواهند روابط با اسرائیل هر چه زودتر گرم شود و از طرف دیگر در اسرائیل دیگر درک می کنند که این یک بازی بزرگ دیپلماتیک است و اردوغان فردا می تواند موضع خود را به سمت کاملا مخالف تغییر دهد."
شرایط سختگیرانه روابط میان ترکیه و اسرائیل پس از آن بحرانی شد که کشتی امدادرسانی ترکیه به نام ماوی مرمره هدف حمله کماندوهای اسرائیل قرار گرفتبه نظر می رسد که دیپلمات های اسرائیلی نیز بعید نمی دانند که این یک بازی است. آنها رفتار آقای اردوغان را تحت ذره بین قرار می دهند اما همیشه از آن سر در نمی آورند.
شرایط اسرائیل در برابر ترکیه هنوز هم تغیر نکرده اند. سه شرط ماه دسامبر گذشته زمانی اعلام شد که رئیس جمهوری ترکیه رسما اعلام داشت آماده است مذاکرات را از سر بگیرد.
شرط اول بستن فوری مرکز فرماندهی گروه حماس در قلمرو ترکیه است. به باور اسرائیلی ها فعالان فلسطینی که در کناره باختری رود اردون زندگی می کنند از همین مرکز فرماندهی دستور می گیرند. گزارش می شود که مقامات ترکیه برای پذیرش این درخواست آماده نیستند و این امر مانع رسیدن به توافق می شود.
شرط دوم تصویب قانون منع شکایت شهروندان ترکیه به دادگاه های بین المللی علیه سربازان اسرائیلی، توسط پارلمان ترکیه است. این سربازان ماه مه ۲۰۱۰ کشتی ترکیه را هدف حمله قرار داده بودند.
به گمان غالب این موضوع در روزهای نزدیک می تواند حل شود. به این دلیل که جانب اسرائیلی بابت کشته شدن ده شهروند ترکیه عذرخواهی کرده و حتی موافقت کرده ۲۰ میلیون دلار غرامت بپردازد.
شرط سوم پایان فوری تبلیغات ضداسرائیلی و اجتناب از مطرح کردن شرایطی مربوط به عملکرد اسرائیل در نوار غزه است.
ضمنا برخی سیاستمداران اسرائیلی معتقدند که حتی پس از اجرای تمام شرایط توسط ترکیه، رهبری اسرائیل باید سود و زیان از سرگیری مذاکرات استراتژیک با آنکارا را بررسی همه جانبه کند.
به طور مثال آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه پیشین اسرائیل معتقد است که بهبودی روابط با ترکیه به هیچ وجه نباید به قیمت آسیب دیدن روابط با شرکای منطقه ای صورت بگیرد.
او می گوید: "ما روابط عالی با مصر، قبرس، یونان و روسیه داریم که اردوغان توانسته در کوتاه ترین مدت با آن ها جنجال به پا کند. ازسرگیری روابط با ترکیه بدون شک می تواند به دیپلماسی ما صدمه جدی وارد کند. سوال این است که به خاطر چه؟"
آقای لیبرمن مطمئن است که اگر هدف از برقراری روابط فقط موضوع صدور گاز اسرائیل به ترکیه است به خاطر آن هرگز نیازی نیست خود را به آغوش ترکیه انداخت. امروز ترکیه در وضع دشواری قرار گرفته، به همین دلیل در نهایت مجبور است از هر کشور آماده فروش، انرژی بخرد. در چنین حالی دیپلماسی نقش زیادی ندارد.
این سیاستمدار اسرائیلی می افزاید: "به نظر می رسد که رهبری ترکیه وضعیتی را که در آن قرار گرفته تا آخر درک نمی کند. حالا ترکیه در موقعیتی نیست که برای اسرائیل شرایط مطرح کند."
سفیر در صندلی کوتاه
بسیاری ارسال تلگرام از سوی آقای اردوغان برای رووین ریولین رئیس جمهور اسرائیل را نشانه دیگر آمادگی ترکیه برای ازسرگیری مذاکرات با اسرائیل می دانند.
پیام رهبر ترکیه در پی حمله در استانبول در روز ۱۹ مارس ارسال شد. در این حمله سه تن از اتباع اسرائیل کشته شدند.
پس از چند روز میان رهبران دو کشور صحبت تلفنی انجام شد البته با ابتکار آقای ریولین. صحبت آن ها تقریا ۶ دقیقه ادامه داشت و موضوع آن همکاری مشترک علیه تروریسم بین المللی بود. در این صحبت آقای ریولین نسبت به ازسرگیری زودتر مذاکرات اظهار امیدواری کرده بود.
دنی آیالون، معاون سابق وزیر امور خارجه و سفیر پیشین اسرائیل در ایالات متحده آمریکا می گوید: "ترکیه در ماه های اخیر از خود علاقهمندی شدید به کمک اسرائیل در بخش اطلاعات نظامی نشان می دهد. اردوغان می داند که در صورت گرمی روابط با اسرائیل با یک اقدام دو مشکل را حل می کند."
آقای آیالون در گذشته به دلیل این که سفیر ترکیه در اسرائیل را در معرض دوربین های تلویزیونی روی صندلی کوتاهی نشانده بود با جنجالی دیپلماتیک رو به رو شده بود.
آن زمان وزارت امور خارجه ترکیه این رفتار با سفیر خود در جریان دیداری دیپلماتیک را "غیرمحترمانه" خواند و حتی خواستار عذرخواهی اسرائیل شد.
آقای آیالون مجبور شد عذرخواهی کند، اما این موضوع عواقبی سنگین باقی گذاشت و به گفته برخی تحلیلگران، اثری نامطلوب در روابط ترکیه و اسرائیل بر جای گذاشت.
در آستانه سفر به روسیه آویگدور لیبرمن، وزیر امور خارجه پیشین اسرائیل معتقد است که دلیلی برای عجله در نزدیک شدن به ترکیه وجود ندارد اکنون آقای آیالون ترجیح می دهد که آن جنجال را به یاد نیاورد و پیشنهاد می کند با نظر داشت واقعیت موجود از عقل سالم کار گرفته شود.
به گفته این دیپلمات سابق دو مشکل جدی وجود دارد که در این اواخر مقابله با آن ها برای سرویس های اطلاعاتی ترکیه دشوارتر شده است: یکی گسترش افکار گروه موسوم به دولت اسلامی (داعش) در میان مردم عادی ترکیه و دوم موضوع کردها. نظامیان و نیروهای امنیتی ترکیه مجبور هستند بخش عمده انرژی خود را صرف این دو موضوع کنند.
آقای آیالون می گوید: "همکاری میان دو کشور در بخش نهادهای اطلاعات نظامی پس از قضیه کشتی ترکیه عملا قطع شد. امروز ترکیه متوجه شده است که دست یافتن به اطلاعاتی که اسرائیل در اختیار دارد مساعی زیادی می طلبد و این اطلاعات در امر مبارزه با گروه های تروریستی می تواند بسیار سودمند باشد."
این دیپلمات سابق مطمئن است که در وضعیت کنونی اسرائیل می تواند به توافقی سودمند برای خود امید داشته باشد که نه تنها اجازه می دهد روابط با ترکیه به صورت کامل برقرار شود بلکه موجب خسارت دیدن روابط با دیگران نیز نمی شود.
به باور آقای آیالون بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل نیازی به عجله کردن ندارد و همه چیز تنها به آقای اردوغان مربوط است.
ضمنا به باور منابعی در بیت المقدس در بعید است که در هفته های آینده شاهد شور و هیجان دیپلماتیک پرسر و صدایی باشیم. به این دلیل که به تاریخ ۲۱ آوریل سفر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل به مسکو برنامه ریزی شده است که در جریان آن وی با ولادیمیر پوتین گفت و گو می کند. بعید است که رهبر اسرائیل در آستانه دیداری مهم با رئیس جمهوری روسیه بخواهد به شیوه ای علنی با آقای اردوغان آشتی کند.
قدیمی ترین هاجدیدترین هابهترین هابدترین هادیدگاه خوانندگان