پوکی استخوان در زنان؛ هر ۲ ثانیه یک شکستگی

پژوهشگران سوئدی در گزارش جدیدی که در نشریه غدد درون ریز و سوخت و ساز بالینی منتشر کرده‌اند از نتایج قابل توجه تزریق هورمون رشد بعنوان راهی مطمئن برای کاهش خطر شکستگی استخوان در زنان سالمند مبتلا به پوکی استخوان نام برده‌اند. پیش از این گزارش پژوهشگران دانشگاه مالمو در سوئد نشان داده بود به دلیل فراوانی جهانی پوکی استخوان در زنان در هر ۲ ثانیه یک شکستگی استخوان لگن در زنان گزارش می‌شود.

 

۸۰ زن تحت درمان در پژوهش تازه که در سنین ۵۰ تا ۷۰ سالگی بودند در سه گروه قرار داده شدند و به مدت سه سال بطور روزانه به آن‌ها یک یا دو و نیم واحد هورمون رشد، و به گروه سوم در مدت زمان مشابه دارونما تزریق می‌شد. پژوهشگران دانشگاه گوتنبرگ که هدایت این آزمایش را بعهده داشته‌اند می‌گویند ده سال پس از دوره سه ساله آزمایش مشخص شد تراکم استخوانی زنانی که به آن‌ها هورمون رشد تزریق شده بود بیشتر از زنانی بوده که تحت درمان با دارونما قرار داشتند. علاوه بر این، در زنانی با تراکم استخوانی بیشتر خطر شکستگی استخوان‌ها نیز کاهش یافته بود.    

 

از جنبه تشخیصی پوکی استخوان که در زنان و مردان رخ می‌دهد می‌تواند سال‌های طولانی در بدن افراد پنهان ولی فعال بماند و تنها پس از اولین شکستگی استخوانی از میزان پیشروی‌اش در بدن فرد مصدوم خبر بدهد؛ مشکلی که فرد آسیب دیده را تا زمینگیر شدن همیشگی آزار خواهد داد. اما از نظر مقایسه‌ای زنان بیش از مردان در معرض پوکی استخوان قرار دارند.

 

دردناک‌ترین عارضه پوکی استخوان در زنان شکستگی ستون فقرات است که بطور عمومی در سنین پس از ۵۰ سالگی رخ می‌دهد. پیش از مرحله شکستگی استخوان درد ناگهانی در استخوان‌های کمر شروع و بتدریج تیر کشیدن استخوان‌ها در زمان خم شدن یا حمل وسایل مختلف ظاهر می‌شود. یکی دو ماه پس از این دردهای شدیدتر فرامی‌رسند که به شکستگی استخوان‌ها در اثر ضربه‌های نه چندان قوی یا در اثر زمین خوردن ختم خواهند شد.

 

علت اصلی از دست رفتن تراکم استخوان‌ها در زنان کاهش هورمون جنسی استروژن در دوران پس از ۵۰ سالگی‌ست. کاهش این هورمون می‌تواند ناشی از برداشته شدن تخمدان‌ها، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی باشد. کاهش تراکم استخوانی در زنان در چنین شرایطی می‌تواند بسیار سریع باشد و اما بمرور با افزایش سن از سرعت آن کاسته می‌شود ولی همچنان ادامه می‌یابد.

 

پوکی استخوان در مردان نیز ناشی از کاهش هورمون‌های جنسی‌ست و بطور معمول در سنین پس از ۵۰ سالگی رخ می‌دهد. با اینحال پوکی استخوان در زنان و مردان می‌تواند بیش از اثر هورمون‌های جنسی ناشی از تغذیه نامناسب، مصرف زیاد نوشیدنی‌های الکلی، استعمال دخانیات، و بلاخره کم تحرکی باشد.

 

بر اساس تخمین‌های بنیاد جهانی پوکی استخوان ۲۰۰ میلیون زن در جهان دچار عوارض ناشی از پوکی استخوان هستند و شکستگی استخوان لگن شایع‌ترین عارضه‌ای‌ست که زنان با آن روبرو می‌شوند.

 

حدود ۹۰ درصد ساخت و ساز استخوانی در زنان تا سن ۱۸ سالگی و در مردان تا سن ۲۰ سالگی انجام می‌شود. اگر چه رشد و ساخت استخوانی در مردان و زنان تا سن ۳۰ سالگی نیز ادامه پیدا می‌کند اما شیوه زندگی افراد می‌تواند به توقف زودرس تشکیل توده استخوانی در بدن آن‌ها منجر شود. از نظر جمعیتی در مقابل هر ۶ زن مبتلا به پوکی استخوان ۱ مرد به این عارضه دچار می‌شود.

 

یک پژوهش میدانی در میان مردان چینی ۴۵ ساله به بالا نیز نشان داده است مردانی که بیش از ۹ ساعت می‌خوابند و زمان خواب آن‌ها در حدود ساعت ۹ شب است بیشتر از کسانی که کمتر می‌خوابند و ساعت خواب‌شان بین ساعت ۹ تا ۱۱ شب است در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار می‌گیرند.