خانواده سفیر سابق ایران در لبنان برای پیگیری سرنوشت او به عربستان می‌روند

قشقاوی احتمال ربایش و تحویل رکن‌آبادی به اسرائیل را "بسیار ضعیف" دانسته استحسن قشقاوی، معاون کنسولی وزارت امور خارجه ایران گفته است که خانواده غضنفر رکن‌آبادی، سفیر سابق جمهوری اسلامی در لبنان به عربستان سعودی می روند تا "به طور مستقیم و میدانی" سرنوشت او را پیگیری کنند.

آقای قشقاوی در مصاحبه با تلویزیون دولتی ایران گفت که سفارت عربستان برای اعضای خانواده رکن آبادی روادید سفر به عربستان صادر کرده است. وی افزود که قرار است خانواده مفقودان واقعه مرگبار روز عید قربان در منا "یکی یکی برای پیگیری میدانی" به عربستان اعزام شوند.

 

روز عید قربان سال جاری، در جریان اجرای مراسم رمی جمرات در منا تعدادی از زائران کشته، زخمی و مفقود شدند. غضنفر رکن‌آبادی یکی از مفقودان این واقعه است که با وجود اقدامات نمایندگان و ماموران اعزامی جمهوری اسلامی از جمله جستجو در سردخانه‌ها و بیمارستان‌های عربستان، هنوز اثری از او به دست نیامده است. با توجه به موقعیت و ارتباط‌های ایران در لبنان و حمایت حکومت‌های جمهوری اسلامی و عربستان از گروه‌های رقیب در آن کشور، مفقود شدن وی در عربستان از سوی برخی منابع در داخل ایران با اهمیت دانسته شده است.

 

اخیرا مرتضی آقاتهرانی، از نمایندگان مجلس ایران، گفت که عربستان سعودی آقای رکن‌آبادی را ربوده و به اسرائیل تحویل داده است. معاون کنسولی وزارت خارجه در این مورد گفت که از این نماینده مجلس خواسته است مدارک و مستنداتش را ارائه دهد اما افزود: "بنده شخصا احتمال ربایش آقای رکن‌آبادی و تحویلش به اسرائیل را بسیار ضعیف می‌دانم هرچند بالاخره این یک خبر است و در خبر احتمال کذب و صدق وجود دارد."
به دلیل ارتباطات خاص جمهوری اسلامی در لبنان رکن‌آبادی برای چند سال متصدی سمت حساسی بودآقای قشقاوی گفت که عربستان در مورد بررسی حادثه منا و وضعیت قربانیان و مفقودشدگان این حادثه همکاری لازم را به عمل نیاورده و انتظار حمهوری اسلامی این بود که دولت عربستان برای تعیین علت وقوع حادثه "کمیته حقیقت‌یاب" تشکیل دهد و موضوع پرداخت غرامت به بازماندگان کشته‌شدگان و تعیین تکلیف مفقودان را با جدیت پیگیری کند.

 

وی گفت که برای حقیقت‌یابی در مورد واقعه منا، راه‌های مختلقی وجود دارد. نخست تشکیل کمیته حقیقت‌یاب بین‌المللی با مصوبه شورای امنیت سازمان ملل است که به دلیل ارتباط اعضای این شورا با دولت عربستان سعودی بعید به نظر می‌رسد، راه دیگر مراجعه خانواده‌های قربانیان به مراجع قضایی جمهوری اسلامی است اما اجرای حکم این مراجع مستلزم قبول دولت عربستان است. رجوع به مرجع قضایی عربستان نیز راهکار دیگری است و به سفارت جمهوری اسلامی در عربستان گفته شده است که با استفاده از حقوقدانان مجرب، علیه افراد خاطی اعم از ماموران یا شرکت‌های متولی حفظ ایمنی زائران اقامه دعوی کند.
برخی منابع خبری ایران تصاویر رکن‌آبادی را در هنگام اجرای مراسم رمی جمرات منتشر کردندآقای قشقاوی گفت که راه دیگر برای بررسی این ماجرا، تشکیل کمیته حقیقت‌یاب دوجانبه است و افزود که این منظور تنها از طریق تعامل دیپلماتیک و تداوم مذاکرات امکانپذیر می‌شود. وی گفت که "می‌شود موضعگیری تند و انقلابی کرد و هیچ عیبی هم ندارد اما بعید به نظر می‌رسد که چنین اقدامی به تشکیل کمیته حقیقت‌یاب مشترک منجر شود." در مورد طرح شکایت ایران از عربستان سعودی در محاکم حقوقی بین‌المللی نیز وی گفت که دو مرجع دیوان داوری و دیوان کیفری بین‌المللی برای چنین منظوری وجود دارند اما از آنجا که ایران و عربستان عضو کامل این مراجع نیستند، چنین روشی اجرایی نیست.

 

از زمان استقرار جمهوری اسلامی در ایران، روابط بین حکومت روحانیون شیعه در این کشور و خاندان سلطنتی وهابی در عربستان معمولا سرد و در مواردی تیره بوده است. طی چند سال اخیر، موضعگیری‌های متفاوت و رقابت دو حکومت در مورد جنگ داخلی سوریه، وضعیت عراق، تنش سیاسی در بحرین و اخیرا بحران داخلی یمن باعث تیره‌تر شدن این روابط و جنگ تبلیغاتی مستمر بین دو طرف شده است.
بسیاری از کشته‌شدگان شهروند ایران بودند و مقامات جمهوری اسلامی دولت سعودی را مسئول دانسته‌اندوقوع تلفات در جریان مراسم برگزاری حج بدون سابق نبوده اما تلفات زیاد حادثه عید قربان سال جاری و به خصوص شمار قابل توجه زائران ایرانی در میان آنان باعث حملات لفظی شدید مقامات جمهوری به حکومت عربستان شده است. جمهوری اسلامی دولت عربستان سعودی را مسئول این حادثه دانسته است اما مقامات سعودی آن را حادثه‌ای عنوان کرده‌اند که در اثر ازدحام و بی‌احتیاطی برخی از زائران روی داد.

در مورد شمار کشته‌شدگان، مقامات سعودی هنوز در آمار قبلی شامل ۷۶۹ کشته و ۹۳۴ زخمی تجدید نظر نکرده‌ و در مورد آمار بالاتری که از سوی منابع دیگر مطرح شده گفته‌اند که ممکن است این آمار شامل کسانی باشد که به دلایل دیگری در جریان برگزاری مراسم حج درگذشته‌اند. بیش از ششصد و چهل نفر از کشته‌شدگان از شهروندان جمهوری اسلامی بوده‌اند.

چندی پیش خبرگزاری رویترز گفت که با محاسبه ارقام اعلام شده توسط کشورهای مختلفی که زائران آنان متحمل تلفات شده‌اند، شمار کشته‌شدگان واقعه منا به حدود ۲۱۰۰ نفر بالغ می‌شود. آیت الله خامنه ای نیز در سخنانی، از کشته شدن تا هفت هزار زائر سخن گفت هرچند منبع آن را مشخص نکرد. پس از آن، برای مدتی منابع جمهوری اسلامی این رقم را به عنوان آمار تلفات این واقعه به کار بردند.